8. Dadl Plaid Cymru: Teuluoedd Incwm Isel

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:09 pm ar 8 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 6:09, 8 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Felly, codaf i gefnogi gwelliant 1, a gyflwynwyd gan Rebecca Evans AC. Treuliais lawer o amser cyn hyn, fel llawer o rai eraill, yn dadlau ac yn trafod yn y Siambr hon y llu o bolisïau creulon a phwrpasol sydd wedi mynd i mewn i'r hyn a elwir yn doriadau cyni i rwyd y system les. Ond heddiw byddai'n braf, rwy'n credu, pe bai'r cenedlaetholwyr sy'n siarad ar feinciau Plaid Cymru yn cydnabod y gwerth £1 biliwn o fesurau y mae Llywodraeth Lafur Cymru wedi'u rhoi ar waith i gefnogi teuluoedd incwm isel a threchu tlodi. Ac yn ddiau mae cynnig Plaid Cymru i gyflwyno taliad o £35 yr wythnos am bob plentyn mewn teuluoedd incwm isel yng Nghymru yn ddiddorol ac yn bachu'r penawdau, ond yn y manylion y mae'r drwg bob amser.

Fe wyddom—gadewch inni fod yn onest—fod y cenedlaetholwyr yn hoff o ddynwared cenedlaetholwyr yr Alban, ac felly mae Plaid Cymru naill ai'n gwbl anymwybodol neu'n fodlon iawn i anwybyddu'r ffaith bod Llywodraeth yr Alban yn defnyddio—nid yw wedi cael ei grybwyll—pwerau newydd a ddatganolwyd i Senedd yr Alban mewn perthynas â gweinyddu lles. Nid yw'r pwerau a ddefnyddiodd yr Alban i gyflwyno taliadau plant yn yr Alban, fel y dywedwyd, wedi cael eu datganoli i Gymru. Felly, pe bai Llywodraeth Cymru yn ystyried cyflwyno rhywbeth tebyg yng Nghymru, mae'n amlwg y byddai angen i Lywodraeth y DU gytuno i drosglwyddo'r pwerau hyn, ac yn anffodus, maent yn ymddangos yn llawer mwy parod i gipio pwerau Cymru yn ôl. Yn wir, mae datganoli rheolaeth weinyddol dros fudd-daliadau lles i'r Cynulliad yn sicr yn rhywbeth y mae Plaid Cymru yn ei ddymuno, fel y maent wedi dangos heddiw eto, ond credaf fod angen inni edrych ar y dystiolaeth, ac mae angen inni wynebu'r gwir, o gofio'r hyn a ddigwyddodd pan ddatganolodd Llywodraeth Dorïaidd y DU fudd-dal y dreth gyngor, pan wnaethant drosglwyddo'r pwerau hynny, a chwtogi'r arian. Byddai angen ystyried unrhyw gam i'r cyfeiriad hwn yn ofalus iawn.

Ni chredaf ei bod hi'n iawn i ni syrthio i'r fagl o feddwl y byddai cael rheolaeth weinyddol neu weithredol ar nawdd cymdeithasol yn yr un modd yn rhoi cyfle i ni wella canlyniadau cymdeithasol ac economaidd i bobl Cymru. Rydym wedi dysgu trwy brofiad na fyddai Llywodraeth Cymru yn cael lefelau digonol—