Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:12 pm ar 25 Chwefror 2020.
Yn gyntaf oll, hoffwn ychwanegu fy nghydymdeimlad dwys â phawb sydd wedi cael eu heffeithio gan y llifogydd ledled Cymru, a thalu teyrnged i'r gwasanaethau brys a'r ymdrechion cymunedol rhagorol. Mae'r ymateb gennych chi, Prif Weinidog, a Gweinidog yr amgylchedd wedi bod yn ardderchog ac i'w groesawu'n fawr. Fodd bynnag, bydd effaith y llifogydd hyn yn cael ei theimlo am fisoedd, a hyd yn oed am flynyddoedd i ddod, ac rwy'n awyddus i weld y momentwm a'r cymorth hwnnw'n parhau. Mae angen dysgu gwersi ac mae angen cryfhau mannau gwan posibl yn ein hamddiffynfeydd.
Er na welodd Casnewydd y lefelau o ddinistr gan lifogydd a welwyd mewn rhannau eraill o Gymru, ymwelais â rhai o'r rhannau gwaethaf yn fy etholaeth i yr effeithiwyd arnyn nhw gan lifogydd. Roedd afon Ebwy ar lefelau a oedd yn achosi pryder yn Nyffryn ac ym Masaleg, a thra'r oedd yr amddiffynfeydd yn gadarn ar y cyfan, roedd hyn yn fater o gentimetrau mewn sawl man. Mae'r trigolion yn ddiolchgar ac maen nhw'n cydymdeimlo'n fawr â'r ardaloedd gwaethaf ledled Cymru, ond mae'n amlwg eu bod nhw'n ofnus ynghylch y dyfodol. Maen nhw wedi gofyn am asesiadau o'r amddiffynfeydd presennol a pha grantiau cymorth y gellir eu rhoi ar gael i amddiffyn eu cartrefi'n well.
Mae busnesau hefyd wedi cael eu taro'n galed iawn. Mae'r Parc Fferm Cefn Mably poblogaidd wedi ei ddistrywio, ac maen nhw'n edrych ar fisoedd o fod ar gau o ganlyniad. Bydd hyn nid yn unig yn effeithio ar y busnes a'i gwsmeriaid, ond ar y gweithwyr a'u teuluoedd. Pa gymorth allwn ni ei ddarparu i sicrhau bod busnesau'n codi yn ôl ar eu traed cyn gynted â phosibl?