Part of the debate – Senedd Cymru am 4:24 pm ar 10 Rhagfyr 2019.
A gaf i groesawu'r datganiad gan y Gweinidog? Mae llawer gormod o blant yn byw mewn cartrefi tlawd. Heno yn Abertawe bydd rhai plant yn mynd i'r gwely'n llwglyd. Bydd hyd yn oed mwy o famau'n mynd i'r gwely'n llwglyd. Bydd rhai yn mynd i'r gwely mewn tŷ oer a llaith. Bydd rhai plant yn newid eu hysgol weithiau mor aml â phob blwyddyn wrth i'w rhieni symud o un tŷ a rentir yn breifat am gyfnod byr i dŷ arall. Erbyn hyn, mae mwy o blant yn byw mewn tlodi ar aelwydydd sy'n gweithio nag ar aelwydydd di-waith, yn bennaf oherwydd bod gwaith ansicr sy'n talu'n wael mor gyffredin. Yr hyn y gall gwaith ansicr ei olygu yw mai oriau wythnosol gwarantedig isel sydd gan rywun, megis saith neu 10 awr yr wythnos, o bosib mewn siop y byddwch yn ymweld â hi yn ystod y cyfnod cyn y Nadolig. Y rhan fwyaf o wythnosau byddant yn gweithio rhwng 30 a 40 awr ar yr isafswm cyflog ac yn gallu goroesi. Os ânt yn ôl i'w lleiafswm oriau gwarantedig am un wythnos, yna mae ganddynt argyfwng ariannol. Bydd yn rhaid iddynt fynd i'r banc bwyd ac ni fyddant yn gallu fforddio'r rhent na'r tocynnau trydan.
Pwysaf eto ar y Llywodraeth am ddau beth a fydd, rwy'n credu, yn helpu i liniaru'r caledi hwn. Y cyntaf yw adeiladu nifer fawr o dai cyngor ynni effeithlon. Bydd hynny'n cael pobl allan o'r tai drud llaith ac oer iawn sy'n cael eu rhentu'n breifat, a fydd wedyn yn gallu mynd yn ôl i'r sector preifat a dod yn gartrefi i berchen-feddianwyr eto.
Mae gwyliau yn gyfnod o bryder mawr i rieni. Os siaradwch â rhieni yn rhai o ardaloedd tlotaf Abertawe, y peth maen nhw'n ei gasáu fwyaf yw gwyliau'r haf. Mae angen deg pryd ychwanegol y plentyn bob wythnos. Gofynnaf eto i Lywodraeth Cymru ariannu brecwast am ddim a pharhau â'r prydau ysgol am ddim drwy wyliau'r ysgol, gan ddechrau gyda gwyliau'r haf y flwyddyn nesaf. Dyma fyddai'r un cam a fyddai'n cael yr effaith fwyaf llesol ar bobl sy'n byw mewn tlodi, sef llawer gormod o'm hetholwyr i.