Diolch, Helen Mary Jones.

Er bod cynnig Plaid Cymru yn ychwanegu cywair mwy adeiladol yn y ddadl hon, mae'n anodd craffu ar y cynigion, y costau a'r sylfaen dystiolaeth a ddefnyddiwyd. Fodd bynnag, nid yw gwneud dim mwy na darparu rhagor o arian yn sicrhau manteision hirdymor go iawn i fywydau pobl bob amser. Er bod incwm yn chwarae rhan bwysig yn atal tlodi, mae melin drafod Policy Exchange yn awgrymu ein bod, drwy ganolbwyntio ar drosglwyddiadau lles ac incwm, yn trin symptomau'r broblem yn hytrach na mynd i'r afael ag achosion dyfnach incwm isel a thlodi, gan gynnwys: diweithdra, safonau addysgol gwael, diffyg sgiliau a phroblemau cymdeithasol megis camddefnyddio sylweddau. Er mwyn mynd i'r afael â'r materion hyn mae angen ymateb ar ran y Llywodraeth sy'n canolbwyntio mwy ar y gymuned.  

Mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi galw'n gyson am gydgynhyrchu gwasanaethau lleol er mwyn grymuso cymunedau lleol a chreu gwladwriaeth sy'n galluogi. Dadleuwyd hyn yn angerddol gan Mark Isherwood yn y ddadl flaenorol a cheir rhai enghreifftiau cadarnhaol o hyn yng Nghymru. Nod dull bywoliaeth gynaliadwy Oxfam yw gwella bywydau'r rhai sy'n profi tlodi ac anfantais, gan ganolbwyntio ar ddull cyfranogol sy'n seiliedig ar y gydnabyddiaeth fod gan bawb asedau y gellir eu datblygu i'w helpu i wella eu bywydau. Mae Oxfam wedi gweithio mewn partneriaeth â'r Adran Gwaith a Phensiynau i wreiddio'r dull bywoliaeth gynaliadwy o fewn yr Adran Gwaith a Phensiynau yng Nghymru drwy ddarparu hyfforddiant ar gyfer staff, gyda 50 y cant o'r staff hyfforddedig a samplwyd yn dangos lefelau uwch o foddhad defnyddwyr neu'n nodi gwell canlyniadau i ddefnyddwyr gwasanaethau.

Mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn cydnabod pwysigrwydd buddsoddi ym mhobl Cymru i helpu i fynd i'r afael â'r anghyfiawnder sy'n wynebu cymunedau. Byddem yn sefydlu cronfa ar gyfer trefi glan môr a chronfa ar gyfer trefi marchnad i fynd i'r afael ag amddifadedd yn ein trefi, gan alluogi cymunedau i ariannu'r gwasanaethau y mae pobl leol eu hangen yn well. Byddem yn canolbwyntio ar fuddsoddi yn sgiliau pobl i'w galluogi i gael swyddi mwy medrus sy'n talu'n dda—gan roi £20 miliwn ychwanegol tuag at addysg bellach—a byddem hefyd yn ariannu mwy o ofal plant o ansawdd uchel er mwyn galluogi rhieni i fanteisio ar gyfleoedd gwaith i gynnal eu teuluoedd.

Yn y cyfamser, mae Llywodraeth Geidwadol y DU yn diogelu incwm teuluoedd gweithgar a bydd yn codi'r trothwy yswiriant cenedlaethol i £9,500 ac yn cynyddu'r cyflog byw 6.2 y cant o fis Ebrill 2020. Llywodraeth Geidwadol sy'n rhoi mwy o arian ym mhocedi pobl. Mae'r ddadl hon wedi rhoi cyfle defnyddiol i drafod rhai o'r problemau sy'n wynebu teuluoedd ledled Cymru, megis incwm isel a thlodi.