Rai blynyddoedd yn ôl, cyfarfûm â Carolyn, menyw wirioneddol ysbrydoledig a ddywedodd wrthyf ei bod yn SWAN. A minnau wedi synnu braidd, gofynnais iddi esbonio hynny, a dyna pryd y dechreuais ddeall yr heriau sy'n wynebu pobl sydd â chlefydau prin a chyflyrau heb eu diagnosio, a elwir yn syndromau heb enw—'syndromes without a name', neu SWAN.

Mae codi ymwybyddiaeth o glefydau prin yn bwysig, gan y bydd un o bob 20 o bobl yn byw gyda chlefyd prin ar ryw adeg yn ystod eu bywyd. Er hyn, mae nifer sylweddol o glefydau prin heb eu diagnosio, ac mae cyfran sylweddol ohonynt yn rhai na ellir eu gwella neu gael triniaethau effeithiol i arafu datblygiad y cyflwr.

Mae dydd Sadwrn nesaf, 29 Chwefror, yn ddiwrnod prin, mae'n anomaledd, ac mae Diwrnod Clefydau Prin wedi'i gynnal ar ddiwrnod olaf mis Chwefror ers 2007 gyda'r nod penodol o godi ymwybyddiaeth am glefydau prin a'r effeithiau ar fywydau cleifion. Dathlwyd y diwrnod yma gennym ddoe mewn derbyniad yn y Neuadd.

Ond hoffwn achub ar y cyfle hwn heddiw i dalu teyrnged i'r rheini sy'n gweithio mor galed yn ymchwilio i'r clefydau hyn, ac i Lywodraeth Cymru am y cyllid y maent yn ei ddarparu ar gyfer yr ymchwil hwn: Dr Graham Shortland, sy'n arwain y grŵp gweithredu ar glefydau prin, a'r Athro Keir Lewis, pennaeth Wales Orphan and Rare Lung Disease—rwy'n gwisgo eu bathodyn heddiw—yw'r prif feddygon sydd ar y rheng flaen gyda'r driniaeth hon a'r ymchwil i glefydau prin, ac mae'r cleifion y maent yn ymdrin â hwy yn meddwl y byd ohonynt ac yn eu gwerthfawrogi'n fawr. Rydym yn lwcus iawn eu bod yn gweithio i ni yn y GIG yng Nghymru.

Ddydd Sadwrn—Diwrnod Clefydau Prin—rhowch funud i feddwl am y rheini â chlefydau prin a chyflyrau heb eu diagnosio. Mae angen iddynt wybod nad ydynt ar eu pennau eu hunain.