4. Datganiadau 90 Eiliad

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:13 pm ar 26 Chwefror 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 3:13, 26 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. Heddiw, mae'n 30 mlynedd ers llifogydd Towyn, a gallaf gofio'r digwyddiad yn glir, er mai dim ond 13 oed oeddwn i ar y pryd. Roeddwn yn eistedd mewn ystafell ddosbarth, yn aros i'r athro Saesneg gyrraedd. Roeddwn ymhlith grŵp bach o ddisgyblion a oedd yn rhythu ar yr olygfa tuag at Dowyn drwy'r ffenestr. Gwelsom donnau anferth, 40 troedfedd o uchder, yn taro'r morglawdd, ac roedd yn olygfa anhygoel. Ond yr hyn nad oeddem yn sylweddoli oedd bod y tonnau hynny'n torri twll 400m yn yr amddiffynfeydd môr a bod y llanw'n llifo i mewn. O fewn 20 munud, roedd 400 o gartrefi o dan ddŵr, ac awr yn ddiweddarach, roedd y nifer yn filoedd. Daeth y dŵr ddwy filltir i mewn i'r tir, ac fe effeithiodd ar gymunedau dros bum milltir ar hyd yr arfordir. Cafodd ein cartref—byngalo—ei foddi. Collwyd ein holl eiddo, a dinistriwyd eitemau amhrisiadwy fel lluniau'r teulu a chofroddion gan berthnasau. Gyda 6,000 o bobl eraill, cawsom ein symud oddi yno: yr achos mwyaf o symud pobl ers yr ail ryfel byd. Aeth chwe mis heibio cyn i ni symud yn ôl i'n cartref a chael ein bywydau yn ôl o'r diwedd, a chymerodd hyd yn oed yn hirach i deuluoedd eraill allu gneud hynny.

Heddiw, mae Towyn a Bae Cinmel yn dal i ffynnu fel trefi glan môr. Maent bob amser wedi ffynnu, ac mae'n siŵr y byddant bob amser yn ffynnu, ond caiff ein bywydau bob dydd eu tarfu'n rheolaidd gan rybuddion llifogydd pan geir rhagolygon o dywydd garw a llanw uchel, a hyd yn oed yn awr, 30 mlynedd yn ddiweddarach, mae ein hamddiffynfeydd môr yn dal i fod yn fregus ac mae angen buddsoddiad pellach arnynt. Mae stormydd Ciara a Dennis wedi atgoffa pob un ohonom o rym y dŵr. Gadewch iddynt hwy a'r hyn a ddigwyddodd 30 mlynedd yn ôl yn Nhowyn fod yn rhybudd i bob un ohonom wneud yr hyn a allwn i gydweithio i atal y dinistr y gall llifogydd ei achosi.