Grŵp 1: Dyletswydd i hybu ymwybyddiaeth y cyhoedd (Gwelliannau 1, 2, 3, 4, 5)

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:02 pm ar 21 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 6:02, 21 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn. A gaf i ddechrau drwy ddiolch i Aelodau'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg am graffu ar y Bil hwn, ac i'r Aelodau am ystyried y ddeddfwriaeth bwysig iawn hon?

Mae'r Bil hwn yn un syml, gyda diben clir iawn: ei nod yw dileu amddiffyniad cosb resymol. Mae'n dileu'r amddiffyniad i drosedd sy'n bodoli eisoes, nid yw'n creu trosedd newydd, ac mae'n ceisio rhoi'r un maint o amddiffyniad i blant rhag cosb gorfforol ag oedolion.

Rwyf wedi ystyried yn ofalus gwelliannau 1 i 5, sy'n ymwneud â'r ddyletswydd i godi ymwybyddiaeth. Fel y gwyddoch chi, mae'r Bil eisoes yn gosod dyletswydd ar Weinidogion Cymru i godi ymwybyddiaeth, ac rwyf wedi ymrwymo'n llwyr i wneud hynny. Mae gwelliant 1 yn cyflwyno cyfeiriad at ddealltwriaeth y cyhoedd, a chredaf—yn fy marn i—nad yw'n ychwanegu dim at y Bil.

Bydd codi ymwybyddiaeth yn un agwedd ar ein hymdrechion i roi gwybod i'r cyhoedd, gan gynnwys rhieni, am y newid yn y gyfraith. Rydym ni eisoes yn darparu pecyn cymorth eang i rieni, sy'n cynnwys 'Magu Plant. Rhowch amser iddo' yn ogystal â Dechrau'n Deg, Teuluoedd yn Gyntaf a'n gwasanaeth ymwelwyr iechyd cyffredinol. Rydym yn ymgysylltu ag amrywiaeth eang o weithwyr proffesiynol sy'n darparu'r gwasanaethau wyneb yn wyneb hyn i rieni, gan gynnwys drwy ein grŵp gweithredu arbenigol ar rianta, sydd wedi'i sefydlu yn rhan o'n grŵp gweithredu. Mae'n amlwg bod ganddynt swyddogaeth allweddol o ran sicrhau bod rhieni'n ymwybodol o'r newid yn y gyfraith a sut y gallant ddefnyddio dulliau cadarnhaol o reoli ymddygiad.

Mae ein strategaeth gyfathrebu yn cynnwys ymarfer cynhwysfawr i ymgysylltu â rhanddeiliaid, a fydd yn digwydd cyn gweithredu'r strategaeth. Bydd hyn yn cynnwys amrywiaeth eang o sefydliadau ac unigolion sy'n gweithio gyda phlant, pobl ifanc a'u teuluoedd yng Nghymru. Cyflwynodd Janet Finch-Saunders y cynnig hwn am ddyletswydd codi ymwybyddiaeth benagored, ac fe'i trafodwyd a'i wrthod yng Nghyfnod 2, ac nid yw fy marn ynghylch hynny wedi newid.

Ond gadewch imi eich sicrhau, os caiff y gyfraith hon ei phasio, y bydd y negeseuon am y newid yn y gyfraith yn cael eu hymgorffori'n llwyr i'r ohebiaeth y mae rhieni yn ei chael gan weithwyr iechyd a gweithwyr proffesiynol eraill ac mewn ystod eang o adnoddau rhianta, gan gynnwys yr adnoddau gwybodaeth newydd i rieni sy'n disodli 'Bwmp, Babi a Thu Hwnt', a roddir i bob menyw feichiog a rhieni newydd.

Rwyf wedi ymrwymo'n llwyr i godi ymwybyddiaeth, a diolchaf i Helen Mary Jones am ei sylwadau. Mae'r Llywodraeth wedi ymrwymo'n llwyr i godi ymwybyddiaeth ac wedi cytuno i ymgyrch codi ymwybyddiaeth amlwg a phenodol. Os caiff y Bil hwn ei basio, bydd yr ymgyrch yn para am o leiaf chwe blynedd a bydd yn cael ei fireinio yn seiliedig ar ymchwil reolaidd, gan gynnwys graddau ymwybyddiaeth a newidiadau mewn agwedd. Felly, yn fy marn i, nid oes angen dyletswydd barhaus sy'n cyfeirio'n benodol at y newid yn y gyfraith.

Mae'r memorandwm esboniadol sydd wedi'i ddiweddaru yn nodi ein cynlluniau i godi ymwybyddiaeth gyda phlant, gan gynnwys ein bwriad i ymgynghori â chynrychiolwyr pobl ifanc. Yn yr un modd, gan nodi'n benodol y pynciau y mae angen ymdrin â hwy yn yr ymgyrch codi ymwybyddiaeth, a awgrymir yng ngwelliannau 2 a 3, nid wyf yn credu bod hynny ar gyfer wyneb y Bil. Fodd bynnag, gadewch imi eich sicrhau, y mae cynllun clir a fydd yn sicrhau bod yr ymgyrch yn effeithiol ac yn cael ei gwerthuso'n briodol.

Hefyd, na foed i ni anghofio'r gwasanaeth gwybodaeth i deuluoedd ym mhob awdurdod lleol, ein hymgyrch 'Magu plant. Rhowch amser iddo', a gweithwyr proffesiynol sy'n gweithio gyda rhieni, ac maen nhw eisoes yn cyfeirio rhieni i'r cymorth sydd ar gael.

Mae'r holl faterion hyn yn cael eu hystyried gan y grŵp gweithredu arbenigol ar rianta ac ni ddylid cyfyngu ar eu syniadau mewn unrhyw fodd gan fanylebau ar wyneb y Bil. Mae gennym ni ddyletswydd i gynnal ymgyrch ymwybyddiaeth, ond nid wyf yn credu bod angen yr holl fanylion hyn arnom ni ar wyneb y Bil.

Nid yw'r Bil hwn yn creu trosedd newydd. Yn y cyd-destun hwn, nid yw'n gwneud synnwyr i gynnwys darpariaeth sy'n ei gwneud hi'n ofynnol darparu gwybodaeth am sut y gall unigolyn godi pryderon os yw'n ymddangos iddynt fod plentyn wedi cael ei gosbi'n gorfforol. Ac rwy'n ailadrodd: mae diogelu yn gyfrifoldeb ar bawb. Fel ar hyn o bryd, mae gan y cyhoedd ran i'w chwarae wrth dynnu sylw at wasanaethau perthnasol os ydynt yn pryderu am blentyn. Nid yw'r Bil hwn yn newid hynny.

Yn fy marn i, nid yw'n ddefnyddiol tynnu sylw at agweddau penodol ar godi ymwybyddiaeth ar draul rhai eraill. Credaf y dylai fod hyblygrwydd i addasu a theilwra'r ymgyrch codi ymwybyddiaeth, gan gynnwys ystyried gwaith ymchwil sy'n mynd rhagddo, a bydd gwerthuso yn rhan annatod o'r ymgyrch hon. Bydd hyn yn sicrhau ein bod yn dod o hyd i'r ffordd orau o gyfathrebu ag unigolion, teuluoedd, grwpiau a chymunedau gan y bydd angen iddynt i gyd fod yn ymwybodol o'r newid hwn yn y gyfraith. Gwybodaeth, codi ymwybyddiaeth: bydd yr wybodaeth yn cael ei chynnwys yn yr adnoddau a ddarperir i rieni yn rhan o ddatblygiad proffesiynol parhaus. Felly, byddwn yn gwneud yn siŵr bod y caiff yr holl wybodaeth hon ei lledaenu'n eang iawn. Dydw i ddim yn credu bod angen tynnu sylw grwpiau penodol, fel ymwelwyr â Chymru. Bydd hyn yn cael ei gynnwys yn ein holl ohebiaeth. Yn wir, rwy'n gwybod y bu aelodau'r Senedd yn mynegi barn mewn erthyglau mewn gwahanol rannau o'r wasg, ac rwy'n credu bod hynny'n dda iawn, oherwydd ei fod hefyd yn tynnu sylw at hyn.

Rwyf eisoes wedi dweud ein bod yn estyn allan at grwpiau anodd eu cyrraedd, a soniodd Janet Finch-Saunders am y rhai nad ydynt yn defnyddio'r rhyngrwyd. Rydym ni eisoes yn darparu gwybodaeth mewn trafodaethau wyneb yn wyneb, cymorth ac mewn deunydd printiedig. Rwyf yn credu bod angen i ni ymddiried yn y cyhoedd, fel y gwnawn ni ar hyn o bryd. Ac mae pobl yn gwneud penderfyniadau nawr ynghylch a ddylid codi pryderon gyda'r gwasanaethau cymdeithasol a'r heddlu. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig ein bod yn sicrhau bod rhieni'n cael eu cyfeirio at leoedd y gallant gael cymorth, cefnogaeth a chyngor ar rianta cadarnhaol, a dyma'r hyn yr ydym yn ei ddatblygu gyda'r grŵp gweithredu.

Mae gennym ni ymrwymiad a brwdfrydedd gwych yn y grwpiau gweithredu. Ni allaf feddwl mewn gwirionedd am waith mwy ymdrechgar y mae ein swyddogion yn ei wneud, gan—[torri ar draws.] Iawn, yn sicr.