7. Dadl: Adroddiad y Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:44 pm ar 4 Chwefror 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Reckless Mark Reckless Conservative 5:44, 4 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd. Cynigiaf y gwelliannau yn enw Caroline Jones.

Rydym yn gwrthwynebu datganoli cyfiawnder a phlismona. Roeddwn i'n falch o gymryd yr amser i ystyried yr adroddiad hynod drawiadol hwn yn fanwl cyn dweud hynny. Rwy'n credu bod cyfatebiaeth rhwng yr UE a datganoli. Mae i'w gweld pan fo rhyng-gysylltiad, yma, rhwng gwasanaethau sydd wedi'u datganoli a rhai nad ydyn nhw wedi eu datganoli. Yn amlwg, os oes gennych chi ryng-gysylltiad o'r fath, bydd heriau bob amser ynglŷn â rheoli'r rhyng-gysylltiad hwnnw.

Ond nid yw'r ffaith bod anawsterau wedi eu nodi ynddo'i hun yn cyfiawnhau'r casgliad bod yn rhaid, felly, datganoli'r gwasanaethau nad ydyn nhw wedi eu datganoli yma, sef cyfiawnder a phlismona. Gallai fod yr un mor rhesymegol i gyflwyno'r achos dros dynnu yn ôl o fod wedi eu datganoli y gwasanaethau hynny sydd wedi eu datganoli ar hyn o bryd ond sy'n cael anawsterau wrth ryng-gysylltu â gwasanaethau nad ydyn nhw wedi eu datganoli. Ond yn y lle hwn, dim ond un ffordd y mae'n symud bob amser. Mae pob dadl ynghylch unrhyw anhawster wrth ryng-gysylltu yn mynd yn un dros fwyfwy o ddatganoli. Yn union fel y gwelsom yn yr Undeb Ewropeaidd, ar gyfer unrhyw broblem, yr ateb a gynigiwyd bob amser oedd un o fwy o Ewrop.

A hynny, yn fy marn i, yn rhannol yw pam yr aeth pleidlais y refferendwm ar Brexit fel y gwnaeth. Un o'r rhesymau pam nad yw'r lle hwn yn cael ei barchu'n fwy ledled Cymru yw ein diffyg gallu i gyflawni system ddatganoli sefydlog, sy'n caniatáu i bobl fod yn gysurus â sefydliadau datganoledig heb ei ystyried yn llethr llithrig a fydd bob amser, bob amser yn arwain at fwyfwy o bwerau a mwy o ymreolaeth ac, o bosibl, annibyniaeth.

Nid ydym yn bwriadu cefnogi gwelliant y Ceidwadwyr, yn rhannol oherwydd fy mod i o'r farn bod pwynt 2 yn annheg iawn â Llywodraeth Cymru. Rydych chi'n dweud eich bod yn gresynu at y

'methiannau yn y system cyfiawnder troseddol yng Nghymru', ac yn sicr, mae yna fethiannau enfawr yn y llyfr hwn; mae'n amlwg iawn, iawn. Ac eto, rydych yn dweud wedyn,

'lle mae gan Lywodraeth Cymru gyfrifoldeb dros ystod o wasanaethau allweddol.'

A phe baech yn deg, byddech yn parhau trwy ddweud, 'ond mae gan Lywodraeth y DU gyfrifoldeb dros lawer mwy.'

Rwyf i yn credu bod yr adroddiad hwn gan y comisiwn yn feirniadaeth o'r system cyfiawnder troseddol fel y bu'n gweithio ledled Cymru a Lloegr. Mae cyfiawnder yn un maes yr wyf i'n pryderu bod y broses cyni wedi mynd yn rhy bell. Rwyf i yn credu bod angen mwy o arian arno i weithredu ein llysoedd, ac mae'r achos wedi ei wneud yma hefyd ar gyfer rhai meysydd o gymorth cyfreithiol. Rwy'n credu bod y Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan wedi deffro i'r ffaith bod cyni a thoriadau ym maes plismona wedi mynd yn rhy bell, sydd wedi arwain at eu haddewid i sicrhau 20,000 o swyddogion ychwanegol ledled Cymru a Lloegr, ac rydym ni'n cefnogi hynny.

Ond dylen nhw edrych hefyd ar yr hyn sy'n digwydd yn y system gyfiawnder ac, yn hytrach na dim ond gwrthwynebu hyn oherwydd ei bod yn fwy o ddatganoli, i annog Gweinidogion yn San Steffan mewn gwirionedd i edrych ar yr adroddiad hwn, deall y feirniadaeth a wna o'r system gyfiawnder yng Nghymru a Lloegr, a dweud wrthym ni beth y maen nhw am ei wneud yn ei chylch. A gall rhan o hynny fod yn fwy o arian.

Rwy'n ildio i'r cyn Brif Weinidog.