Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:31 pm ar 29 Ionawr 2020.
Rydym wedi gofyn am fwy o dystiolaeth ynglŷn â'r caledi a fyddai'n dod yn sgil y cynnydd mwyaf mewn unrhyw setliad llywodraeth leol a gawsant erioed. A gallwch glywed o'r ffordd rwyf wedi ateb eich cwestiwn fy mod ychydig yn amheus ynglŷn â hynny. Diben cyllid gwaelodol, yn amlwg, yw atal pobl rhag gorfod gwneud toriadau enfawr mewn gwasanaethau y byddent wedi gorfod eu gwneud fel arall oherwydd newidiadau mewn amcanestyniadau poblogaeth, neu ryw broblem arall yn ymwneud â'r fformiwla ddosbarthu sy'n effeithio'n anghymesur ar gyngor penodol, a lle byddai gostyngiad annisgwyl o filiynau o bunnoedd o ran cymorth yn golygu newidiadau sydyn i wasanaethau.
Yn yr achos hwn, ni fydd yr un cyngor yng Nghymru'n cael llai na 3 y cant o gynnydd. Mae'r rhan fwyaf o'r cynghorau rydych yn sôn amdanynt rywle rhwng 3 a 4 y cant. A'r hyn rydym yn sôn amdano yw gofyn am gyllid gwaelodol i'w codi i 4.7, rwy'n credu mai dyna a ddywedasant—gallai fod yn 6 neu 8; ni allaf gofio—y cant. Nid wyf yn credu bod y pwynt hwnnw yr un fath, ac er fy mod yn deall eu dadl fod yna gyfartaledd, ac y dylai rhai ddod i lawr er mwyn i eraill fynd i fyny, nid ydynt yn wynebu'r math o doriadau i wasanaethau roeddent yn eu hwynebu yn ystod y naw mlynedd flaenorol o gyni gorfodol. Felly, mae'n anodd iawn deall yn iawn beth yw'r rhesymeg dros hynny. Mae'r setliad hwn yn uwch nag y gallai unrhyw un ohonynt fod wedi'i ragweld, ac mae'n anodd iawn gweld sut y byddent yn wynebu toriadau heb eu cynllunio i wasanaethau o ganlyniad i hynny.
Ond wedi dweud hynny i gyd, os ydynt eisiau cyflwyno tystiolaeth ynglŷn â hynny, rwy'n hapus iawn i edrych arno. Ond unwaith eto, rwyf am bwysleisio, pan fyddwn yn ystyried rhoi mwy o arian tuag at y math hwnnw o setliad, rydym yn ystyried o ble i'w gymryd. Felly, byddai'n rhaid inni hefyd ystyried faint y byddai cyllid gwaelodol o'r fath yn ei gostio, ac o ble y dôi'r arian hwnnw.