4. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y wybodaeth ddiweddaraf ar Coronafeirws (COVID-2019)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:45 pm ar 3 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:45, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Aelod am y cwestiynau yna. Hoffwn ddechrau gyda sylw am fusnes. Felly, mae a wnelo hyn â rhai o'r pwerau meddal sydd, fel y dywedais, gan y Llywodraeth, ac rydym ni eisoes yn ystyried estyn allan, wrth imi siarad â gwahanol sefydliadau ynghylch hynny. Ond, rydych chi'n iawn, mae yna wahaniaeth, weithiau, rhwng rhai busnesau, ac yn arbennig busnesau mwy—er nid yn unig busnesau mwy—a allai fod yn fwy abl i ymdopi ag absenoldeb gwahanol neu yn wir a allai gynnig y posibilrwydd o weithio o bell; busnesau eraill, mae'n rhaid i bobl fod yn bresennol i wneud gwaith. Ac mae a wnelo hynny â chyngor cymorth busnes, ond, yn yr un modd, pan fydd y Llywodraeth yn cefnogi busnesau yn uniongyrchol, am y ffordd yr ydym yn ymddwyn, ac nid dim ond troi at fenthycwyr y sector preifat i geisio cael sgwrs am eu harferion eu hunain, ac ymdrin â busnesau y bydd effaith arnynt efallai os daw'r coronafeirws yn her fwy sylweddol i ni.

Mae gwasanaeth 111 yn fwriadol yno i ddarparu pwynt cyswllt cyson i bobl. Mae'n hawdd ei gofio a'i ailadrodd. Ond i fynd yn ôl at eich pwynt olaf—y modd y gall Aelodau unigol fod yn rhan o hyn hefyd, ac ailadrodd a chyfeirio at ffynonellau gwybodaeth, cyngor ac arweiniad y gellir ymddiried ynddynt, a byddwn yn sicr yn gofyn i Aelodau wneud hynny, i wneud hynny drwy ailadrodd ffynonellau gwybodaeth yr ymddiriedir ynddynt a bod yn ofalus iawn na chawn ni ein cyflyru i hyrwyddo rhai o'r elfennau mwy cynllwyngar o sylwebaeth sydd bob amser, ysywaeth, yn bodoli mewn gwahanol rannau o fywyd cyhoeddus ac ar gyfryngau cymdeithasol. Mae cyfrifoldeb gwirioneddol ar bob un ohonom ni i fod yn gyfrifol.

O ran ymgysylltu â sefydliadau eraill, a'r fforymau cydnerthedd—fel y dywedais, rwy'n cynnal ymarfer eisoes a byddaf yn fwy na pharod i ddarparu mwy o wybodaeth dros yr wythnosau nesaf am natur y paratoadau ar gyfer y sefyllfa sydd ohoni. Ond mae ein trefniadau eisoes wedi cael eu profi yn yr wythnosau diwethaf ac felly mae'r berthynas yn dda ac yn adeiladol yma yng Nghymru.

O ran eich sylw ehangach am ymgysylltu ag ystod o wahanol bobl, rwy'n falch o ddweud fy mod wedi siarad â'r Cynghorydd Huw David—sydd nid yn unig yn arweinydd cyngor Pen-y-bont ar Ogwr, ond yn llefarydd gofal cymdeithasol ac iechyd ar ran Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru—ddoe. Rwyf wedi siarad â llefarydd iechyd y ddwy brif wrthblaid i wneud yn siŵr y caiff gwybodaeth ei throsglwyddo rhwng y Llywodraeth ac yna drwy'r Siambr yma hefyd. Rydym yn cyfarfod aelodau'r Cabinet o bob rhan o'r maes gofal cymdeithasol dros y dyddiau nesaf. Rwy'n cyfarfod ag aelodau o golegau brenhinol ledled Cymru yfory. Rwyf hefyd yn cyfarfod â'r undebau llafur a chyflogwyr yn y gwasanaeth iechyd yr wythnos hon pan fyddaf yn y gogledd. Ac rwyf hefyd yn manteisio ar y cyfle i gyfarfod â chyfarwyddwyr meddygol o bob sefydliad GIG yma yng Nghymru yr wythnos hon, ac rwy'n cyfarfod â nhw ynghyd â'r prif swyddog meddygol. Felly, rydym ni yn sicrhau nid yn unig y darperir canllawiau o bell, ond mewn gwirionedd y ceir sgwrs wyneb-yn-wyneb uniongyrchol gydag amryw o'r bobl hynny a fydd yn ddylanwadol mewn gwirionedd nid yn unig o ran ymdrin â barn, ond hefyd yn ein helpu i baratoi ar gyfer yr hyn a allai fod ei angen yn yr wythnosau a'r misoedd i ddod.