8. Dadl Plaid Brexit: Datganoli

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:09 pm ar 26 Chwefror 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Angela Burns Angela Burns Conservative 6:09, 26 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar iawn eich bod wedi caniatáu i mi ddod i mewn ar ddiwedd y ddadl hon. Nid oeddwn yn bwriadu siarad, ond mewn gwirionedd, rwy'n teimlo bod ei chynnwys yn peri pryder mawr i mi.

Rwy'n gwrthod yn llwyr yr holl syniad y dylid cyfyngu ar ddatganoli mewn unrhyw fodd. Yr hyn y mae angen inni ei wneud—ac nid wyf am sefyll yma chwaith i ddweud mai'r hyn sydd angen inni ei wneud yw hollti'r gwahaniaeth rhwng y Cynulliad a'r Senedd, a wyddoch chi, Llywodraeth ofnadwy Cymru. Oherwydd, mewn gwirionedd, mae angen i ni i gyd edrych ar ein hunain, oherwydd nid ydym wedi bod yn ddewr, ac rydym yn y sefyllfa hon heddiw oherwydd nad ydym wedi bod yn ddewr. Nid ydym wedi pleidleisio dros fwy o Aelodau Cynulliad, ac mae eu hangen arnom. Pam y mae eu hangen arnom? Mae eu hangen arnom, mewn gwirionedd, oherwydd eich bod chi wedi bod mewn grym ers amser maith, a phe bai gennych aelodau rhydd ar y meinciau cefn, pe bai gennych fwy o Aelodau Cynulliad, gallech gael y dadansoddiad beirniadol hwnnw a'r craffu beirniadol hwnnw sydd mor bwysig o—[Torri ar draws.] Na, rydych yn ei wneud yn awr, ond mae rhyddid ynghlwm wrth niferoedd. Mae mwy o ryddid gyda niferoedd yn y gwrthbleidiau hefyd. Mae angen inni gael system bwyllgorau well. Mae angen i ni ystyried sut y gallwn ddiwygio deddfwriaeth yn y dyfodol. Yr hyn y mae angen inni ei wneud yw cael Senedd gadarn ac effeithiol yma. Mae angen inni ymgorffori gwelliannau, nid ceisio lleihau a thynnu nôl. Oherwydd rwyf fi gyda Carwyn yn llwyr ar hyn, ac rwy'n siarad fel rhywun a gafodd ei geni yn Lloegr, ac a fu'n byw am y rhan fwyaf o fy mywyd yn y dwyrain pell, ac fe ddeuthum yma 20 mlynedd yn ôl. Mae fy mhlant yn Gymry, rwy'n hawlio Cymreictod, rwy'n dwli ar y Senedd hon, rwy'n wirioneddol falch ohoni, ac nid wyf yn deall yn iawn pam na ddylai pobl Cymru gael yr un hawliau'n union â fy ngŵr annwyl sy'n Albanwr, neu fy ffrindiau yn Senedd Iwerddon. Felly, yn bendant—mae'n rhaid i ni fod yn gyfartal. Sut y gallwn gael gwared ar y tensiwn a'r cydbwysedd hwnnw â Lloegr—unwaith eto, gwlad rwy'n ei charu, yn ei pharchu ac yn ei hedmygu, ond grym gwleidyddol sy'n llawer mwy na ni—nid wyf yn gwybod. A dyna'r pethau y mae angen inni weithio arnynt.

Ond gadewch inni edrych arnom ein hunain yn gyntaf, oherwydd sawl gwaith y mae pobl yn absennol mewn pwyllgorau? Sawl gwaith nad yw pobl yn darllen y papurau? Sawl gwaith na fydd pobl yn trafferthu gwneud gwaith craffu cywir? Sawl gwaith na fydd pobl yn trafferthu darllen deddfwriaeth a gwneud yr holl welliannau hynny? Rydym am fod yn Senedd dda yma. Rhaid inni wneud yn well, ac yna cawn ddechrau dadlau am y gweddill. Ond peidiwch—peidiwch—â gadael i fethiannau fod yn rheswm pam y dylai pobl ddweud 'na' wrth Senedd Cymru.