4. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am roi cydraddoldeb i gymwysterau TGAU Cymraeg a Saesneg mewn gofynion prifysgolion yng Nghymru? OAQ54914

Mater i sefydliadau unigol yw recriwtio myfyrwyr, fel y dywedais yn gynharach. Fodd bynnag, deallaf fod prifysgolion yn trin TGAU Cymraeg a Saesneg yn gyfartal, er y gallai fod gofynion mynediad penodol ar gyfer cyrsiau unigol.

Rydych chi'n iawn mai mater i brifysgolion ydy manylion, ond mae yna faterion o egwyddor pwysig yn fan hyn. Mae yna fwy nag un achos tebyg wedi cael ei dynnu at fy sylw i. Yn yr achos penodol yma, yr un diweddaraf, mae darpar fyfyriwr meddygaeth wedi cael gwybod na all hi gael ei derbyn ar y cwrs am nad oes ganddi hi radd B mewn Saesneg TGAU—C sydd ganddi hi; mae B ganddi hi yn ei hiaith gyntaf hi, sef Cymraeg. Rŵan, mae Comisiynydd y Gymraeg wedi dweud wrthym ni fod yna amryw gyrsiau eraill lle mae'r gofynion mynediad yn gofyn am C mewn Cymraeg neu Saesneg.

'Mi fyddwn ni'n gofyn am eglurhad pam fod angen B yn Saesneg yn benodol, a pham na fyddai B yn y Gymraeg yn ddigonol am y rhesymau hyn hefyd.'

Mae'n gwneud y pwynt bod hyn yn arbennig o wir o ystyried yr angen sy'n bodoli am ragor o weithwyr gofal sylfaenol sydd â sgiliau yn y Gymraeg. Fe ddywedodd y Coleg Cymraeg wrthyf i, ym marn y coleg, dylid trin y Gymraeg a'r Saesneg yn gyfartal o ran y gofyniad yna, a byddan nhw'n mynegi hyn i'r brifysgol. Ydych chi'n cytuno efo'r egwyddor honno, y dylai'r ddwy iaith gael eu trin yn gyfartal yng Nghymru ar gyfer cwrs sy'n darparu ar gyfer y gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru?

Wrth gwrs, credaf y byddai'r gallu i allu ymarfer meddygaeth yn ddwyieithog drwy gyfrwng y Saesneg a'r Gymraeg yn rhoi rhywun mewn lle gwych iawn i fod yn ymarferydd rhagorol, ond fel y dywedais wrth ateb y cwestiwn, y prifysgolion eu hunain sy'n gyfrifol am bennu'r gofynion unigol o ran graddau ar gyfer y cyrsiau. Maent yn gwneud hynny, yn aml, mewn ffordd i sicrhau bod y myfyrwyr iawn yn cael eu rhoi ar y cyrsiau hynny, myfyrwyr â'r galluoedd iawn i allu llwyddo a ffynnu. Rwy’n fwy na pharod i edrych ar yr achos unigol hwnnw, ond fel y dywedais, mater i sefydliadau unigol yw gwneud penderfyniad ynglŷn â’r gofynion penodol er mwyn i fyfyrwyr allu llwyddo ar y cwrs hwnnw, ond mae'r egwyddor fod TGAU Cymraeg iaith gyntaf neu TGAU Saesneg yn gydnaws â'i gilydd yn un y cytunaf â hi ac yn un rydym yn ei defnyddio fel mesur perfformiad cydnaws yn system werthuso Llywodraeth Cymru.

Fel y dywed y canllaw derbyniadau addysg uwch a gyhoeddwyd gan Cymwysterau Cymru, mae'r TGAU diwygiedig yng Nghymru yn cadw'r raddfa raddio A* i G. Ni ellir gwneud cymhariaeth fanwl rhwng y raddfa raddio gyfredol sy'n mynd yn ôl trefn yr wyddor a'r raddfa rifol ddiwygiedig yn Lloegr. Wrth gwrs, mae gan Gymru ddwy TGAU mathemateg hefyd, mathemateg a rhifedd, ac un yn unig sydd gan Loegr, ac mae posibilrwydd wrth gwrs y gall hynny greu cymhlethdodau a dryswch pan fo angen i ni allu eu cymharu. Os a phan, felly, y bydd prifysgolion yn methu deall sut i gymharu'n effeithiol fel bod cyflawniad cyfartal yn cael ei gydnabod yn gyfartal, pa gamau uniongyrchol y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i oresgyn unrhyw gamddealltwriaeth neu gamdybiaethau mewn unrhyw brifysgolion yng Nghymru, Lloegr neu unrhyw le arall a allai fod yn camddeall pethau?

Y peth cyntaf i'w ddweud, Mark, yw bod ein TGAU a'n Safon Uwch a'n cyfres o gymwysterau yr un mor drylwyr â'r rheini dros y ffin. Mae penderfyniad Llywodraeth Lloegr i newid eu trefniadau graddio, yn fater iddynt hwy, ac mae hynny’n gwbl briodol, ond mae Cymwysterau Cymru wedi rhoi cyngor clir fod y system raddio yn ôl llythrennau yn un y mae prifysgolion a chyflogwyr yn ei deall yn dda, ac efallai o ran addysgu prifysgolion ynglŷn â chymwysterau, efallai mai ar y system rifol y mae angen gwybodaeth ychwanegol arnynt.

Fodd bynnag, gan fod gwahaniaeth yn y system gymwysterau a'n bod yn awyddus i sicrhau cludadwyedd ein system gymwysterau ar gyfer ein plant a'n pobl ifanc, er enghraifft, mae gan Gymwysterau Cymru weithiwr penodedig sy'n gweithio gyda'r sector addysg uwch ledled y DU i sicrhau bod ganddynt ddealltwriaeth lawn o'r llu o gymwysterau y mae plant Cymru yn astudio ar eu cyfer, a'u gwerth a'u trylwyredd, ac rwy'n ddiolchgar am y gwaith y mae Cymwysterau Cymru yn ei wneud yn hyn o beth.