2. Datganiad a Chyhoeddiad Busnes

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:50 pm ar 3 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 2:50, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Rwy'n deall bod Prif Weithredwr Cyfoeth Naturiol Cymru wedi ymweld â Ffynnon Taf y bore yma i siarad â phobl sydd wedi dioddef yn sgil y llifogydd. Yr wythnos diwethaf gofynnais i i'r Gweinidog ddod i'r Rhondda gyda mi i siarad â'r trigolion am eu profiadau, ac rwyf eisiau cyfleu neges i'ch Llywodraeth chi gan un o drigolion Ynyshir yn y Rhondda. Mae Mr Cameron, yn dweud, ac rwy'n dyfynnu, 'Mae'r llifogydd wedi effeithio ar tua 14 o dai yn Ynyshir, ynghyd â thua 13 o gerbydau, sy'n golled lwyr. Fe wnaethoch chi fy ngweld i a mab un o fy nghymdogion yn yr afon, yn ymdrechu'n daer i geisio clirio'r argae â llif cyn bod y glaw trwm a ragwelwyd yn cyrraedd. Unwaith eto, cawsom ein gadael i roi trefn ar bethau ein hunain. Rwyf wedi cael gwybod na allaf fynd yn ôl i fyw yn fy myngalo i am naw i 12 mis. Rwyf wedi colli popeth yn y byngalo a'r garej, ac yn y bôn rwy'n ddigartref ac yn ddi-gar. Rwy'n gwybod bod llawer o bobl eraill mewn sefyllfa debyg ac yn waeth hyd yn oed. Y peth lleiaf y gall Gweinidog yr amgylchedd ei wneud, ynghyd â chadeirydd ac uwch reolwyr Cyfoeth Naturiol Cymru, yw dod gyda chi i weld drostynt eu hunain y dinistr y maent wedi ei achosi. Er gwybodaeth, nid yw'r dŵr wedi gorlifo dros bont Avon Terrace ers 100 mlynedd, ac ni fyddai wedi gwneud hynny ar 16 Chwefror pe bai Cyfoeth Naturiol Cymru wedi gwneud yr hyn yr oedden nhw i fod i'w wneud a chadw'r afonydd yn glir o sbwriel.'

Roedd pobl yn Ynyshir wedi dioddef llifogydd oherwydd y sbwriel a oedd wedi cronni o dan bont dros yr afon. Nawr, rwyf  hefyd wedi cael ceisiadau i siarad â'r Gweinidog gan y bobl sy'n byw ym Mhentre, yn ogystal â phobl sy'n byw yn y Porth, sydd wedi colli waliau gerddi a oedd yn arfer amddiffyn rhag yr afon ac sydd hefyd yn pryderu bod coed a sbwriel yn cronni ar bontydd ger eu cartrefi. Gan nad yw'n debyg bod y Gweinidog yn gallu ymateb i'r ceisiadau hyn am ymweliad a chwestiynau eraill yr oeddwn i wedi'u holi yn y Siambr hon, a wnewch chi, fel Gweinidog busnes, ofyn iddi hi a'i swyddogion amserlennu ymweliad â'r Rhondda gyda mi cyn gynted ag y bo modd fel y gall werthfawrogi graddfa'r broblem yn llawn, yn ogystal â chryfder y teimladau yn y cymunedau amrywiol y mae'r llifogydd yn y Rhondda wedi effeithio arnyn nhw?