7. Dadl Plaid Cymru: Anhwylderau Bwyta

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:33 pm ar 4 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Bethan Sayed Bethan Sayed Plaid Cymru 5:33, 4 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. Wel, mae'r ddadl hon i’w gweld yn amserol heddiw oherwydd i mi ddechrau fy ngyrfa yn 2007 gyda dechrau'r grŵp trawsbleidiol ar anhwylderau bwyta, ac rwy'n gorffen y rhan hon o fy ngyrfa cyn mynd ar gyfnod mamolaeth heddiw gyda dadl ar anhwylderau bwyta a'r fframwaith anhwylderau bwyta. Felly, mae'n ddiwrnod emosiynol, a byddwch yn amyneddgar os ydw i'n mynd yn fyr o anadl neu'n emosiynol. 

Cawsom ddigwyddiad heddiw gyda Beat Cymru i nodi Wythnos Ymwybyddiaeth Anhwylderau Bwyta, a dyna pam roeddwn i eisiau cael y ddadl hon heddiw, oherwydd credaf ei bod hi'n wythnos bwysig y dylem ei nodi bob blwyddyn i sicrhau y gallwn geisio codi ymwybyddiaeth o wasanaethau anhwylderau bwyta yma yn y Cynulliad Cenedlaethol, a hefyd i sicrhau ein bod yn rhoi polisïau Llywodraeth cryf ar waith i sicrhau nad oes raid inni ei drafod yn barhaus, ond bod gennym wasanaethau cryf ar waith i sicrhau ein bod yn targedu’r clefyd hollbresennol hwn. 

Yn aml caiff ei yrru gan ddiffyg ymwybyddiaeth. Mae pobl yn dweud yn aml iawn mai deiet wedi mynd o'i le ydyw. Mae pobl yn wynebu pwysau enfawr mewn cymdeithas, o drawma yn ystod plentyndod i gamdriniaeth, i'r lluniau a welwn ar gyfryngau cymdeithasol bob dydd—mae pawb ohonom yn gwybod amdano, ac mae pawb ohonom yn gwybod ei fod yn effeithio nid yn unig ar fenywod ond ar bawb yn y gymdeithas. Gall diffyg hunan-barch cyffredinol neu gysylltiad â chyflyrau iechyd meddwl eraill ddwysau'r anhwylder bwyta hwnnw wrth gwrs. 

Mae yna nifer o resymau y tu ôl i bob achos unigol o anhwylder bwyta. Nid oes neb a gyfarfûm erioed wedi cael yr un enghraifft yn union o anhwylder bwyta. Ond rwy’n gwybod mai dyma’r broblem iechyd meddwl sydd â’r gyfradd uchaf o farwolaethau yn y DU, ac eto mae angen inni ddal i gydnabod y ffaith bod diffyg buddsoddiad enbyd, nid yma yng Nghymru yn unig ond mewn rhannau eraill o’r DU, ac mae angen inni newid hynny. 

Mae 1.25 miliwn o bobl yn y DU yn byw gydag anhwylder bwyta, ond gallai hwn fod yn dangyfrif, oherwydd yn syml iawn, nid yw rhai pobl yn cydnabod bod ganddynt anhwylder bwyta, oherwydd fel gyda phroblemau iechyd meddwl eraill, yn aml ni fyddwn yn ei adnabod ynom ein hunain. Ac yn aml, ac yn enwedig dynion, maent yn ei anwybyddu'n llwyr ac nid ydynt yn gwybod sut i droi at bobl i ofyn am gefnogaeth. 

Mae triniaeth yn bosibl ac mae cymorth yn bosibl. Ond cefais drafodaethau gyda phobl sydd ag anhwylderau bwyta dros y blynyddoedd ynglŷn â'r gair 'adferiad' ac mae rhai pobl yn dweud wrthyf na fyddant byth yn gwella'n llwyr o anhwylder bwyta, ond yr hyn y buaswn yn ei ddweud yw bod y ffordd i wellhad yno i bawb ohonom os ydym am ei dilyn ac y gallwn ymdopi ag anhwylder bwyta hyd yn oed os yw'n aros gyda ni am weddill ein hoes. 

Hoffwn ddweud bod—[Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf—Nick.