Part of the debate – Senedd Cymru am 4:41 pm ar 10 Rhagfyr 2019.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae'r lluosydd yn gydran allweddol o'r system NDR ac mae'n pennu lefel pob bil ardrethi annomestig ac felly'r cynnyrch cyffredinol a gynhyrchir gan y system, ac mae'n bwysig iawn cydnabod a myfyrio ar y ffaith bod ardrethi annomestig yn gyfranu'n sylweddol at ariannu gwasanaethau lleol yng Nghymru, felly dros £1 biliwn y flwyddyn. Felly, mae angen inni gofio, pan fyddwn yn meddwl am ddulliau amgen ar gyfer ardrethi busnes, pe baem yn awgrymu y dylid cael toriadau mewn ardrethi busnes, yna mae angen i ni hefyd awgrymu ble gellid torri'n ôl. Yn ein hysgolion tybed? Ein llyfrgelloedd? Ym maes gofal cymdeithasol? Mae'r rhain yn gwestiynau dilys y mae angen eu hateb. Ond, wrth gyfrifo'r cynnydd gan ddefnyddio CPI yn hytrach na'r RPI, rydym yn sicrhau y bydd trethdalwyr yn cael bil llai nag y byddent wedi'i gael fel arall, ac, wrth gwrs, mae Llywodraeth Cymru yn dal i ymrwymo i ryddhau ardrethi busnes, felly, eleni, er enghraifft, mae gennym ni fuddsoddiad o £230 miliwn mewn busnesau lleol i sicrhau, mewn gwirionedd, nad yw hanner y busnesau yng Nghymru yn talu ardrethi o gwbl. Felly, mae Llywodraeth Cymru yn effro iawn i'r pwysau sy'n wynebu busnesau, ond mae gennym ni raglen sylweddol o gynlluniau rhyddhad, sydd yno i helpu busnesau.