Part of the debate – Senedd Cymru am 4:42 pm ar 3 Mawrth 2020.
Roeddwn i'n cytuno, gynnau, â'r disgrifiad o hyn yn gyfle wedi'i golli. Rydym wedi gweld diwedd ar gyni a'r cyfle i gael cynnydd yn y gyllideb o swm sylweddol, ac yn hytrach na blaenoriaethu ac anfon neges allweddol o ran lle y mae'n mynd gyda hynny, y duedd, rwy'n credu yn y gyllideb hon yw rhoi cynnydd cymharol debyg ledled nifer fawr o feysydd er bod rhai meysydd bach wedi'u blaenoriaethu o fewn hynny.
Yr hyn yr hoffwn i ei wneud, fodd bynnag, yw canmol y Gweinidog Cyllid ar y ffordd y cyflwynodd y gyllideb derfynol gynnau. Rwyf wedi gwneud y pwynt ar sawl achlysur ei bod hi wedi defnyddio llawer o gyn areithiau i gwyno'n faith am Brexit ac am gyni ac, a dweud y gwir, ni chlywais y naill na'r llall o gwbl heddiw, a chadwodd at eu gwau, os gaf i ddefnyddio'r ymadrodd hwnnw, o ran beth yw cyfrifoldebau Llywodraeth Cymru. Rwy'n credu y dylem ni gymeradwyo hynny.
Beirniadodd Lywodraeth y DU am fod yn chwit-chwat o ran y cylch cyllideb hwn. Rwy'n credu, a bod yn deg, nad bai Llywodraeth y DU ei hun oedd rhywfaint o'r natur chwit-chwat honno, yn enwedig amseriad yr etholiad pan wnaeth Tŷ'r Cyffredin bleidleisio dros hynny o'r diwedd. Fodd bynnag, rwy'n cefnogi'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei ddweud am y £200 miliwn o doriadau funud olaf i wariant cyfalaf a thrafodion ariannol, ac rwy'n credu ei bod yn anfoddhaol iawn i'r rheini ddod mor hwyr yn y dydd. Rwy'n credu y dylai Llywodraeth y DU, hyd yn oed os caiff ei chyhoeddi'n ffurfiol yn ddiweddarach, o leiaf allu cysylltu'n anffurfiol â Llywodraeth Cymru eto ynghylch newidiadau posib o'r fath a bod mwy o amser yn cael ei rhoi iddyn nhw.
Y sylwadau ynghylch amddiffyn rhag llifogydd—rwy'n cytuno â'r rheini hefyd. Rwy'n credu bod Llywodraeth Cymru—yn deg iawn o Lywodraeth y DU i ofyn iddynt, ' Pam ydych chi'n gofyn? Beth mae'r arian hwn yn mynd i'w wneud?' Rwy'n credu bod yr ymateb, 'A dweud y gwir, mae angen mwy o amser i'r llifogydd gilio i arolygu a phenderfynu ar yr hyn sydd ei angen' yn ymateb teg iawn hefyd. Mae'n faes sydd wedi'i ddatganoli, ond rwy'n croesawu Llywodraeth Cymru yn gofyn i Lywodraeth y DU am arian yn y maes hwn a'r dull partneriaeth hwnnw, a gobeithio y bydd yn cael ei ailadrodd mewn meysydd eraill.
Yn enwedig o ran llifogydd, rwy'n credu, cefais fy nenu amser cinio gan gyfarfod o Confor wedi'i gadeirio gan Andrew R.T. Davies, a oedd yn ymwneud â rhai o'r mentrau plannu coed a'r cysylltiadau â llifogydd, yn enwedig y clefyd coed ynn, a chawsom wybod mai honno yw'r goeden, o bosib, sy'n amsugno mwy o ddŵr nag unrhyw beth arall. Hefyd, y llifogydd yr ydym ni wedi'u gweld gydag Afon Hafren, yn enwedig yn swydd Henffordd a Chaerwrangon, lle mae dŵr wedi dod oddi ar fynyddoedd Cymru, ond aneddiadau yn Lloegr yn bennaf sydd wedi dioddef llifogydd. Un awgrym, eto, yn y cyfarfod Confor hwnnw oedd—tybed a fyddai'n bosib inni blannu mwy o goed ar ben bryniau, lle y bydden nhw'n gallu tyfu, lle mae'r uchder yn briodol? Nid yw'n ymddangos bod hynny'n digwydd gan fod categoreiddio'r tirweddau hynny fel math arbennig o dirwedd yn golygu ei bod yn anodd, felly, i drefnu i blannu coed. Os oes argyfwng hinsawdd, os ydych chi wir yn awyddus i newid polisi yn y maes hwn, edrychwch ymhellach ar sut i hwyluso, o ddiddordeb preifat mewn plannu coed o'r fath heb gymhorthdal mawr yn y gyllideb.
Roeddech wedi sôn, Gweinidog Cyllid, 2020-21—y gyllideb atodol gyntaf. A fyddwn ni'n gorfod aros am y gyllideb atodol gyntaf cyn ichi wneud datganiad ar eich ymateb chi i gyllideb y DU ar 11 Mawrth, neu a fydd datganiad o flaen llaw? Ac a wnewch chi ddweud wrthym pryd yr ydych chi'n disgwyl i'r gyllideb atodol gyntaf honno gael ei chyflwyno?
Buom yn siarad llawer am Faes Awyr Caerdydd. Yn ddewr iawn, mae'r Llywodraeth, yn cael dadl ar hynny yn ystod yr wythnosau nesaf. Byddaf yn cadw fy sylwadau tan hynny.
O ran uwchraddio'r A55, mae Nick Ramsay yn dweud wrth Lywodraeth Cymru, 'Pam nad ydych chi wedi'i wneud?' Rwy'n ei atgoffa, mewn gwirionedd, fod maniffesto ei blaid yn y DU ym mis Rhagfyr wedi nodi y bydden nhw'n uwchraddio'r A55 ar gyfer y gogledd pe bai nhw’n cael eu hethol ar lefel San Steffan. Mae'n llwybr radical ar gyfer datganoli, ond dyna yr oeddech chi wedi'i ddweud yn eich maniffesto.
Yn olaf, a gaf i groesawu'r newidiadau y mae'r Gweinidog yn dweud y byddwn ni'n eu gweld yn y gyllideb, er nad ydym yn eu cael heddiw, ar gyfer y gyllideb atodol, a bwrw bod gennym rywfaint mwy o hyblygrwydd gyda chyllideb y DU? Rwy'n credu, o ran tai a digartrefedd ac yn enwedig, os caf i, dim ond oherwydd ei fod yn faes yr wyf i wedi siarad amdano ar bob cyfle, y gwasanaethau bysiau yn ogystal â'r bysiau trydan newydd, yr wyf yn derbyn eu bod yn mynd—mae rhai yn mynd—i Gaerffili a Chasnewydd yn ogystal â Chaerdydd, ond rwy'n credu ei bod yn ardderchog os ydym yn mynd i weld cynnydd mewn cymhorthdal bysiau. Rwy'n credu y bydd hynny'n dangos i'r Aelodau a'r rhanddeiliaid bod Llywodraeth Cymru o leiaf yn gwrando ac yn ymgysylltu â phroses y gyllideb hon, ac rwy'n credu bod hynny i'w groesawu.
Yn olaf, yr arian ychwanegol ar gyfer ffyrdd a chynnal a chadw ffyrdd—croesawaf hynny hefyd, er nad oeddwn i'n gwbl glir a oedd y Gweinidog Cyllid yn dweud bod hynny'n rhan o'r categori newid hinsawdd a gyflwynwyd ganddi. Diolch.