Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 10 Rhagfyr 2019.
Oedd. Roedd hi'n bleser gwirioneddol dod i'ch etholaeth a gwrando ar grŵp o bobl ymroddedig iawn yn trafod sut y gallwn ni ddod at ein gilydd a sicrhau bod pob un o'n polisïau yn effeithio ar y bobl briodol ar yr adeg briodol a sut y gallwn ni eu defnyddio, ac, mewn gwirionedd, o ganlyniad i'r cyfarfod hwnnw, rydym ni wedi rhoi sawl peth ar waith drwy'r Llywodraeth gyfan i sicrhau bod ein polisïau yn cyd-fynd yn dda â'i gilydd, gan y tynnwyd sylw at y ffaith bod gennym ni bolisïau sy'n llawn bwriadau da nad ydynt bob amser yn cyd-fynd yn dda. Felly, dyna un o'r ffrydiau gwaith yr ydym yn bwrw ymlaen ag ef i wneud yn siŵr nad yw pobl yn disgyn i'r bylchau rhwng polisïau.
Felly, o ran sut mae'r adolygiad yn digwydd, dros y chwe mis nesaf, rydym ni'n adolygu holl bolisïau Llywodraeth Cymru—mae'n beth eithaf cymhleth i'w wneud—i wneud yn siŵr ein bod ni'n gwybod ble maen nhw, beth maen nhw'n ei wneud a beth maen nhw i fod i'w wneud i sicrhau nad oes gennym ni unrhyw grwpiau sy'n cael eu hepgor yn anfwriadol o ganlyniad i hynny ac yna siarad am yr hyn y dylem ni ei wneud i'w trawsnewid yn y dyfodol. Felly, bryd hynny byddwn eisiau ystyried lleisiau plant a phobl eraill, ond byddwn yn cydweithio'n agos â'r comisiynwyr a'r Comisiwn Hawliau Dynol, Chwarae Teg a nifer o sefydliadau eraill i'n helpu i ddod i'r casgliadau hynny, a hefyd, wrth gwrs, y Dirprwy Weinidog gyda'r adolygiad rhywedd, sy'n rhan bwysig iawn o'r darn hwn o waith. Felly, mae'n ymwneud â'u cysylltu â'i gilydd.
Yn y cyfamser, wrth gwrs, rydym ni'n gwneud nifer fawr iawn o bethau i gefnogi iechyd a lles teuluoedd sydd ar incwm isel. Mae gennym ni gynllun taleb Cychwyn Iach a llaeth i blant meithrin gwerth £6.9 miliwn, sy'n darparu talebau i fenywod beichiog, mamau newydd a phlant o dan bedair oed o gartrefi incwm isel i gael ffrwythau a llysiau, llaeth a fformiwla babanod, yn ogystal ag ychwanegion fitaminau am ddim. Rwyf eisiau pwysleisio hynny, oherwydd mae arwyddion sy'n peri pryder mawr ledled y DU o bwysau geni isel mewn menywod tlawd, a gwyddom fod pwysau geni isel yn cael effaith aruthrol arnoch chi am weddill eich bywyd. Felly, mae'n bwysig iawn sicrhau ein bod yn cael y gwasanaethau cywir i fenywod beichiog er mwyn sicrhau nad yw deiet gwael yn effeithio ar bwysau geni eu plentyn ac yna ar ei gyfleoedd mewn bywyd. Onid yw'n warthus dweud, yn y bumed wlad gyfoethocaf yn y byd, fod hynny'n rhywbeth y mae'n rhaid inni edrych arno? Mae'n gwbl gywilyddus. Felly, rydym yn gwneud ein gorau i sicrhau ein bod yn cyflwyno'r cynlluniau hynny i'r bobl y mae arnynt eu hangen fwyaf.
Caiff trigain mil o bobl gymorth bob blwyddyn drwy'r grant cymorth tai £126 miliwn i helpu atal digartrefedd, oherwydd, unwaith eto, mae symiau mawrion o ddyled bersonol a thai ansicr yn arwain at ddigartrefedd—digartrefedd cudd yn aml: nid pob un ohonynt sy'n cysgu allan, ond mae llawer o bobl sy'n mynd o soffa i soffa heb le diogel i fyw, neu, fel y dywedodd Mike Hedges, yn mynd o'r naill lety rhent preifat i'r llall yn gyflym iawn. Felly, mae gennym ni amrywiaeth eang o raglenni deddfwriaethol wedi'u cynllunio i roi mwy o sicrwydd deiliadaeth i bobl yn eu cartref rhent ac i wneud yn siŵr bod y cartref rhent yn addas i'w ddiben. Ac fe ddywedaf ar y pwynt hwn: er mwyn sicrhau bod y landlordiaid da sydd gennym ni ledled Cymru yn cael eu cydnabod a'u gwerthfawrogi, rwy'n awyddus i gyflwyno cynllun gwobrwyo i'r landlordiaid da iawn hynny er mwyn i bobl adnabod pwy ydynt, a'r asiantau rheoli sy'n gweithio gyda nhw, fel y gallwn ni wobrwyo'r landlordiaid da ac ynysu'r rhai nad ydynt yn ymddwyn yn y ffordd gywir, a bydd ein deddfwriaeth yn ein helpu i wneud hynny.
Mae gennym ni hefyd nifer enfawr o fentrau eraill sy'n ymwneud â chyflog cymdeithasol mwy hael. Felly, mae'r rhain yn wasanaethau sy'n gyfwerth ag arian parod ac yn golygu bod mwy o arian ym mhocedi dinasyddion Cymru. Felly, mae rhai teuluoedd yng Nghymru tua £2,000 y flwyddyn yn well eu byd o ganlyniad i bethau fel cynlluniau gostyngiadau'r dreth gyngor, sydd wrth gwrs yn lleihau'r rhwymedigaeth treth gyngor ar gyfer rhai o'n cartrefi mwyaf bregus. Mae'n bwysig iawn deall ein bod yn wir yn helpu pobl gyda faint o arian sydd ganddyn nhw dros ben. Oherwydd dyna beth yr ydych chi eisiau: urddas, onid e, a medru rheoli eich cyllideb eich hun. Un o'r pethau sy'n fy nghythruddo i yw pan glywaf Weinidogion Torïaidd yn dweud nad yw pobl dlawd yn gwybod sut i gyllidebu. Maen nhw yn gwybod sut i gyllidebu. Roedd fy nheulu yn gwybod sut i gyllidebu. Os oedden nhw'n gorfod byw ar yr hyn oedd ganddyn nhw i fyw arno, fe fyddent yn gwybod beth yw cyllidebu mewn gwirionedd.
Rydym ni hefyd yn buddsoddi £104 miliwn yn y rhaglen Cartrefi Clyd rhwng mis Ebrill a mis Mawrth i gyflwyno system wresogi well mewn 25,000 o gartrefi i bobl ar incwm isel neu sy'n byw mewn ardaloedd difreintiedig yng Nghymru. Oherwydd, fel y mae Mike Hedges wedi dweud hefyd, a chredaf ichi dynnu sylw at hyn yn eich cyflwyniad heddiw, ond fe grybwyllwyd hynny hefyd yn y cyfarfod bord gron, os ydych yn talu biliau mawr i gadw'ch cartref uwchben y rhewbwynt ac nad oes gennych chi ddigon i'w fwyta a'ch bod yn cael trafferth i brynu dillad i'ch teulu, dydych chi ddim yn y sefyllfa orau i wneud yn fawr o'ch potensial ac mae hynny'n golygu nad ydych chi yn y sefyllfa orau i chwilio am waith. Mae'r drefn hon mewn gwirionedd yn atal pobl rhag cael cyflogaeth dda drwy beidio â'u galluogi i wneud eu gorau. Mae'n gwbl groes i'r hyn y dylem fod yn ei wneud i gynorthwyo pobl i gael gwaith sy'n talu'n dda. Felly, byddaf wrth fy modd yn gweithio gyda chi, Vikki, ymhellach ar ganlyniadau'r cyfarfod bord gron a chydag unrhyw Aelodau eraill sydd eisiau cynnal sesiwn o'r fath yn eu hetholaethau hwythau hefyd.