Part of the debate – Senedd Cymru am 2:39 pm ar 28 Ionawr 2020.
Trefnydd, a gaf i ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ar wasanaethau iechyd meddwl yn y Gogledd, os gwelwch yn dda? Mae wedi bod dros bedair blynedd a hanner ers i Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr gael ei roi mewn mesurau arbennig, am, ymhlith pethau eraill, heriau sylweddol o ran llywodraethu, a gwasanaethau iechyd meddwl. Dywedir wrthym dro ar ôl tro yn y Siambr hon fod pethau'n gwella, bod cynnydd cyson yn cael ei gyflawni, ac eto, yr wythnos diwethaf, daeth adroddiad i'r amlwg sy'n awgrymu darlun hollol wahanol o wasanaethau yn y Gogledd, yn enwedig o ran therapïau seicolegol. Roedd adroddiad a oedd yn nodi, a dweud y gwir, fethiannau difrifol, gan gynnwys rhestrau aros annerbyniol o hir, diffyg datblygu gweithlu yn strategol ac integredig, gwasanaeth heb ddigon o adnoddau, nad yw'n addas i'r diben, ymdeimlad o ddigalondid ymhlith y staff. Nawr, a dweud y gwir, roeddwn i'n synnu'n fawr fod yr adroddiad hwn, mae'n debyg, wedi'i gyhoeddi'n gynharach y llynedd—tua mis Awst/Medi—ac eto nid yw'n ymddangos bod unrhyw drafodaeth ynghylch yr adroddiad hwn, dim adroddiad i Aelodau'r Cynulliad am yr adroddiad hwn, ac nid yw'n ymddangos bod y bwrdd ei hun wedi'i drafod yn unrhyw un o'i bapurau bwrdd Felly, rwy'n credu, o ystyried y canfyddiadau difrifol yn yr adroddiad hwnnw, fod angen diweddariad brys gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ar y sefyllfa bresennol.
A gaf i hefyd alw am ddatganiad ar reoleiddio ysgolion annibynnol? Bydd y Gweinidog addysg yn ymwybodol o'r diddordeb sylweddol sydd wedi bod yn gyhoeddus o ganlyniad i'r adroddiadau yn y cyfryngau ar rai materion diogelu yn Ysgol Rhuthun yn fy etholaeth i. Ac rwy'n credu bod angen inni ystyried y rheoliadau ynghylch ysgolion annibynnol er mwyn cryfhau'r trefniadau diogelu, ond, yn fwy na hynny, i ystyried hefyd swyddogaeth Cyngor y Gweithlu Addysg, ac a allai fod yn briodol cael categori cofrestru ar wahân, yn enwedig ar gyfer uwch arweinwyr yn ein hysgolion annibynnol, er mwyn sicrhau eu bod yn briodol? Yn amlwg, mae llawer o ddicter ynglŷn â rhai o'r adroddiadau, sydd wedi'u darllen, o ran yr hyn sydd wedi bod yn digwydd yn yr ysgol honno yn y Gogledd, ac yn sicr yn fy etholaeth i, a chredaf y byddai'n ddefnyddiol bod datganiad ysgrifenedig neu lafar ar hynny cyn gynted â phosibl.
Ac yn olaf, o ran parthau twristiaeth, byddwch chi'n ymwybodol i Lywodraeth y DU gyhoeddi ym mis Mehefin y llynedd y bydd nifer o barthau twristiaeth ledled y wlad, a fydd yn cael eu dynodi—[Torri ar draws.]—a, nage, nid Lloegr yn unig, mewn gwirionedd, mae'n brosiect ledled y DU. Roeddwn i'n siomedig iawn na fu unrhyw ddiweddariadau i'r Siambr hon am unrhyw obaith, o ran Cymru mewn gwirionedd yn cael ei dynodi'n barth, neu hyd yn oed Ogledd Cymru'n cael ei dynodi'n barth. Mae'n eithaf clir gan Lywodraeth y DU fod hyn ar gael ar gyfer y Deyrnas Unedig gyfan, ac nid Lloegr yn unig, fel y mae'r Gweinidog sy'n gyfrifol am dwristiaeth ar eich meinciau chi wedi'i haeru. Byddwn i'n ddiolchgar felly pe bai modd inni gael datganiad brys ar y mater hwn er mwyn i ni allu manteisio ar y cyfle hwn i gael buddsoddiad i Gymru a'r budd mwyaf i'n diwydiant twristiaeth.