Part of the debate – Senedd Cymru am 4:29 pm ar 25 Chwefror 2020.
Rwy'n croesawu datganiad y Gweinidog. Rwy'n falch bod y Llywodraeth hon wedi ymrwymo i barhau i fuddsoddi mewn tai fforddiadwy, gan ddarparu £2 biliwn o gyllid yn y tymor Seneddol hwn, a'i hymrwymiad i adeiladu mwy ac adeiladu'n well.
Mae'n debyg eich bod chi wedi fy nghlywed i—rwy'n credu bod pawb arall wedi fy nghlywed i—yn sôn am bwysigrwydd adeiladu mwy o dai cyngor, ac ydw, rwy'n cytuno â'r hyn y mae'r Gweinidog newydd ei ddweud: rydym ni'n dymuno gweld adeiladau o ansawdd. Er ei bod hi'n debygol ein bod ni'n rhy ifanc i gofio, ond mae rhai ohonom wedi darllen am Parker Morris, ond tai cyngor oedd y rheini a oedd yn cael eu hadeiladu i safon y gallai pobl ei gael.
Rwyf wedi ymweld hefyd â datblygiad lle'r oedd y tai a adeiladwyd ar gyfer y landlord cymdeithasol cofrestredig yn fwy o faint ac o ansawdd uwch na'r rhai a werthwyd i'r sector preifat. Nid oes dim o'i le ar hynny. Rwy'n credu y dylem ddweud, 'Nid y mantra yw y dylai'r sector cyhoeddus fod o ansawdd is. Fe ddylai'r sector cyhoeddus fod cystal o leiaf, ond yn well os oes modd.'
Serch hynny, mae gennyf fy amheuon ond gellir fy argyhoeddi bod dulliau adeiladu modern yn ffordd o gynyddu'r cyflenwad o dai fforddiadwy yn gyflym.
Fel y gŵyr y Gweinidog, ni wnaeth y dulliau adeiladu newydd yn y 1960au droi allan yn dda: tai dur yn Abertawe; sment â chyfradd uchel o alwmina yn Ysgol Olchfa; Ronan Point; tai anhraddodiadol yn Abertawe yn cael eu dymchwel ym Mlaen-y-Maes a'r Clâs a'u disodli gan dai a adeiladwyd yn draddodiadol gan landlord cymdeithasol cofrestredig; a'r tenement hefyd, a oedd yn fwy cyffredin yn yr Alban, ond roedd gennym ni ychydig ohonyn nhw yng Nghymru, ac roedd un yn Abertawe. Ni welwch hwnnw erbyn hyn ychwaith, gan iddo gael ei ddymchwel.
Mae llawer iawn o'r datblygiadau arloesol, modern iawn hyn yn y 1960au wedi diflannu. Felly, pam mae'r Gweinidog wedi ei darbwyllo na fydd problemau'n codi gyda'r genhedlaeth hon o dai a gaiff eu hadeiladu mewn ffordd anhraddodiadol? Oherwydd mae gan dai traddodiadol un fantais fawr: maen nhw'n sefyll am amser maith iawn.