Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd – Senedd Cymru am 1:38 pm ar 5 Chwefror 2020.
Wel, wrth gwrs, mae'r cyllid refeniw craidd a ddarparwn i awdurdodau lleol bob blwyddyn yn cael ei ddosbarthu yn ôl angen cymharol, gan ddefnyddio fformiwla sy'n ystyried llwyth o wybodaeth am nodweddion demograffig, ffisegol, economaidd a chymdeithasol yr awdurdodau hynny. Ac fel y mae Mark Isherwood wedi’i gydnabod, caiff y fformiwla ariannu honno ei datblygu mewn ymgynghoriad ag awdurdodau lleol, drwy'r is-grŵp dosbarthu.
Yr hyn yr hoffwn ei ddweud yw bod setliad sir y Fflint yn adlewyrchu ystod o symudiadau ailddosbarthu ariannol llai ffafriol o ran dangosyddion fformiwlâu, fel y rheini sy’n cael cymorthdaliadau incwm isel, felly pobl 65 oed neu hŷn nad ydynt mewn gwaith. A hefyd, mae nifer y disgyblion mewn ysgolion meithrin a chynradd hefyd yn gymharol isel. Ond mae'r awdurdod yn gweld symudiad ffafriol, yn ariannol, ymhlith pobl rhwng 18 a 64 oed sy’n cael cymorthdaliadau incwm. Felly, dyma'r mathau o nodweddion sy'n arwain at y setliad cyllid a gafodd sir y Fflint. A buaswn yn dweud bod 3.7 y cant yn setliad da iawn, ar ôl degawd o gyni. Ac mae wyneb gan yr Aelodau Ceidwadol braidd yn sôn wrthyf am doriadau i awdurdodau lleol, o ystyried ein bod wedi cael 10 mlynedd o gyni, a bod ein cyllideb y flwyddyn nesaf yn dal i fod £300 miliwn yn is na'r hyn ydoedd ddegawd yn ôl.
Felly, fel y mae’r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol wedi’i ddweud ar sawl achlysur, ac fel rwyf innau wedi’i ddweud, rydym yn agored iawn i gael y trafodaethau hynny gydag awdurdodau lleol, a chynghorwyr lleol ddylai gael y drafodaeth honno yn y lle cyntaf. Ac ni chredaf y dylai cynghorwyr lleol deimlo'n bryderus mewn unrhyw ffordd ynglŷn â thrafod pryderon digon cyfiawn gyda'u cymheiriaid.