Mae angen ei adran damweiniau ac achosion brys ar Ysbyty Brenhinol Morgannwg, ac mae angen iddi gael ei harwain gan feddygon ymgynghorol i allu ymdrin bob awr o bob dydd ag argyfyngau meddygol acíwt a thrawma sylweddol. Wrth gwrs, mae trawma sylweddol—llosgiadau ac ati—yn cael eu trin yn well mewn canolfannau arbenigol, ond byddai bywydau'n cael eu colli a byddai pwysau'n dod yn llethol ar unedau damweiniau ac achosion brys eraill yn y bwrdd iechyd a thu hwnt pe bai'r adran yn cael ei hisraddio neu ei chau. Rwy'n siŵr fod y Gweinidogion yn ymwybodol, yn ogystal â bod y meddygon ymgynghorol yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn dweud heddiw eu bod am gadw eu hadran damweiniau ac achosion brys, fod meddygon yn Ysbyty Athrofaol Cymru yng Nghaerdydd yn sgrechian, 'Peidiwch â chau'r adran damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg, gan y byddwn yn cael ein gorlethu.' Mae canoli a’r peryglon posibl yn sgil hynny wedi bod yn thema yng ngwleidyddiaeth Cymru ers degawd. Mae'n digwydd ar hyn o bryd, gyda’r trychineb o gael gwared ar wasanaethau fasgwlaidd o Ysbyty Gwynedd. Rydym yn ei weld eto yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg gyda'r adran damweiniau ac achosion brys.

Mae gennym ddigon o astudiaethau sy'n awgrymu nad dyma'r peth iawn i'w wneud. Cynhaliwyd astudiaeth gan Brifysgol Sheffield yn 2007 a ddadansoddodd dros 10,000 o alwadau brys, a chanfu berthynas rhwng pellter i'r ysbyty a marwolaethau. Canfu fod cynnydd o 10 km mewn pellter yn gysylltiedig â chynnydd absoliwt o oddeutu 1 y cant mewn marwolaethau. Ceir astudiaethau eraill hefyd: astudiaeth a ganfu fod cynnydd o 10 munud yn yr amser teithio yn arwain at gynnydd o 7 y cant yn y risg gymharol o farwolaeth. Yn yr achos hwn—gyda’r ysbyty hwn, y ddaearyddiaeth honno, y tywydd fel y gall fod, a'r traffig fel y gall fod—nid yw 10 munud yn agos at yr amser ychwanegol y byddai'n rhaid i bobl deithio pe bai'r adran damweiniau ac achosion brys hon yn cau. Felly, ar ôl pwyso a mesur, ar wahân i'r materion trawma mawr hynny ac ati y soniais amdanynt, rydym yn argyhoeddedig yma fod angen inni gadw'r adran damweiniau ac achosion brys hon er diogelwch y cleifion.

O ran recriwtio, mae meddygon ymgynghorol yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn hyderus y gellir recriwtio’r meddygon cywir, yn anad dim drwy gael gwared ar y bygythiad o gau’r adran neu ei hisraddio. Cofiaf y cynllun i gael gwared ar wasanaethau mamolaeth dan arweiniad meddygon ymgynghorol o Ysbyty Gwynedd. Buom ni, y gymuned, yn protestio a chafodd y penderfyniad ei wrthdroi. Ac a wyddoch chi beth? Yn sydyn, nid oedd recriwtio’n broblem a chodwyd lefelau staffio i'r lefel angenrheidiol o ran diogelwch cleifion. Felly, gadewch inni adeiladu dyfodol i'r adran damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg wrth i ni geisio adeiladu GIG Cymru sy'n gynaliadwy ac sy'n canolbwyntio ar yr ardaloedd lleol, a gadewch inni wneud hynny er lles y cymunedau a'r bobl y mae'n eu gwasanaethu.