Diolch, Ddirprwy Lywydd. Ddeng mlynedd yn ôl, dywedodd Billy Liddon, cyfaill i mi, ac ymgyrchydd ar ran Undeb Cenedlaethol y Glowyr Glofa'r Cwm, sydd wedi ein gadael yn anffodus, na fyddai'n gwneud mwy o gyfweliadau am streic y glowyr am ei bod yn cael ei gor-ramanteiddio yn y cyfryngau, ac mai'r gwirionedd oedd ei bod yn frwydr flwyddyn o hyd o dlodi a chaledi aruthrol. Felly, mae heddiw, 35 mlynedd ers y diwrnod y dychwelodd glowyr de Cymru i'r gwaith, yn gyfle i fyfyrio ar realiti'r streic a sut y mae'n parhau i ddylanwadu ar ein cymunedau heddiw.

Wrth amddiffyn eu swyddi a'u cymunedau, arestiwyd oddeutu 12,000 o lowyr; cafodd 9,000 eu cyhuddo a bu farw pump. Collodd y glowyr y streic, ac aeth y Llywodraeth Dorïaidd yn eu blaenau i gau'r holl byllau glo, gan gynnwys y rhai a oedd yn broffidiol. Yng ngeiriau Michael Heseltine, 'Dyna'r pris a dalwyd ganddynt am ein herio.'