8. Dadl Plaid Brexit: Datganoli

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:43 pm ar 26 Chwefror 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mr Neil Hamilton Mr Neil Hamilton UKIP 5:43, 26 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd, ac rwy’n cynnig y gwelliannau a gyflwynwyd yn fy enw. Rwy'n cytuno â Darren Millar nad yw hyn o reidrwydd yn golygu y gallai datganoli fod wedi llwyddo a'i fod oherwydd ein bod wedi cael Llywodraeth Lafur, wedi’i chynnal gan Blaid Cymru, am oes gyfan y Cynulliad hwn mewn rhyw ddull neu fodd—naill ai ar ffurf clymblaid â hi neu ar ddechrau'r Cynulliad hwn, wrth gwrs, roeddent yn allweddol wrth bleidleisio dros adael i’r Llywodraeth Lafur ddychwelyd i rym o dan y cyn Brif Weinidog, felly mae Plaid Cymru yr un mor gyfrifol am fethiannau'r Llywodraeth Lafur. 

Dywedodd Dai Lloyd yn ei araith y dylem barchu canlyniad refferendwm 2011, sy’n codi chwerthin ymhlith y rhai nad oedd am barchu canlyniad y refferendwm yn 2016 ac a oedd am wyrdroi penderfyniad pobl Prydain a Chymru cyn iddo gael ei weithredu hyd yn oed. Cymerodd 41 mlynedd i ni o 1975 ymlaen i gael refferendwm arall ar yr UE. Mae wedi bod yn genhedlaeth ers y refferendwm cyntaf i sefydlu Cynulliad yng Nghymru a chredaf, ar ôl 25 mlynedd o fethiant, methiant di-ildio gan Lywodraeth Lafur barhaol, ei bod yn bryd caniatáu i bobl Cymru fynegi eu barn unwaith eto. Yn bersonol, ni fuaswn yn gwrthwynebu cael refferendwm ar annibyniaeth fel rhan o hynny. Ni welaf unrhyw reswm pam na ddylid rhoi hynny gerbron pobl Cymru hefyd. Felly gobeithio y bydd Plaid Cymru yn cefnogi fy ngalwad am refferendwm ar yr opsiynau amrywiol y gall pobl Cymru benderfynu rhyngddynt.  

Nid oes amheuaeth fod dadrithiad sylweddol wedi tyfu yng Nghymru, o ddau ben y sbectrwm yma, yn y blynyddoedd diwethaf. Yn ôl yr arolwg barn diweddaraf gan YouGov, ym mis Ionawr, roedd 21 y cant o'r rhai a ymatebodd yn ffafrio annibyniaeth, ond roedd 24 y cant am gael gwared ar y lle hwn. Dyna 46 y cant y naill ffordd neu'r llall sy'n mynegi ffurf eithafol ar anfodlonrwydd â pherfformiad y Cynulliad. Hyd nes y dechreuodd Gareth Bennett godi'r mater beth amser yn ôl, nid oedd neb yn y Cynulliad yn rhoi llais i'r lleiafrif sylweddol iawn sydd bellach am weld y lle hwn yn cael ei ddiddymu. Rwy'n falch o weld Plaid Brexit yn dilyn yn ein sgilwynt, ond nid wyf yn siŵr a yw perchennog Plaid Brexit yn gwybod am y newid polisi sydd wedi'i fabwysiadu. Efallai y cawn wybod am hynny yn nes ymlaen.  

Ceir dadleuon o blaid datganoli, wrth gwrs—yn wir, rwyf wedi eu gwneud fy hun yn y Cynulliad hwn, yn gynharach. Gwelais yr hyn y gallai datganoli fod wedi'i wneud mewn rhannau eraill o'r byd, a phe bai gennym Lywodraeth a oedd yn barod i gyflwyno polisïau a allai ddechrau datrys rhai o'r problemau y tynnwyd sylw atynt yn y ddadl hon hyd yma, gallwn ei gefnogi—[Torri ar draws.]