Cwestiynau nawr gan lefarwyr y pleidiau. Llefarydd y Ceidwadwyr, Mark Isherwood. 

Diolch, Lywydd. Ar 10 Ionawr, anfonwyd llythyr atoch gan, neu wedi'i arwyddo gan, arweinwyr pob un o chwe chyngor sir gogledd Cymru ynghylch y setliad llywodraeth leol ar gyfer 2020-21. Ac roedd yn dweud, 'Hyd yn oed gyda setliad cadarnhaol eleni, byddwn i gyd yn edrych ar leihau rhai gwasanaethau a chynnydd uwch na chwyddiant yn y dreth gyngor. Yng ngoleuni'r heriau parhaus, rydym yn dymuno gofyn i chi am gyllid gwaelodol o 4 y cant yn y setliad ariannol i lywodraeth leol, i'w dalu o gronfeydd wrth gefn Llywodraeth Cymru.' Ac roeddent yn dweud mai'r rheswm pennaf am hyn oedd bod pedwar o'r pum cyngor sydd ar y gwaelod yn y setliad dros dro ar gyfer 2020-21 yng ngogledd Cymru, a heb gyllid gwaelodol, bydd y rhan fwyaf o gynghorau gogledd Cymru yn wynebu'r her fwyaf o ran edrych am doriadau i wasanaethau, tra bydd cyllid gwaelodol yn helpu i ddiogelu gwasanaethau a gweithio yn erbyn cynnydd uwch na chwyddiant yn y dreth gyngor yn y chwe chyngor sydd ar y gwaelod. Sut y byddwch yn ymateb i'r cais hwn y credaf ei fod hefyd wedi'i rannu â Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ac Ysgrifennydd Gwladol Cymru?

Rydym wedi gofyn am fwy o dystiolaeth ynglŷn â'r caledi a fyddai'n dod yn sgil y cynnydd mwyaf mewn unrhyw setliad llywodraeth leol a gawsant erioed. A gallwch glywed o'r ffordd rwyf wedi ateb eich cwestiwn fy mod ychydig yn amheus ynglŷn â hynny. Diben cyllid gwaelodol, yn amlwg, yw atal pobl rhag gorfod gwneud toriadau enfawr mewn gwasanaethau y byddent wedi gorfod eu gwneud fel arall oherwydd newidiadau mewn amcanestyniadau poblogaeth, neu ryw broblem arall yn ymwneud â'r fformiwla ddosbarthu sy'n effeithio'n anghymesur ar gyngor penodol, a lle byddai gostyngiad annisgwyl o filiynau o bunnoedd o ran cymorth yn golygu newidiadau sydyn i wasanaethau.  

Yn yr achos hwn, ni fydd yr un cyngor yng Nghymru'n cael llai na 3 y cant o gynnydd. Mae'r rhan fwyaf o'r cynghorau rydych yn sôn amdanynt rywle rhwng 3 a 4 y cant. A'r hyn rydym yn sôn amdano yw gofyn am gyllid gwaelodol i'w codi i 4.7, rwy'n credu mai dyna a ddywedasant—gallai fod yn 6 neu 8; ni allaf gofio—y cant. Nid wyf yn credu bod y pwynt hwnnw yr un fath, ac er fy mod yn deall eu dadl fod yna gyfartaledd, ac y dylai rhai ddod i lawr er mwyn i eraill fynd i fyny, nid ydynt yn wynebu'r math o doriadau i wasanaethau roeddent yn eu hwynebu yn ystod y naw mlynedd flaenorol o gyni gorfodol. Felly, mae'n anodd iawn deall yn iawn beth yw'r rhesymeg dros hynny. Mae'r setliad hwn yn uwch nag y gallai unrhyw un ohonynt fod wedi'i ragweld, ac mae'n anodd iawn gweld sut y byddent yn wynebu toriadau heb eu cynllunio i wasanaethau o ganlyniad i hynny.

Ond wedi dweud hynny i gyd, os ydynt eisiau cyflwyno tystiolaeth ynglŷn â hynny, rwy'n hapus iawn i edrych arno. Ond unwaith eto, rwyf am bwysleisio, pan fyddwn yn ystyried rhoi mwy o arian tuag at y math hwnnw o setliad, rydym yn ystyried o ble i'w gymryd. Felly, byddai'n rhaid inni hefyd ystyried faint y byddai cyllid gwaelodol o'r fath yn ei gostio, ac o ble y dôi'r arian hwnnw.  

Wel, fel y dywedais—nid wyf am fynd ar drywydd cyni—dywedasant 'hyd yn oed gyda'r setliad cadarnhaol eleni'—felly maent yn cydnabod hynny, ac mae llofnodion trawsbleidiol ar y llythyr hwn—er mwyn ymateb i'r pwysau ar wasanaethau blaenoriaethol a arweinir gan y galw fel gwasanaethau gofal cymdeithasol a gwasanaethau plant, maent yn dweud y byddant yn wynebu toriadau heb gyllid gwaelodol o 4 y cant; gofynnai'r llythyr hwn am 4 y cant.  

Fodd bynnag, gan symud ymlaen at y gronfa gofal integredig, lluniwyd eich adroddiad blynyddol ar 16 Ionawr, ac roedd yn dweud:

'Erbyn hyn mae yna dimau amlddisgyblaeth niferus o weithwyr proffesiynol iechyd, gofal cymdeithasol, tai a thrydydd sector sy’n gweithio gyda’i gilydd i ddatblygu ymyriadau wedi’u teilwra'.

Ac fe ddywedoch chi fod,

'gwell defnydd o adnoddau drwy gydweithio a thrwy symud oddi wrth ffyrdd traddodiadol o weithio'  wedi'u nodi, ond roeddech yn cydnabod bod yn rhaid i'r gronfa

'ddangos y defnydd gorau o arian cyhoeddus hefyd a bod angen darparu tystiolaeth glir o’i heffaith.'  ac y byddech yn mynd i'r afael ag argymhellion adolygiad Swyddfa Archwilio Cymru o'r gronfa. Roedd adolygiad Swyddfa Archwilio Cymru yn dweud:

'Un o brif nodau’r gronfa yw hybu cydweithio rhwng cyrff statudol a sefydliadau’r trydydd sector' ond

'cyfeiriodd cynrychiolwyr y trydydd sector a fu’n siarad â ni at ystod o heriau sydd wedi effeithio ar eu gallu i gael gafael ar arian o’r gronfa.' a bod y

'trydydd sector yn dal i fod wedi’i ddatgysylltu o’r rhaglen ehangach lle gallai wneud cyfraniadau yr un mor ddilys at rai o’r prosiectau mwy.'

Roedd eu hadroddiad penodol ar ogledd Cymru yn peri mwy o bryder byth yn y cyd-destun hwn, lle dywed fod

'y ffordd y cafodd y gronfa ei rheoli ar lefel genedlaethol, lefel ranbarthol a lefel prosiectau wedi cyfyngu ar ei photensial hyd yma...ni cheir llawer o dystiolaeth bod prosiectau llwyddiannus yn cael eu prif-ffrydio a’u hariannu'   a dywedai'n benodol:

'Dywedodd cynrychiolwyr y trydydd sector wrthym nad ydynt yn teimlo eu bod yn cael mynediad digonol at y gronfa a’u bod yn elwa’n bennaf pan fydd y gwariant ar brosiectau eraill yn llithro.' a galwai am

'ffyrdd o sicrhau bod y trydydd sector yn cael mynediad teg at y Gronfa Gofal Integredig.'

Mae hyn yn ailadrodd y pryderon a godwyd gyda mi yn ystod yr wythnos ddiwethaf—dadl yma yr wythnos diwethaf ar gyllid i elusennau cymorth profedigaeth. Rwyf wedi cael llythyr yr wythnos hon gan elusennau sy'n cefnogi pobl sydd â nam ar eu golwg a'u clyw. Rydym i gyd yn derbyn gohebiaeth gan y rhwydwaith o gyrff trydydd sector sy'n darparu cymorth sy'n gysylltiedig â thai, ac fe ddylai, ac fe allai, pob un ohonynt leihau'r pwysau sylweddol ar wasanaethau statudol am gyfrannau cymharol fach o gyllidebau cyffredinol. Felly, sut yr ymatebwch yn benodol i'r pryderon a godwyd gan yr archwilydd cyffredinol ynglŷn â'r angen i integreiddio'r trydydd sector yn well, nid yn unig o ran y gyfran o gyllid, sy'n allweddol, ond hefyd o ran gwneud penderfyniadau a llunio gwasanaethau wrth iddynt fwrw ymlaen?

Rwy'n credu ei fod yn bwynt teg, a dweud y gwir. Mae'n ddyddiau cynnar, mewn rhai ffyrdd, ar y gronfa gofal integredig, ac rydym eisiau sicrhau ein bod yn cael y mathau o brosiectau uchelgeisiol a gaiff eu cyflwyno. Ac er mwyn gwneud hynny, rydym angen trawsweithio da ar draws sectorau i wneud yn siŵr ein bod yn taro'r holl bethau cywir rydym eisiau i'r gronfa gofal integredig eu gwneud. Ac mae hynny'n eithaf cymhleth, oherwydd, fel y mae Mark Isherwood yn ei nodi'n gywir, mae'n rhyngweithio â chyfres gyfan o bethau eraill rydym hefyd yn eu hariannu. Felly, rwy'n credu ei fod yn bwynt teg. Rwy'n hapus iawn i edrych eto ar argymhellion yr adroddiad, a gweld sut y gallwn integreiddio partneriaid y trydydd sector yn well wrth gynllunio ar gyfer hynny. Fe fyddwch yn gwybod ein bod wedi rhoi tai fel partneriaid statudol ar y byrddau cynllunio rhanbarthol yn ddiweddar—byrddau partneriaeth rhanbarthol, mae'n ddrwg gennyf; dylem roi'r gorau i roi'r un acronym tair llythyren i bethau, er budd Gweinidogion sy'n stryffaglu—y byrddau partneriaeth rhanbarthol, dylwn ddweud. A'r rheswm am hynny oedd ein bod eisiau cael mewnbwn ehangach i'r ffordd yr edrychir ar y cronfeydd hynny. Felly, rwy'n hapus iawn i edrych ar hynny. Os hoffech ysgrifennu ataf gan roi mwy o fanylion am rai o'r materion a gafodd eu dwyn i'ch sylw, rwy'n fwy na pharod i edrych ar hynny.

Iawn. Os caf symud ymlaen at gyngor penodol, mae bron i ddau ddegawd bellach ers i reolwr archwilio mewnol Sir y Fflint lwyddo yn ei achos yn erbyn y cyngor, ac roedd gwrthod mynediad at ddogfennau a methiant i ymateb i ohebiaeth yn nodwedd ganolog o'i gwynion. Ychydig flynyddoedd yn ddiweddarach, cawsom y sgandal cynnal a chadw tai, lle nodwyd problemau tebyg gan PricewaterhouseCoopers ac adroddiad annibynnol Roots. Gadawodd llu o bobl y cyngor, gyda chytundebau peidio â datgelu yn ôl y sôn. Ychydig flynyddoedd yn ddiweddarach, cawsom sgandal AD Waste, patrwm tebyg—unwaith eto, dau aelod o staff yn gadael yr awdurdod, ond unwaith eto, yr heddlu'n dweud na allent erlyn oherwydd y diffyg dogfennaeth.

Yn 2018, cafodd cyngor Sir y Fflint ddadl a galwyd am gamau gweithredu ar ôl i gynghorydd enwi a chodi cywilydd ar swyddogion nad oedd yn ymateb i alwadau a negeseuon e-bost, a galwodd am gamau pellach. Ac yn awr mae gennym, y mis hwn, adroddiad ombwdsmon gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru i Gyngor Sir y Fflint a ganfu, er eu bod wedi nodi niwsans statudol yn 2014, nad oedd y cyngor wedi agor ffeil achos briodol tan 18 mis yn ddiweddarach. Roedd y cyngor yn ymwybodol ers o leiaf 2012 nad oedd ganddynt ganiatâd cynllunio priodol, ond nad oedd y nesaf peth i ddim cofnodion cynllunio cyn mis Awst 2018, fod methiannau o ran cyfathrebu a chydweithredu rhyngadrannol, prinder cofnodion, fod y cyngor wedi methu ymateb i'r cwynion yn briodol, fod diffyg perchnogaeth eglur wedi'i sefydlu ar lefelau uwch yn y cyngor, ffactor a waethygwyd gan hyd yr amser y parhaodd y methiannau, a diffyg ystyriaeth i'r anawsterau a wynebwyd. Mae'r adroddiadau hyn, sy'n mynd yn ôl 10 mlynedd, ac 20 mlynedd, i gyd yn nodi'r un problemau, waeth beth fo'r arweiniad gwleidyddol wrth iddo fynd a dod. Beth y bwriadwch ei wneud yn ei gylch? Oherwydd y tro diwethaf i mi godi hyn gyda chi, fe ddywedoch chi mai mater i'r cyngor ydyw, ac mae eich rhagflaenwyr dros y blynyddoedd bob amser wedi dweud mai mater i'r cyngor yn unig ydyw. Ond does bosibl y gall hyn barhau heb ei herio a'i archwilio, pan fo'r un problemau yn parhau i godi.

Mater i'r cyngor ydyw, ond rwy'n deall eich pryder. Nid wyf yn gwybod hyn—oherwydd fe fyddwch yn gwybod nad wyf wedi bod yn y gwaith am yr wythnos ddiwethaf, ond nid wyf yn gwybod a yw'r ombwdsmon gwasanaethau cyhoeddus wedi codi unrhyw beth o ganlyniad i'r adroddiadau gyda'r Llywodraeth. Felly, byddaf yn edrych ar hynny. Os oedd yna batrwm amlwg yn ymddangos a oedd yn peri pryder i'r ombwdsmon, byddem yn disgwyl i'r ombwdsmon dynnu ein sylw at hynny. Felly, byddaf yn edrych i weld. Ac rwy'n fwy na pharod i gael cyfarfod â chi am eich pryderon ehangach mewn perthynas â hyn, os mynnwch. Felly, ymddiheuriadau—nid wyf wedi gweld yr adroddiad hwnnw, gan fy mod wedi bod i ffwrdd o'r gwaith, ond fe edrychaf i mewn iddo.

Fodd bynnag, mae hi bob amser yn demtasiwn dod o hyd i batrwm mewn digwyddiadau dros 10 mlynedd pan mai digwyddiadau yn unig ydynt mewn gwirionedd. Felly, rwy'n hapus i edrych arno gyda meddwl agored, ond nid wyf yn argyhoeddedig fod cyfres o ddigwyddiadau unigol, dros 10 mlynedd, o reidrwydd yn brawf o batrwm o ddiwylliant mewn awdurdod. Ond rwy'n fwy na pharod i edrych arno gyda chi, Mark, a gweld a oes rhywbeth sy'n peri pryder yn ymddangos.

Llefarydd Plaid Cymru, Delyth Jewell.

Diolch, Lywydd. A all y Gweinidog egluro pam fod Llywodraeth Cymru yn dal i gyfrif y 7,129 o gartrefi a werthwyd drwy Cymorth i Brynu ers 2016 fel rhai sy'n cyfrif tuag at ei tharged o 20,000 o gartrefi fforddiadwy yr honnoch chi fod 13,143 ohonynt wedi'u darparu eisoes?

Gallaf. Oherwydd bod Cymorth i Brynu wedi helpu pobl i brynu tŷ na fyddent, fel arall, wedi gallu ei brynu drwy eu cynorthwyo gyda chynllun blaendal na fyddent wedi cael mynediad ato fel arall. Ac rydym yn cyfrif cartrefi fforddiadwy yn yr ystyr ehangach hwnnw fel cartrefi sydd ar gael i bobl na fyddent wedi cael mynediad atynt oni bai eu bod wedi cael cymorth gan y Llywodraeth. Felly, dyna'r esboniad byr.

Diolch i chi am hynny, Weinidog. Mae'n ymddangos i mi mai craidd y broblem gyda'r term 'fforddiadwy' yw bod ei ddiffiniad mor gymharol. Felly, gwerthwyd 78 y cant, sy'n syfrdanol, o gartrefi, sef 5,564 a werthwyd drwy Cymorth i Brynu, am bris o dros £150,000. Cafodd dros 1,000 o gartrefi rydych yn eu cyfrif yn yr ystadegau fel rhai fforddiadwy eu gwerthu am dros £250,000. Nid wyf yn gallu gweld sut y gall unrhyw berson rhesymol gyfrif y cartrefi hyn fel rhai fforddiadwy. Onid yw hynny'n ystumio ystadegau ar raddfa enfawr?

Nid wyf yn anghytuno o gwbl fod y diffiniad o 'fforddiadwy' yn ddi-fudd ac yn fwy hyblyg nag y byddem yn ei hoffi o ran yr hyn rydym yn ceisio ei wneud. Ac rydym wedi bod yn agored iawn ynglŷn â'r niferoedd mewn perthynas â hynny, oherwydd nid wyf yn anghytuno â'r hyn rydych yn ei ddweud yn sylfaenol, sef y dylem adeiladu tai cymdeithasol neu gartrefi sydd o fewn ystod gallu pobl i brynu heb orfod cael cymorth gan y Llywodraeth. Ond os ydych wedi cael cymorth gan y Llywodraeth i allu prynu eich tŷ, y diffiniad cyfredol yw ei fod yn gartref fforddiadwy. Felly, nid wyf am ddadlau gyda chi; nid wyf yn anghytuno â'ch gosodiad sylfaenol. Ond roedd y targed a osodwyd gennym yn cynnwys y diffiniad hwnnw ac felly mae'n cael ei gyfrif yn erbyn y diffiniad hwnnw.  

Yn bwysicach na dim, rydym yn mynd ati yn awr i geisio rhyddhau tir ac adnoddau fel y gallwn adeiladu tai cymdeithasol. Hynny yw, tai ar gyfer rhentu cymdeithasol, a hynny naill ai drwy ein cynghorau sy'n awdurdodau sy'n dal stoc dai—yr 11 cyngor sy'n awdurdodau sy'n dal stoc dai o hyd—neu drwy ein cymdeithasau tai lleol, neu'r ddau mewn rhai ardaloedd. Felly, mae rhai awdurdodau sy'n dal stoc dai yn gweithio law yn llaw â'r gymdeithas dai leol i gyflwyno tai rhent cymdeithasol ar gyfer cydberchnogaeth neu ranberchnogaeth, ac mewn awdurdodau eraill nad ydynt yn dal stoc dai, maent yn gweithio gyda'u cymdeithasau tai lleol i'w cyflwyno. Ac mae'n mynd o nerth i nerth.

Felly, o ddechrau araf—os cofiwch, nid oedd cynghorau'n cael defnyddio'r arian a gawsant o werthiannau hawl i brynu er mwyn gwneud hyn, ac roedd capiau ar y cyfrifon refeniw tai ac yn y blaen. Felly, o hynny i'r Llywodraeth Geidwadol yn gweld synnwyr o'r diwedd a dileu'r capiau, rydym wedi llwyddo i gyflymu'n eithaf sylweddol, ac rwy'n gobeithio'n fawr y bydd eleni'n gweld twf cyflym arall yn nifer y tai rhent cymdeithasol, sef y math o ddeiliadaeth sydd fwyaf o'i angen yn economi Cymru.  

Diolch yn fawr, Weinidog. Rwy'n croesawu'r cywair a ddefnyddiwch wrth siarad â ni. Rwy'n falch eich bod yn cytuno â byrdwn cyffredinol yr hyn rydym yn ei ddweud yma. Felly, er mwyn ei gofnodi felly, pe baem yn bwrw golwg fwy rhesymol ar gyflawniad y Llywodraeth yn darparu tai fforddiadwy yn ôl y diffiniad yn yr ystyr ehangach o'r hyn y dylai ei olygu, a chredaf eich bod yn cytuno â ni ar hynny, byddai angen inni gael gwared ar y cartrefi a oedd y tu hwnt i gyrraedd cynifer o bobl, a thynnu'r 5,500 o gartrefi anfforddiadwy allan, a byddai hynny, mewn gwirionedd, yn golygu bod y Llywodraeth wedi darparu 7,579 ac felly rydych ar y trywydd cywir i fethu cyrraedd y targed hwnnw. Felly, buaswn yn croesawu eich—

Iawn, fy ateb i hynny, fodd bynnag, yw bod y targed wedi'i osod yng ngoleuni'r diffiniad a oedd ar gael—

Nid wyf yn credu bod yr Aelod wedi gorffen ei chwestiwn, os nad oes ots gennych. Rwy'n gwybod eich bod yn awyddus, Weinidog, ond os gwnewch chi ganiatáu iddi orffen ei chwestiwn.

Ymddiheuriadau mawr.

Na, diolch i chi am gytuno â mi ar hynny. Arhosaf i glywed eich ateb yn llawnach. Ond fel roeddech yn sôn am dai cymdeithasol, rwyf innau hefyd yn credu mai dyna lle mae gwir angen inni ganolbwyntio ar gyflawni. Unwaith eto, rwy'n croesawu'r hyn rydych wedi bod yn ei ddweud am hynny. Mae'r ffigurau'n dangos, ers 2016, mai dim ond 4,397 o gartrefi sydd wedi'u cwblhau ar gyfer y sector tai cymdeithasol, ac mae hynny tua hanner y gyfradd rydym ei hangen i gyrraedd y targed yn ôl y rhan fwyaf o amcangyfrifon. Felly, o ystyried hyn, a'r canfyddiadau nad yw tua hanner y cartrefi fforddiadwy a addawyd drwy rwymedigaethau cynllunio dros y degawd diwethaf wedi'u darparu, oherwydd bod datblygwyr yn manteisio ar ein system gynllunio ddiffygiol, pa bryd y credwch y gwelwn y newidiadau radical a grybwyllwyd gennych i'r dref gynllunio?

Iawn. Fel roeddwn yn ei ddweud, nid wyf yn credu ei bod yn deg dweud nad ydym yn cyrraedd y targed, gan fod y targed wedi'i osod yn ôl y diffiniad o dai fforddiadwy a oedd yn bodoli ar y pryd, ac fe gafodd y targed ei osod yn y goleuni hwnnw. Felly, os ydych yn mynd i dynnu'r tai Cymorth i Brynu allan o hwnnw, byddech o anghenraid yn gostwng y targed, oherwydd ni fyddem byth wedi'i osod yn y ffordd honno pe na baem yn cynnwys y tai hynny. Felly, er fy mod yn derbyn y pwynt rydych yn ceisio ei wneud, rwy'n credu eich bod yn ein beirniadu'n ddiangen, gawn ni ddweud? Mae yna bethau eraill y gallwch ein beirniadu yn eu cylch yn fwy haeddiannol o bosibl.

Un o'r problemau mwyaf rydym wedi'u cael wrth gyflawni'r elfen cartrefi fforddiadwy mewn ceisiadau cynllunio yn y sector preifat yw bod sylfaen sgôr cynghorau wedi cael ei dinistrio mewn gwirionedd. Ac felly wrth drafod y 106 o gytundebau, nid yw cynghorau o reidrwydd wedi gallu cadw at y safbwynt y byddent wedi hoffi ei arddel yn erbyn datblygwyr ac adeiladwyr y tai yn y trafodaethau hynny. Felly, rhan fawr o'r Bil llywodraeth leol roeddem yn ei drafod yn y pwyllgor gyda'n gilydd y bore yma yw gwneud y trefniadau rhanbarthol hynny fel y gallwn gyfuno'r sgiliau sy'n angenrheidiol i alluogi cynghorau i wrthsefyll sgyrsiau o'r fath.

Ond ar yr un pryd, mae yna gyfres gyfan o bethau eraill y mae angen inni eu gwneud. Mewn gwirionedd, rwy'n credu ein bod wedi gwneud yn eithaf da o ystyried lefel y cyfyngiadau sydd wedi bod ar adeiladu tai cymdeithasol dros y ddwy flynedd ddiwethaf. Ond fe welwch newid enfawr o ran graddfa a chyflymder gan fod y capiau wedi'u tynnu bellach a'n bod wedi newid y ffordd rydym yn dal tir sector cyhoeddus.  

Felly, i atgoffa'r Siambr, Lywydd, rydym wedi newid y ffordd y mae Llywodraeth Cymru yn dal tir. Mae wedi'i ganoli yn yr is-adran tir cyhoeddus gyda fy nghyd-Aelod, Rebecca Evans, a'u cyfarwyddyd yw y bydd 50 y cant o'r tai a adeiladir ar yr holl dir sydd gyfer tai ac sy'n eiddo i Lywodraeth Cymru yn dai rhent cymdeithasol a bydd elfen fforddiadwy ar ben hynny wedyn. Ac mae'r cyflenwad tir hwnnw'n gwneud gwahaniaeth enfawr i gyflymder y ffordd rydym yn adeiladu tai cymdeithasol.

Ar hyn o bryd, rydym yn sgwrsio â Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a'r byrddau iechyd a phethau eraill i werthu'r tir sector cyhoeddus o dan gynllun tebyg, oherwydd y broblem fwyaf o ran adeiladu cartrefi cymdeithasol yw caffael y tir, nid adeiladu'r tai. Felly, rydym yn camu i'r adwy'n bendant iawn ar hynny, ac rwy'n credu y gwelwch newid sylweddol yn y niferoedd wrth i'r gwaith adeiladu newydd gyflymu. Yr hyn rydych yn ei weld ar hyn o bryd yw cwblhau'r tai y dechreuwyd eu hadeiladu o dan yr hen system, a oedd yn amlwg yn llawer mwy cyfyngol.