Gweinidog, rwy'n mynd i ganolbwyntio'n bennaf ar y trychinebau a darodd Rhondda Cynon Taf, oherwydd bod y dilyw yno mor ddrwg a sylweddol, ond a gaf i yn gyntaf oll ddiolch i chi am ddod i'm hetholaeth? A gaf i hefyd ddiolch i'r Prif Weinidog am ddod i ymweld yn syth wedyn? A gaf i ddiolch i Jeremy Corbyn? A gaf i ddiolch i Adam Price, a Thywysog Cymru, a ddaeth i ymweld hefyd? Oherwydd mae'r ymweliadau hynny'n bwysig, am eu bod yn weithred o undod â chymunedau sydd wedi'u taro'n galed. Maen nhw hefyd yn codi ysbryd, ac yn dangos ein bod yn poeni a'n bod yn gwrando. Felly, diolchaf i bawb a ddaeth i ymweld—ac am y croeso a roddwyd iddyn nhw gan bobl a oedd yn glanhau eu tai ar yr union adeg y cynhaliwyd yr ymweliadau hynny—a hoffwn hefyd ddiolch eto nid yn unig i'r sector cyhoeddus a gweithwyr y gwasanaethau brys, ond i'r gwirfoddolwyr, y mae llawer ohonynt yn dal i fod, ar hyn o bryd, yn gweithio, yn helpu yn eu cymunedau. A diolch yn arbennig i arweinydd Cyngor Rhondda Cynon Taf, Andrew Morgan, oherwydd credaf y bu bron i bawb dderbyn y bu'r ymateb gan Rondda Cynon Taf o'r dechrau'n deg bron yn rhagorol ac yn wych ac mae wedi bod yn anrhydedd gweithio gydag ef a'i gydweithwyr a chyda'r holl weithwyr sector cyhoeddus hynny yn Rhondda Cynon Taf.

Os caf i wneud sylw hefyd o ran maint y difrod, sef, fel sy'n amlwg i gynifer o bobl, y rheini—rhai o'r cymunedau yn fy etholaeth i, rhai o'r rhai hynny a oedd â'r lleiaf sydd wedi colli popeth. A pha mor bwysig yw'r grantiau, y cyfraniadau a wnaed, y rhoddion a wnaed i gronfa a sefydlwyd gennyf i a'r AS Alex Davies-Jones a, a oedd, o fewn ychydig ddyddiau, wedi codi tua £30,000, a'r holl gronfeydd eraill a sefydlwyd i wneud hynny.

Siaradais ag arweinydd y cyngor y bore yma am union faint y difrod—mae'n bwysig cofnodi hyn—yn Rhondda Cynon Taf. Mae naw pont wedi'u cau—mae difrod difrifol i'r pontydd hynny ac efallai fod angen eu hadnewyddu i gyd. Mae'r Cyngor wedi arolygu 199 o bontydd; mae 32 ar ôl i'w harchwilio. Mae dwsinau a dwsinau o furiau afonydd wedi dymchwel a cheuffosydd wedi dymchwel, wedi'u difrodi, ac mae'n rhaid ymdrin â phob un ohonynt. Archwiliwyd 43 o domenni glo categori C a D. Mae rhestr sylweddol yn cael ei llunio ynglŷn â'r gwaith sydd angen ei wneud o ran archwilio priffyrdd ac atgyweirio priffyrdd.

Mae gennym ni 557 o gartrefi sydd wedi dioddef llifogydd yn Rhondda Cynon Taf—25 y cant o gyfanswm y DU. Mae gennym ni 500 o eiddo busnes a ddifrodwyd gan lifogydd, ac mae amcangyfrif bod y difrod a wnaed i fusnesau mewn dim ond un ardal o Drefforest, lle mae'n bosibl yr effeithiwyd ar tua 90 y cant o'r busnesau, oddeutu £100 miliwn i £150 miliwn. Felly, mae'r dyfalbris a gafwyd gan y cyngor—a dim ond dyfalbris y gall e fod ar y cam hwn— tua £30 miliwn i £40 miliwn o ddifrod, ond tybiaf y bydd yn fwy o lawer unwaith y caiff yr arolygiadau hynny eu cwblhau, ac rwy'n gwybod bod arweinydd y Cyngor eisiau diolch ar goedd am y gefnogaeth. Mae wedi cael cerbydau ac offer gan awdurdodau lleol eraill o gwmpas Cymru, ac mae'r ysbryd cymunedol hwnnw ledled Cymru yn rhywbeth rwy'n credu, fel gwlad ac fel cymuned, y gallwn fod mor falch ohono.

A gaf i ddweud un peth hefyd, o ran yr arian sydd ei angen mewn gwirionedd? Nid ydym yn gofyn am arian datganoli ychwanegol. Rydym yn rhan o'r Deyrnas Unedig, rydym yn cyfrannu'n ariannol at y Deyrnas Unedig. Mae Prif Weinidog Prydain yn Weinidog yr Undeb, ac mae'n ddyletswydd ar unrhyw undeb i helpu'r ardaloedd hynny pan fydd trychineb yn taro. Nid yw'r hyn y gofynnir amdano'n ddim mwy nag y gallai unrhyw ran o'r Deyrnas Unedig—Cymru, Lloegr, yr Alban neu Ogledd Iwerddon—ofyn amdano ac, yn y gorffennol, maen nhw wedi ei gael mewn gwirionedd.

A gaf i ofyn am un peth arbennig y credaf y mae angen ei wneud, sef, yn gyntaf, sicrhau pawb bod Pontypridd ar agor ar gyfer busnes? Oherwydd mae'r busnesau hynny ar agor, er gwaethaf rhywfaint o'r difrod sydd ganddynt o hyd, ac mae hynny wedi bod yn ymdrech ryfeddol. A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd Gwladol Cymru o ran y gweithredu cyflym ynglŷn â'r rhanddirymiad mewn cysylltiad â'r Adran Nawdd Cymdeithasol?

Ac a gaf i wedyn ofyn un peth arall, sef: mae angen i ni edrych yn benodol ar gyngor arbenigol a roddir i'n cymunedau mewn cysylltiad â mater yswiriant. Mae gan lawer o bobl yswiriant, mae'r diwydiant yswiriant yn chwarae pob math o gemau— 'ai difrod llifogydd ydyw? Ai difrod stormydd?' neu beth bynnag. Y gwir amdani yw, rwy'n credu bod hwn yn fater lle mae gwir angen i Gymdeithas Yswirwyr Prydain dynnu'r ffrwyn a chymryd rheolaeth dros y sefyllfa, trafod â'r Llywodraeth a llywodraeth leol, a sicrhau, yn gyntaf, bod y bobl hynny sydd ag yswiriant yn cael eu digolledu'n briodol o dan eu polisïau yswiriant. Ac yna ailadroddaf bopeth a ddywedodd y Prif Weinidog, sef bod angen inni edrych ar y trefniadau presennol a allai fod ar gael o ran yswiriant ac, o bosib, sut y gallwn ni hyd yn oed ddyfeisio a gwella trefniant penodol ar gyfer Cymru, er mwyn sicrhau nad yw ein pobl yn dioddef. Diolch yn fawr, Gweinidog.