Rwy'n falch o allu cefnogi'r gyllideb derfynol hon heddiw, cyllideb sy'n rhoi blaenoriaeth briodol i'n GIG ac sydd hefyd yn cynnig rhaglen ariannu barhaus i sicrhau dyfodol ein gwlad. Wrth gyflwyno'r gyllideb heddiw, mae Gweinidogion wedi cyflawni eu haddewidion nhw i bobl Cymru ac wedi sicrhau bod blaenoriaethau'r Llywodraeth yn cyd-fynd â rhai ein dinasyddion ni. Caiff gwasanaethau eu diogelu a'u gwella, er iddyn nhw orfod ymdrin ag effaith cyni diangen, wedi'i yrru gan ideoleg, yn ystod degawd a aeth yn wastraff.  

Ar gyfer fy nghyfraniad i, rwyf eisiau canolbwyntio ar ddau brif faes polisi yn unig, y mae'r ddau ohonyn nhw, rwy'n teimlo, wedi'u cysylltu'n annatod â dyfodol ein cymunedau. Y cyntaf yw'r ymyriadau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cynnwys yn y gyllideb ynghylch mynd i'r afael â thlodi plant. Yn ôl data diweddar, mae gan Benrhiwceibr yn fy etholaeth y lefelau uchaf o dlodi plant yng Nghymru. Erbyn hyn, mae Penrhiwceibr yn gymuned wych, ac roeddwn i'n falch iawn bod y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol wedi gallu ymuno â mi y llynedd i gael cyfarfod bwrdd crwn, ac rwyf yn ddiolchgar iawn am y gwaith a ddaeth allan o hynny ar dlodi plant, ar lefel llywodraeth leol a Llywodraeth Cymru.  

Mae achosion tlodi plant yn gymhleth ac nid yw'r rhan fwyaf ohonyn nhw wedi'u datganoli, ond rwyf i'n falch bod mynd i'r afael â thlodi plant wedi bod yn flaenoriaeth erioed i Lywodraethau Llafur Cymru olynol yn yr ardaloedd y gallan nhw ddylanwadu arnyn nhw. Yn wir, ar draws portffolios, mae Llywodraeth Cymru eisoes yn buddsoddi bron £1 biliwn mewn amrywiaeth o ymyriadau i fynd i'r afael â thlodi, a bydd y gyllideb sydd o'n blaenau heddiw yn gwella'r ddarpariaeth honno. Er enghraifft, mae'n cynnwys buddsoddiad ychwanegol o £6.6 miliwn yn y grant amddifadedd disgyblion blynyddoedd cynnar. Mae hyn yn golygu, yn ystod y tymor Cynulliad hwn, er gwaethaf y toriad termau real mewn cyllid, y bydd Cymru wedi mwy na dyblu'r grant amddifadedd disgyblion blynyddoedd cynnar. Mae ymyriad sylweddol i gefnogi cyllidebau aelwydydd yn cael ei gyflawni gan fynediad at y grant amddifadedd disgyblion, ac rwy'n croesawu'r ffaith bod Llywodraeth Cymru, eleni, yn dyrannu £3.2 miliwn ychwanegol ar gyfer y flwyddyn academaidd 2020-21 i ymestyn y cynllun i fwy o grwpiau blwyddyn. Hefyd i'w groesawu yw'r hwb ariannol o £2.7 miliwn ar gyfer rhaglen cyfoethogi gwyliau ysgol. Bellach, mae'n bosibl cefnogi plant ychwanegol drwy'r cynllun rhagorol hwn. Dro yn ôl, fe wnes i lwyddo i ymweld ag ysgol gynradd ym Mhenywaun i weld yr effaith yr oedd hyn wedi'i gael. Yn yr un modd, mae'n gadarnhaol nodi'r £450,000 sydd wedi'i neilltuo i lansio cynllun treialu ar gyfer clwb brecwast am ddim i ddisgyblion ysgolion uwchradd.

Mae fy ail faes polisi yr hoffwn i siarad amdano heddiw yn ymwneud ag ymdrin ag effaith y llifogydd sydd wedi effeithio ar Gymru, gan gynnwys llawer o Rondda Cynon Taf, yn ystod yr wythnosau diwethaf. Dywedais i ei fod yn gysylltiedig â dyfodol ein cymunedau, ac mae hynny'n ffaith. Mae'r ystadegyn yr ydym ni i gyd wedi bod yn sôn amdano yn y Siambr heddiw, o'r Gymdeithas Feteorolegol Frenhinol—y bydd y Cymoedd yn gweld 50 y cant fwy o law yn ystod y degawd nesaf—yn dangos bod wir angen mwy o fuddsoddi arnom ni i sicrhau y gallwn ni leihau effaith hyn ar ein cymunedau. Mae angen sicrhau hefyd bod cyllid ar gael yn rhwydd ar gyfer rhoi pethau'n iawn pan fyddan nhw'n mynd o chwith. Bydd Aelodau'r Cynulliad yn ymwybodol o'r llythyr, nad oeddwn i ond yn un o'r rhai a oedd wedi'i lofnodi a aeth at Ganghellor y Trysorlys yr wythnos diwethaf yn gofyn am gyfraniad untro o £30 miliwn i helpu i drwsio ac i wneud gwaith adfer yn RhCT. Ledled Cwm Cynon a ledled Cymru, mae'r ymateb cymunedol a'r haelioni mewn ymateb i'r llifogydd wedi bod yn aruthrol, ond gall hynny dim ond mynd mor bell â hyn a hyn, a bydd angen i'r Llywodraeth ar bob lefel fod yn ymwybodol o'i rhwymedigaethau. Yn ystod cwestiynau'r Prif Weinidog yr wythnos diwethaf, dywedodd Prif Weinidog y DU:

Mae'r Llywodraeth wedi ymrwymo i weithio'n ddi-baid gyda Gweinyddiaeth Cymru er mwyn sicrhau bod pawb yn cael y cymorth llifogydd sydd ei angen arnyn nhw. Bydd, wrth gwrs bydd yr arian parod hwnnw yn sicr yn cael ei anfon drwodd yn hwylus.

Nawr, rydym ni bron wythnos yn ddiweddarach mewn cyfnod o argyfwng, a does dim byd wedi digwydd. Mae Llywodraeth y DU wedi cydnabod ei chyfrifoldeb dros ddarparu rhagor o arian, o ystyried effaith ddwys ac anghymesur llifogydd ar Gymru, felly mae angen iddi gyflawni'r cyfrifoldeb hwnnw ar frys. Fel arall, mae'n enghraifft arall o eiriau gwag gan Brif Weinidog y DU, ac mae'n annheg y bydd yn rhaid i'm hetholwyr i ynghyd ag eraill ddioddef o ganlyniad. Diolch.