8. Dadl y Blaid Brexit: Pysgodfeydd

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:28 pm ar 29 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 6:28, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Wel, fe welwn yn fuan beth yw realiti 'adfer rheolaeth ar ein dyfroedd'. A fydd Prydain yn rheoli'r tonnau neu a fydd Boris Johnson yn gwerthu pysgodfeydd y DU gan eu defnyddio fel arf bargeinio yn y negodiadau masnach sydd ar y ffordd? Mae nifer o wleidyddion yr UE wedi datgan eu bwriadau'n glir: maent am i Brydain gael mynediad at farchnadoedd gwasanaeth ariannol yr UE yn amodol ar fynediad at ddyfroedd y DU. O gofio mai 0.04 y cant yw cyfraniad ychwanegol gros pysgota a dyframaethu i economi'r DU, tra bod cyfraniad gwasanaethau ariannol ac yswiriant yn 7.1 y cant, fe adawaf i chi wneud y fathemateg drosoch eich hun.

Fel y dywedodd un ASE o Blaid Brexit yr wythnos diwethaf, rwy'n ofni 'Yn wir, gallai pysgod Prydain gael eu cosbi am eu safiad ar Brexit'. Ond cawn weld. Ond yr hyn a wyddom, yn gyffredinol, yw bod y DU ar hyn o bryd yn mewnforio 70 y cant o'r pysgod rydym yn eu bwyta a'n bod yn allforio 80 y cant o'r hyn a ddaliwn. Credaf y gallwn i gyd gytuno, o ran cynaliadwyedd, y byddai'n well inni fwyta mwy o'r hyn a ddaliwn yma ac unioni'r anghydbwysedd yn y tymor hir, ond y ffaith amdani yw bod cynnal mynediad at farchnadoedd yr UE yn hollbwysig.

Cymerwch bysgod cregyn er enghraifft: mae mwy na 80 y cant o'r pysgod cregyn, y cimychiaid, y crancod a'r langwstîn a ddelir gennym yn cael eu gwerthu i'r UE—Ffrainc a Sbaen yn bennaf. Mae'n fwy na chwarter yr holl allforion pysgod o'r DU yn ôl eu gwerth. Bydd dau beth yn digwydd felly: os ydych yn allforio, rhaid i chi wneud hynny yn unol â rheolau'r UE. Os ydych am allforio i wlad, ni allwch wneud hynny heb gydymffurfio â'u rheolau derbyn hwy. Y peth arall a fydd yn berthnasol hefyd, os oes unrhyw oedi ar y ffin, a chrybwyllodd Llyr hynny eisoes, mae'n golygu na ellir cyflenwi nwyddau ffres yn brydlon, ni fyddant yn mynd i unman. Felly, rwy'n siŵr fod Plaid Brexit yn gwybod hyn i gyd, ac mae'n siŵr iddo gael sylw yn yr unig gyfarfod o'r pwyllgor pysgodfeydd a fynychodd Nigel Farage, cyfaill y pysgotwr, yn y tair blynedd y bu'n aelod ohono. Un cyfarfod mewn tair blynedd. Cwbl warthus.

Pan edrychodd ein pwyllgor amgylchedd ein hunain ar hyn ddwy flynedd yn ôl, pwysleisiwyd yr angen am berthynas newydd rhwng gwledydd cyfansoddol y DU ar ôl Brexit, ac mae hynny'n arbennig o wir mewn perthynas â rheoli pysgodfeydd. Fel arall, mae risg, ac rwy'n dyfynnu o'r adroddiad hwnnw, y bydd

'un o’r canfyddiadau negyddol mwyaf trawiadol o aelodaeth yr UE a physgodfeydd—bod rhai gwledydd yn elwa o ddyraniad cwota sydd wedi’i chwyddo’n annheg— yn cael ei drosglwyddo i’r DU.'

Rydym yn ei glywed heddiw eisoes. Onid yw hynny'n anhygoel? Ond efallai y cymerwch chi sylw'n fwy aml na Nigel Farage, na lwyddodd i fynychu mwy nag un cyfarfod. Ond o leiaf fe ddarllenoch chi'r papurau, mae'n debyg.

Y cwestiwn arall, ar ôl Brexit, yw a fyddwn yn symud tuag at ymestyn yr egwyddor o dalu am nwyddau cyhoeddus i gynnwys ein moroedd, ac unwaith eto, crybwyllwyd hynny. Ac rwy'n credu mai dyna'r peth pwysicaf, mae'n debyg, y mae angen i ni ei wneud yma, gan fod y rhan fwyaf o'r bobl sy'n pysgota yng Nghymru ar hyn o bryd yn gwneud hynny o gwch bach iawn. Os ydynt yn mynd i dyfu mewn unrhyw ffordd, mae'n hanfodol i'r rheini fod y môr y maent yn gobeithio dod o hyd i'w cynnyrch ynddo yn cyrraedd safon wirioneddol dda. Felly, byddai'r egwyddorion amgylcheddol yn gwbl hanfodol er mwyn i'r rheini allu goroesi, fel y bydd y parthau cadwraeth morol sy'n diogelu rhai o'r ardaloedd hynny.

Felly, rwy'n credu mai dyna'r pethau y gallwn eu gwneud. Edrychaf ymlaen at eich ymateb, Weinidog.