3. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: Cynllun Aer Glân

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:50 pm ar 10 Rhagfyr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 3:50, 10 Rhagfyr 2019

(Cyfieithwyd)

Fel hyn y bydd hi bob amser arnaf i. Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. A gaf i roi croeso cyffredinol i'r datganiad a'r cyhoeddiadau heddiw, ond, fel i lawer o unigolion a mudiadau y tu allan, mae hyn yn debyg i'r foment yn y rhaglen deledu 'Bake Off', lle maen nhw'n disgrifio'r hyn y maen nhw am ei bobi a ninnau'n llyfu ein gweflau wrth feddwl am hynny, ond rydym yn aros mewn gwirionedd i weld beth ddaw allan o'r ffwrn? Felly, mae rhywfaint o ddisgwyl o ran amserlenni a manylion ac ati, ac rwy'n siŵr y daw hynny. Ond a gaf i ddweud—? Rwyf wedi dweud hyn o'r blaen ac rwy'n ei olygu drwyddo draw: dyma'r hyn sy'n cyfateb heddiw i epidemigau colera yn Llundain yng nghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Mae'r dystiolaeth yn dangos yn glir mai mater yn ymwneud â chyfiawnder cymdeithasol yw hwn ac mae'n dangos pa gamau sydd angen eu cymryd. Y cwestiwn nawr yw, a ydym yn bwriadu symud yn gadarn ac yn ddi-oed i gymryd y camau gwirioneddol angenrheidiol? Ac mae'r Gweinidog wedi disgrifio rhywfaint o hynny yn ei datganiad heddiw a rhai o'r syniadau o ran yr hyn y gallem ni ei wneud. Yr hyn y mae angen inni ei wneud nawr yw gweithredu arnyn nhw a bwrw ymlaen â nhw.

Felly, gadewch imi ofyn rhai cwestiynau penodol yma—a mater o gyfiawnder cymdeithasol yw hwn, oherwydd mae hyn yn effeithio'n fwy ar y cymunedau mwyaf difreintiedig ac ar blant yn eu hysgolion nhw. Felly, rwy'n mynd i ganolbwyntio ar drafnidiaeth. Yn gyntaf oll, rwy'n gofyn i'r Gweinidog: onid oes raid inni wneud nawr yr hyn y mae'r hierarchaeth teithio llesol yn ei ddweud, sef buddsoddi'r arian mwyaf mewn beicio a cherdded a chludiant cyhoeddus, a bod y blychau metel bychain yr ydym ni'n teithio ynddyn nhw—eu bod nhw ar waelod y rhestr, nid ar frig y rhestr fel y maen nhw nawr? Mae hynny'n rhan o'r dilyniant i ymdrin â'r mater hwn o ansawdd aer. Oherwydd rydym ni'n llythrennol—yn gwbl lythrennol—bellach wedi gyrru ein hunain i lawr ffordd bengaead o ran ansawdd aer, lle'r ydym ni'n eistedd mewn bocsys metel sydd ag aerdymheru, seinyddion a seddi cynnes, ac yn gollwng ein plant wrth yr ysgol, gan gystadlu'n wyllt â mamau a thadau eraill i balu trwy'r llinellau melyn igam-ogam. Yna rydym yn taro ein pen yn erbyn olwyn llywio'r car wrth eistedd mewn tagfa ddyddiol arall ar y draffordd neu mewn ras annifyr ar ffordd gefn ar ein ffordd i'r gwaith mewn trefi a dinasoedd. Nawr, efallai fod Chris Rea yn un o'r bobl hynny sydd wedi cyfrannu fwyaf i'r Blaid Geidwadol, ond roedd yn ŵr doeth iawn pan ddywedodd yn ei gân

'this is the road to hell.'

Felly, a gawn ni edrych ar—? Pa mor fuan y gallwn ni edrych ar gyflwyno terfynau cyflymder diofyn o 20 mya? Rydym wedi siarad amdanyn nhw. Dyma'r syniad cywir. Mae angen inni fwrw ymlaen â hyn nawr. Pam nad yw parthau gwahardd o'r ysgol yn cael eu crybwyll yn benodol? Gobeithio nad ydych chi wedi eu diystyru nhw. Gobeithio, yn yr ymgynghoriad, y bydd parthau gwahardd ysgolion, lle y gallwn ni naill ai ddweud wrth rieni, 'cerddwch neu beiciwch gyda'ch plant i'r ysgol, ac ewch gyda nhw'—fel y gwnes i fy hunan, nid wyf yn siarad ar fy nghyfer yma—'neu, fel arall, parciwch mewn man arall a cherddwch'. Y cyfleusterau parcio a rhodio sy'n cael eu cynnal gan Sustrans, Dinasoedd Byw ac yn y blaen—