6. Datganiad gan y Dirprwy Weinidog Tai a Llywodraeth Leol: Cefnogi Canol ein Trefi

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:10 pm ar 28 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Caroline Jones Caroline Jones UKIP 6:10, 28 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich datganiad, Dirprwy Weinidog, ac rwy'n croesawu ymrwymiad newydd Llywodraeth Cymru i ganol ein trefi. Mae siopau gwag yn annog siopwyr posibl i gadw draw a, phan fyddant yn wag, gellir eu fandaleiddio, yn enwedig yn hwyr yn y nos, gan wneud y dref yn ardal lle nad yw'n bosibl cerdded drwyddi. Mae llawer o siopau gwag yng nghanol ein trefi ledled Cymru, ac felly rwy'n croesawu'r ffordd y mae Llywodraeth Cymru yn rhoi pwyslais ar ganol trefi.

Fel cyn-adwerthwr, mae gennyf ddiddordeb arbennig yn y gwaith o adfywio canol ein trefi gyda gwasanaethau bws rheolaidd i annog siopwyr, oherwydd mae diffyg gwasanaethau o'r fath a gostyngiad parhaus mewn gwasanaethau o'r fath yn cael effaith negyddol ar y dref. Ac er fy mod yn derbyn na fydd pob eiddo gwag yn cael ei lenwi gan siop, mae'n rhaid i ni geisio annog manwerthwyr annibynnol bach i sefydlu siop, fel petai.

Mae cyfran uwch o lawer o refeniw yn cael ei hailgylchu yn y gymuned leol drwy fusnesau bach na thrwy siopau mwy o faint. Heb siopau bach, annibynnol, mae'r stryd fawr mewn perygl o fod naill ai'n llefydd marw neu'n fersiynau llai o'n parciau manwerthu ar gyrion trefi. Ac os ydym ni eisiau cadw cymeriad ein strydoedd mawr, o Ben-y-bont ar Ogwr i Fangor, o Gei Connah i'r Bont-faen, yna mae'n rhaid i ni weithredu nawr.

Mae un o bob wyth uned fanwerthu yn wag ar hyn o bryd ac mae economi Cymru ar ei hôl hi o'i chymharu â gwledydd eraill y DU, ac nid yw'r rhagolygon ar gyfer y stryd fawr yn edrych yn dda. Mae manwerthwyr y stryd fawr yn cael trafferth gyda rhenti ac ardrethi busnes cynyddol, ar yr un pryd ag wynebu cystadleuaeth gynyddol gan fanwerthwyr ar-lein ac ar gyrion trefi, sydd â chostau is yn aml, yn ogystal â pharcio am ddim. Felly, Dirprwy Weinidog, a allwch chi amlinellu sut yr ydych chi'n gweithio gyda Gweinidog yr Economi a'r Gweinidog Cyllid i fynd i'r afael â'r costau cynyddol sy'n ymwneud â masnachu?

Rydych chi wedi dweud yn eich datganiad y byddwch yn gweithredu'n gadarn a therfynol yn erbyn perchnogion eiddo gwag sy'n gwrthod cydweithredu. Felly, a wnewch chi amlinellu sut beth fydd y gweithredu hwnnw? Gall fod sawl rheswm, fel y gwyddom ni, dros eiddo gwag, Dirprwy Weinidog. Gan fod Llywodraeth Cymru yn llym gyda pherchnogion busnesau preifat, a wnewch chi wneud yn ogystal â dweud a sicrhau y defnyddir unwaith eto yr holl eiddo gwag hynny sy'n eiddo i Lywodraeth Cymru?

Yn olaf, Dirprwy Weinidog, y fenter hon yw'r mesur diweddaraf gan eich Llywodraeth sydd â'r nod o wella canol ein trefi, felly pa sicrwydd allwch chi ei roi i'm hetholwyr na fydd problemau cynlluniau cynharach yn dod i'w ran, cynlluniau a oedd yn gweithredu ar eu pen eu hunain ac nad oeddent yn destun craffu? Sut gall pobl fy rhanbarth fod yn sicr y bydd trefi fel Castell-nedd, Pontardawe a Phen-y-bont ar Ogwr yn cael cymorth gwirioneddol? Diolch.