Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:00 pm ar 14 Ionawr 2020.
Llywydd, a gaf i ddweud wrth yr Aelod bod cymhlethdod, onid oes, yn y ffigurau o'r safbwynt ein bod ni eisiau i bobl ddod ymlaen, rydym ni'n annog pobl i beidio â theimlo stigma, rydym ni'n annog pobl i ddatgan eu bod nhw angen cymorth gyda chyflwr iechyd meddwl, ac yna mae'r ffigurau weithiau'n ymddangos fel pe byddai'r galw wedi cynyddu ac nad yw'n cael ei fodloni? Ond mewn gwirionedd, mae'n rhannol yn adlewyrchiad o lwyddiant yr ymgyrchoedd sydd wedi eu harwain o amgylch y Siambr hon dros flynyddoedd lawer i geisio gwneud yn siŵr bod pobl sydd angen cymorth gyda chyflwr iechyd meddwl yn teimlo'n ffyddiog am gyflwyno eu hunain ar ei gyfer. Dyna'n rhannol pam, yn y Cynulliad hwn, yn y trydydd tymor, y rhoddwyd y Mesur Iechyd Meddwl (Cymru) ar y llyfr statud gyda'r gwasanaeth iechyd meddwl gofal sylfaenol newydd, ac rwy'n credu bod hwnnw wedi bod yn llwyddiant ysgubol ac yn deyrnged i'r gwaith a wnaed yn y Cynulliad hwn, oherwydd mae hynny'n rhywle lle—. Rydym ni'n gwybod bod pobl hŷn yn fwy tebygol nag unrhyw ran arall o'r boblogaeth o fod mewn cysylltiad â'u meddyg teulu, ac felly'r gwasanaeth iechyd meddwl gofal sylfaenol ddylai fod y ffordd y mae pobl hŷn sy'n dioddef oherwydd unigrwydd, arwahanrwydd a phan fo hynny'n tueddu i droi'n gyflwr iechyd meddwl fel iselder—dyna pryd y caiff hynny ei adnabod gyntaf a dyna pryd y gellir darparu gwasanaeth rheng flaen ar eu cyfer.
Mae nifer y bobl sy'n cael cymorth gan y gwasanaeth iechyd meddwl gofal sylfaenol wedi cynyddu bob un blwyddyn ac mae bellach ar ei fwyaf llwyddiannus, ac eto, cadwyd yr amseroedd aros ar gyfer y gwasanaeth hwnnw yn isel drwy'r buddsoddiad ychwanegol a wnaed mewn iechyd meddwl. Byddai'n hollol anghywir i unrhyw un feddwl am berson hŷn sydd ag iselder, bod hynny'n rhywbeth y mae'n rhaid i bobl hŷn ei ddioddef gan ei fod yn rhan o'r cyflwr o heneiddio. Mae angen i'r bobl hynny deimlo mor ffyddiog ag unrhyw un arall bod y gwasanaethau sydd yno ar gael iddynt hwythau hefyd.