Part of the debate – Senedd Cymru am 4:08 pm ar 25 Chwefror 2020.
A minnau'n ogleddwraig, rwy'n cofio'n dda iawn ymweld â Thywyn 30 mlynedd yn ôl; mae'n anhygoel meddwl ei bod hi mor bell yn ôl â hynny, roedd hi mor ddinistriol. Rydych chi'n iawn; y bobl y cyfarfûm â nhw ym Mlaenau Gwent, dyma'r tro cyntaf i'r ddwy stryd yma ddioddef llifogydd. Caead draen a ddaeth yn rhydd a achosodd y llifogydd yn y fan yna—nid oedden nhw erioed wedi dioddef llifogydd o'r blaen—ond gall y dinistr llwyr a'r ffaith bod uchder y dŵr wedi codi o chwe modfedd i bedair troedfedd mewn 20 munud ddweud wrthych chi pa mor drawmatig oedd y profiad hwnnw.
O ran Llanfair TH, pan oeddwn yn Llanrwst, cyfarfûm â Chyngor Conwy yn amlwg, a soniais am yr hyn y gallem ni ei wneud yn y fan yna, ac yn amlwg mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn rhoi cynllun llifogydd ar waith yn y fan yna. Rwyf wedi gofyn am gyflymu hynny, felly mae hynny mewn cysylltiad â Llanfair TH. Rwy'n credu fy mod i wedi ateb hyn eisoes; rwyf eisoes wedi gofyn am adolygiad brys o'r cynlluniau sydd ar y gweill ar hyn o bryd i weld eto beth y gallwn ni ei wneud ynghynt yn hynny o beth.
O ran awdurdodau lleol, mater i awdurdod lleol yw sut y mae'n gwario ei gyllid. Mae Rhondda Cynon Taf wedi dewis gwneud yr hyn y maen nhw wedi dewis ei wneud. Dewis Conwy—a soniais am Sir Ddinbych yn fy ateb cynharach i Llyr Huws Gruffydd—yw pa un a ydyn nhw eisiau rhoi arian ai peidio. Mae ganddyn nhw i gyd gronfeydd wrth gefn ar gyfer diwrnod glawog; wel, dydych chi ddim yn cael llawer o ddiwrnodau mwy glawog na hyn, nac ydych? Felly, os ydyn nhw'n dewis defnyddio eu cyllid yn y ffordd honno, eu dewis nhw yw hynny.
Ac, eto, ynglŷn â'r—. Bu ond y dim iddi fod yn waeth mewn llawer lle. Hynny yw, fe weithiodd ein cynlluniau lliniaru llifogydd ledled Cymru, ond roedd rhai yn llythrennol o fewn centimetrau i orlifo, ac rwy'n ddiolchgar am hynny, wrth gwrs, ond, unwaith eto, mae angen inni fynd yn ôl, rwy'n credu, ac ailedrych ar y cynlluniau hynny i weld beth yn rhagor y mae angen inni ei wneud oherwydd, yn amlwg, pe baem ni wedi bod yn gweithio ar sefyllfaoedd un-mewn-can-mlynedd ac fe wnaethoch chi sôn am dair gwaith mewn wyth mlynedd, nid wyf yn dweud mai cynllun llifogydd oedd hwnnw, ond mae angen inni geisio sicrhau bod ein cynlluniau lliniaru llifogydd ledled Cymru'n addas i'r diben. Diolch.