7. Dadl ar Adroddiad Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau: Mynediad at Fancio

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:40 pm ar 11 Rhagfyr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Russell George Russell George Conservative 3:40, 11 Rhagfyr 2019

(Cyfieithwyd)

Ydw, rwy'n cofio hynny ac mae'n bwynt dilys i'w wneud. Credaf fod problemau gyda'r ffaith nad yw Swyddfa'r Post yn gallu darparu'r gwasanaeth llawn ar gyfer busnesau, fel y mae banciau'n gallu ei wneud, hyd yn oed pethau fel cael gafael ar arian parod neu newid, er enghraifft, lle mae'n rhaid rhoi rhybudd ymlaen llaw, ymysg problemau eraill hefyd. Ond na, mae'r pwynt wedi'i wneud yn dda gan Hefin David.  

Roedd ein hymchwiliad hefyd yn canolbwyntio ar ymrwymiad uchelgeisiol y Prif Weinidog yn ei faniffesto—ac roedd yn uchelgeisiol—i roi cefnogaeth i greu banc cymunedol yng Nghymru cyn etholiadau'r Cynulliad yn 2021. Felly, clywsom lawer o amheuaeth am ddichonoldeb cynnig bancio cymunedol Banc Cambria, ac roedd cryn dipyn o amheuaeth mewn gwirionedd. Felly, mae ein hadroddiad yn adlewyrchu'r dystiolaeth honno. Mae'n amlwg fod y model gwasanaeth bancio cyfredol yn methu, a cheir dadleuon cymhellol, rwy'n credu, ac mae'r pwyllgor yn credu, o blaid dull newydd. Ond nid yw'r model bancio cymunedol wedi'i brofi. Rwy'n credu bod hynny'n allweddol yma: nid yw'r model hwnnw wedi'i brofi.  

Un o'r pryderon allweddol i'r pwyllgor yw sut y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu rheoli'r risgiau hirdymor sy'n gysylltiedig â'i chymorth ariannol i Banc Cambria, ac nid wyf fi—na'r pwyllgor ychwaith, nid wyf yn credu—yn argyhoeddedig fod ymateb y Llywodraeth yn ateb y cwestiwn hwnnw'n llawn. Yn amlwg, mae yna sensitifrwydd masnachol ac mae angen amser ar Banc Cambria i fynd drwy'r broses drwyddedu, ond bydd angen inni gadw llygad barcud ar y datblygiadau. Mae Llywodraeth Cymru yn dweud ei bod yn ystyried yr effaith bosibl y gallai Banc Cambria ei gael ar undebau credyd a rhwydwaith Swyddfa'r Post. Credaf fod y gydnabyddiaeth na ddylid cael unrhyw ddyblygu nac effaith negyddol ar y gwasanaethau sy'n bodoli eisoes yn bwysig iawn, a chroesewir y cynllun arfaethedig ar gyfer ymgysylltu â rhanddeiliaid.

Roeddem hefyd yn galw am fynd ar drywydd syniadau partneriaeth eraill ac er ei bod yn siomedig na chafodd argymhelliad 14 ond ei dderbyn mewn egwyddor, mae'n swnio fel pe bai Llywodraeth Cymru yn agored i gyfleoedd eraill i wella'r ddarpariaeth fancio. Mae'n bwysig parhau i archwilio pob trywydd, yn enwedig gan nad yw'n glir o hyd sut y gall Banc Cambria ddiwallu anghenion pobl hŷn, cwsmeriaid anabl a chwsmeriaid agored i niwed sydd angen gwasanaethau wyneb yn wyneb priodol.

Mae'r ymateb i argymhelliad 10 ar gamau i gefnogi cynhwysiant digidol hefyd yn gadarnhaol, ac yn arbennig, credaf fod cynlluniau Llywodraeth Cymru i gefnogi athrawon sy'n darparu addysg ariannol i'r genhedlaeth iau fel y gallant fod yn ddinasyddion sy'n llythrennog yn ariannol i'w croesawu'n fawr hefyd. Mae hwn yn faes polisi hynod gymhleth, lle mae'n rhaid i Lywodraeth Cymru weithio'n galed gyda'r ysgogiadau sydd ar gael iddi. Nid oedd ein hymchwiliad ond yn gallu crafu'r wyneb, ond rwy'n gobeithio ein bod wedi taflu goleuni ar yr anawsterau y mae pobl yng Nghymru'n eu hwynebu o ran cael mynediad at fancio a gwasanaethau bancio.

Felly, rwy'n edrych ymlaen at glywed barn cyd-aelodau o'r pwyllgor ac eraill ac mae'r Gweinidog a minnau, wrth gwrs, yn cymeradwyo'r adroddiad hwn i'r Cynulliad, Ddirprwy Lywydd.