Part of the debate – Senedd Cymru am 2:49 pm ar 21 Ionawr 2020.
Byddwn i, rheolwr busnes, yn hoffi gofyn am ddau ddatganiad gan y Llywodraeth, os oes modd. Mae'r cyntaf yn ymwneud â mater a gafodd ei godi yn ystod cwestiynau i'r Prif Weinidog, sef y tâl atal tagfeydd y mae cyngor sir Caerdydd wedi'i gynnig fel rhan o'i waith o wella trafnidiaeth yn y ddinas. Bydd llawer ohonom ni'n croesawu'r weledigaeth a ddangosodd awdurdodau lleol Caerdydd yn eu Papur Gwyn, a bydd llawer ohonom yn cefnogi eu huchelgeisiau. Ond ni fydd llawer ohonom ni'n goddef treth y Cymoedd i dalu amdani. Mae'n bwysig, rwy'n credu, bod unrhyw dâl sy'n cael ei godi ar ddinasyddion y wlad hon yn cael ei wneud yn deg ac yn gyfartal. Mae'r tâl atal tagfeydd a gynigodd cyngor sir Caerdydd yn methu â chyflawni'r ddau fesur hynny. Wrth gwrs, Llywodraeth Cymru sy'n gyfrifol am y rhwydwaith cefnffyrdd a'r prif ffyrdd i mewn ac allan o Gaerdydd. Rwy'n deall y bydd cyngor dinas Caerdydd, cyngor sir Caerdydd, yn cymryd cyfrifoldeb am y ffyrdd hynny yn y ddinas ei hun, ond hyd at y fynedfa i'r ddinas, cyfrifoldeb Llywodraeth Cymru yw'r rhain. Byddai'n ddefnyddiol, felly, pe gallem ddeall beth yw polisi Llywodraeth Cymru ar godi tâl am ffyrdd ac a fu ymgynghori â Llywodraeth Cymru fel rhan o hyn ac a yw Llywodraeth Cymru wedi awgrymu ei bod yn cydsynio neu gefnogi'r dreth bosibl hon o gwbl. Ac i lawer ohonom, rydym yn pryderu'n ddirfawr am y ffordd y cafodd hyn ei gyhoeddi ac yn pryderu'n fawr am yr effaith a gaiff ar ein hetholwyr. Felly, byddwn i'n ddiolchgar pe gallai Llywodraeth Cymru roi datganiad inni am y materion hynny.
Yr ail yw—hoffwn i ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog iechyd ar faterion sy'n ymwneud â chyffuriau a sbeicio ddiodydd. Codwyd y mater hwn gyda mi yn ystod yr wythnosau diwethaf. Yr wythnos diwethaf, cawsom ddadl dda iawn, yn fy marn i, ar drais rhywiol a sut y mae treisio yn cael ei drin o fewn y system cyfiawnder troseddol. Credaf fod llawer ohonom wedi croesawu'r ddadl honno ac rwy'n credu bod cytundeb eang ar bob ochr i'r Siambr hon ynglŷn â'r angen i wella profiad pobl sydd wedi dioddef trais rhywiol o fewn y system cyfiawnder troseddol. Ond mae'n rhaid inni hefyd gydnabod—mae menywod ifanc yn arbennig mewn perygl o gael rhywun yn sbeicio eu diodydd ym mhob un o'n prif drefi a dinasoedd. Ac mae myfyrwyr a menywod ifanc yn enwedig yn wynebu cael eu heffeithio'n fawr ac yn ofni y gall eu diodydd gael eu sbeicio ac y gellir ymosod arnyn nhw wrth iddyn nhw fwynhau noson allan. Mae hyn yn rhywbeth sydd, yn fy marn i, yn arwyddocaol iawn i bob un ohonom ni, ac mae'n rhywbeth yr wyf yn gobeithio y gallai Llywodraeth Cymru geisio cymryd camau i fynd i'r afael ag ef.