[Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf. Aeth i lawr y ffordd anghywir—mae'n ddrwg gennyf. Mae hwn wedi bod yn gyfle defnyddiol iawn i dynnu sylw at rôl bosibl hydrogen mewn system ynni ddi-garbon. Mae datgarboneiddio'n sbarduno newid byd-eang yn y byd ynni ac mae'r ffiniau rhwng trafnidiaeth, trydan a gwres yn mynd yn aneglur, gydag ynni'n cael ei droi'n ffurfiau gwahanol er mwyn diwallu ystod o anghenion.

Mae'r gallu i storio ynni a'i ddefnyddio pan a lle bo'i angen yn hanfodol ar gyfer system effeithlon sy'n seiliedig ar ynni adnewyddadwy. Bydd angen i'r system integreiddio cynhyrchiant adnewyddadwy â storio a gwasanaethau eraill i leihau'r angen am gynhyrchiant newydd a sicrhau hyblygrwydd i ddiwallu'r galw ar adegau prysur. Mae angen systemau a chyfarpar mwy clyfar i reoli'r system gynyddol gymhleth hon.

Rydym yn disgwyl gweld nwy carbon isel yn chwarae mwy o ran. Nid yw'n glir eto a fydd hynny'n digwydd ar ffurf biomethan, hydrogen, neu nwyon synthetig eraill. Efallai y bydd gan nwyon megis hydrogen rôl i'w chwarae hefyd yn ein helpu i storio trydan a gynhyrchir o ffynonellau adnewyddadwy yn ystod cyfnodau o alw isel. Yna, gellir troi'r nwy nôl yn drydan drwy hylosgi, neu ei ddefnyddio fel tanwydd gwresogi neu danwydd trafnidiaeth. Bydd targedu buddsoddiad mewn system aml-fector yn ein helpu i ddod o hyd i'r atebion mwyaf effeithiol i ateb galw brig. Rydym wedi ymrwymo i'r dull system gyfan hwn o newid ynni sy'n sail i'n gwaith ar ddatgarboneiddio. Mae hydrogen yn fector ynni naturiol i'w ystyried, gan fod iddo hyblygrwydd i ddarparu gwres, pŵer, tanwydd cynaliadwy ar gyfer trafnidiaeth ac mae'n gyfrwng ar gyfer ei storio. Mae'r hyblygrwydd y gallai hydrogen ei ddarparu o werth i'r sector ynni drwyddo draw.  

Mae'r potensial ar gyfer datblygu hyn yn cael ei archwilio drwy ein gwaith Byw yn Glyfar yn ogystal â'r rhaglen FLEXIS ac er ein bod hefyd yn cymryd rhan mewn grwpiau yn y DU i gydlynu gwaith ar hydrogen, mae Llywodraeth Cymru eisoes yn dod â'r sector cyhoeddus, busnesau ac academyddion at ei gilydd drwy ei arddangoswyr Byw yn Glyfar. Mae edrych ar sut rydym yn trawsnewid y swyddi yng ngorllewin Cymru o ynni ffosil i ynni carbon isel yn hanfodol i sicrhau Cymru carbon isel lewyrchus. Enghraifft allweddol yw'r cydweithio a gydlynwyd gennym ar gynnig teyrnas ynni Aberdaugleddau, a gafodd gyfran o £21 miliwn o arian arloesi'r DU i ddatblygu cynllun manwl i ddod ag ef yn nes at allu ei ddefnyddio.

Llwyddiant arall yw'r Rasa, y car cell tanwydd hydrogen Cymreig, a gefnogir gan arian Llywodraeth Cymru ac Ewrop ac sydd bellach yn gweithio ar brosiect peilot i sicrhau defnydd dyddiol o geir hydrogen. Mae'r rhaglen FLEXIS a leolir yng Nghymru yn edrych ar amrywiaeth o gynlluniau arloesol, gyda llawer ohonynt yn cynnwys hydrogen. Un enghraifft yw profi sut y gallai mwy o hydrogen yn y cyflenwad nwy effeithio ar offer domestig. Gallai deall yr effeithiau hyn arwain at greu swyddi newydd yn y diwydiant gweithgynhyrchu.

Ceir cyfleoedd i Gymru adeiladu ar y cynlluniau peilot hyn a datblygu prosiectau cynhyrchu hydrogen lleol a mwy o faint, ar raddfa ddiwydiannol ac fel dewis amgen yn lle nwy naturiol mewn ardaloedd gwledig. Fodd bynnag, bydd sicrhau manteision i Gymru yn dibynnu ar gynnal prosiectau arddangos llwyddiannus yma. Mae hefyd yn galw am fuddsoddiad mawr i leihau costau gweithgynhyrchu a storio hydrogen. Mae arnom angen system ynni carbon isel, ond nid ar unrhyw gost. Hyd yn oed gyda chost ariannol isel nwy naturiol ar hyn o bryd, mae gennym bobl sy'n byw mewn tlodi tanwydd. Mae angen inni adeiladu ar y profiad o wneud ffynonellau adnewyddadwy, megis gwynt ar y tir a solar, yn ffynonellau ynni isaf eu cost, gan ddefnyddio'r gwersi hyn i leihau cost hyblygrwydd a storio.  

Rwy'n gobeithio y bydd brwdfrydedd yr Aelodau Torïaidd yn y ddadl Senedd hon heddiw yn cael ei droi'n ymrwymiad gwirioneddol gan eu cymheiriaid yn San Steffan i ddarparu'r cyllid ychwanegol sydd ei angen i helpu mwy o dechnolegau adnewyddadwy i ddod yn wirioneddol gystadleuol o ran pris. Mae'n hen bryd cael nifer o gyhoeddiadau ynni mawr gan Lywodraeth y DU ac rwy'n gobeithio, pan wneir y cyhoeddiadau hyn yn y pen draw, y byddant yn egluro nid yn unig sut y byddant yn cefnogi datblygiad y technolegau hyn ond lle nad yw'r cyfrifoldebau wedi'u datganoli, sut y byddant yn cefnogi datblygiad y technolegau yma yng Nghymru.

Mae hyblygrwydd nwyon fel hydrogen yn golygu bod angen inni edrych yn fanylach ar y system ynni. Mae system integredig yn debygol o fod yn rhatach i ddinasyddion yn y tymor hir ac yn help hefyd i ni ddiogelu cyflenwadau ynni, hyd yn oed ar adegau pan fo'r galw ar ei uchaf. Mae Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol y DU o'r farn y gallai'r arbedion hyn fod cymaint ag £8 biliwn y flwyddyn i ddefnyddwyr ynni ledled y DU erbyn 2030. Rwy'n cefnogi'r cynnig at ei gilydd, a'r gwelliannau sydd, yn fy marn i, yn awgrymu'r angen i ddwyn ynghyd ac ychwanegu ffocws strategol pellach ar y cyfoeth o weithgarwch sydd eisoes ar y gweill yng Nghymru. Nid oes un ateb yn mynd i allu rhoi i Gymru y dyfodol carbon isel y mae ei angen ac yn ei haeddu. Mae angen inni ystyried y system ynni yn ei chyfanrwydd. Fy mwriad yw sicrhau bod ein syniadau ar rôl hydrogen a thechnolegau cysylltiedig ledled Cymru yn gydgysylltiedig ac yn strategol. Dyna pam y bydd strategaeth hydrogen i Gymru yn elfen integredig o gynllun cyflenwi carbon isel nesaf Cymru ar gyfer 2021-25.