Diolch yn fawr iawn. Roeddwn i'n gwrando ar gyfraniad Mandy Jones y tu allan, a diolch i chi am fy ngalw i yn ôl. Roeddwn i eisiau dim ond ychwanegu nad oes lle i laesu dwylo yng Nghymru. Rydym ni'n gwybod mai yng Nghymru y cafwyd y nifer uchaf o chwiliadau gwrthsemitaidd ar y rhyngrwyd. Mae'n tynnu sylw at y ffaith mai yr un rhai yn aml sy'n ceisio cadarnhau eu rhagfarn gwrthsemitaidd, ynghyd â'u rhagfarn hiliol yn ogystal â chasineb at fenywod, gan ei fod yn ffaith bod menywod Iddewig sy'n wleidyddion yn derbyn llawer mwy o negeseuon casineb na dynion Iddewig sy'n wleidyddion. Felly, ceir cymysgedd cyfoethog o gasineb y mae angen i ni fod yn brwydro yn ei erbyn, ac mae'n bwysig iawn nad ydym ni'n cael ein parlysu gan y casineb hwn.

Yn wir, mewn llawer o achosion, y rhai hynny sydd wedi bod yn destun rhagfarn sydd ar flaen y gad o ran mynd i'r afael â'r sefyllfa ac estyn allan at eraill mewn sefyllfaoedd tebyg. Er enghraifft, dathlodd yr Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Cymunedol Wythnos Genedlaethol Ymwybyddiaeth Troseddau Casineb fis Hydref diwethaf drwy gofio Sipsi o'r enw Johnny Delaney, a lofruddiwyd yn Ellesmere Port yn 2003 dim ond oherwydd ei fod yn dod o gymuned y Teithwyr Gwyddelig. Serch hynny, gwrthododd y barnwr yn y treial llofruddio dderbyn dyfarniad yr heddlu mai ymosodiad hiliol oedd hwn. Ac fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar Sipsiwn a Theithwyr, rwy'n ymwybodol iawn o'r gwahaniaethu y mae'r gymuned hon yn ei ddioddef yn rheolaidd, yn enwedig oherwydd methiant nifer o awdurdodau lleol i ddarparu unrhyw safle i Deithwyr yn eu hardal, yn groes i Ddeddf Cynllunio (Cymru) 2015.

Roedd René Cassin yn gyfreithiwr, athro a barnwr Ffrengig Iddewig a gyd-ddrafftiodd y datganiad cyffredinol o hawliau dynol, a fabwysiadwyd gan Gynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig ym 1948. Enillodd y Wobr Heddwch Nobel am ei waith. Dywedodd:

Ni fydd byth heddwch ar y blaned hon cyn belled â bod hawliau dynol yn cael eu torri mewn unrhyw ran o'r byd.

Fe wnaeth ei waith ysbrydoli creu sefydliad Iddewig yn y DU yn ei enw, ac roeddwn i wrth fy modd yn darllen y bydd René Cassin yn cynnal Seder i fenywod yr wythnos nesaf i goffáu Diwrnod Rhyngwladol y Menywod. Un o'r siaradwyr yw Laura Marks, un o'r aelodau a sefydlodd Nisa-Nashim, y rhwydwaith menywod Mwslimaidd Iddewig a gafodd ei sefydlu ddwy flynedd yn ôl i frwydro yn erbyn anwybodaeth a chamsyniadau ynghylch menywod yn y ddwy gymuned. A soniodd Leanne am y casineb y mae llawer o fenywod yn ei wynebu dim ond oherwydd eu bod nhw'n gwisgo'n wahanol i bobl eraill, ac mae hyn yn gwbl anoddefgar. Fel y dywedodd Mark Isherwood, mae angen i ni esbonio i bobl, dim ond oherwydd bod pobl yn wahanol i ni, nad yw hynny'n golygu ein bod ni eisiau iddyn nhw gael eu cymhathu ac i bawb edrych yn union yr un fath. Mae'n rhan o gyfoeth ein cymuned bod gennym ni bobl o wahanol gefndiroedd, ac nid oes lle i laesu dwylo.

Rydym ni'n gwybod bod Brexit wedi rhyddhau'r ochr dywyll mewn llawer o bobl, a chafodd llawer o'r ddadl yn y refferendwm ei chreu drwy bwyntio bys a beio pobl eraill, dim ond oherwydd bod pobl yn dioddef trallod economaidd a dryswch cymdeithasol. Mae wir rhaid i ni weithio'n galed iawn i sicrhau ein bod ni'n clodfori'r daioni mewn pobl. Er enghraifft, y bobl a chanddynt ychydig iawn sydd wedi estyn allan mewn undod at y bobl nad oes ganddyn nhw ddim byd o ganlyniad i'r llifogydd y maen nhw wedi eu dioddef. Mae hynny yn fynegiant gwych o undod.

Ond mae'n rhaid i ni gofio hefyd y gallai'r clefyd coronafeirws—os bydd yn datblygu i fod mor ddifrifol ag y gallai—greu rhagor o elyniaeth yn erbyn aelodau o'r gymuned Tsieineaidd yng Nghymru a'r DU. Yn wir, roedd aelod o fy nheulu fy hun yn teithio gyda'i gariad i'r Eidal y diwrnod o'r blaen—roedd y cariad yn destun cam-drin hiliol dim ond oherwydd ei bod hi'n digwydd bod o dras ethnig Tsieineaidd. Felly, mae angen i ni fynd i'r afael yn barhaus â'r ofn y mae pobl yn ei deimlo pan fyddan nhw dan fygythiad, ac mae angen i ni gofio bod Dr Martin Stern, a oroesodd yr Holocost, ac a siaradodd yn nigwyddiad coffáu'r Holocost yng Nghaerdydd ar 27 Ionawr, wedi ein hatgoffa nad yw'n ddigon i gofio troseddau gwarthus y Natsïaid, ond i fyfyrio ar ba mor gyffredin oedd y bobl a wnaeth hynny, a'r ffaith y bu 50 o holocostau ers diwedd yr ail ryfel byd, gan gynnwys Rwanda a Srebrenica. Nid oes lle i laesu dwylo. Mae'r byd mewn cythrwfl ofnadwy ac mae angen i ni weithio'n galed iawn ar gydlyniant cymunedol.