Part of the debate – Senedd Cymru am 6:07 pm ar 4 Mawrth 2020.
Diolch. Rwy'n falch iawn o glywed gan Angela eto. Cofiaf iddi gyflwyno dadl argyhoeddiadol iawn yn y Siambr o'r blaen ar hyn a gwn am yr achos penodol a gafodd a'r gwaith anhygoel y mae wedi'i wneud fel AC i gefnogi'r teulu hwnnw. Fe'm trawyd hefyd gan raglen ddogfen ar y teledu yn ddiweddar yn yr un maes. Wrth edrych ar y cyfleuster hwnnw, roedd yn llawer tebycach i garchar nag y dychmygais. Mae hi'n dweud y dylai fod gennym uned diogelwch canolig yng Nghymru—dylem yn wir. Gobeithio y bydd yn well na'r hyn a welsom, o leiaf rai o'r unedau hynny yn Lloegr. Ond nid wyf yn meddwl y bydd o reidrwydd yn golygu y byddai'n trin pob claf yng Nghymru lle mae angen y driniaeth iechyd meddwl hon ar gyfer cleifion mewnol. Rwy'n credu bod perygl mewn symud o bryderon penodol am achosion rydym yn ymwybodol ohonynt i'r gofynion cyffredinol ond rhagnodol iawn a welwn yn y cynnig hwn.
Rwy'n poeni braidd ynglŷn â dweud hefyd na ddylai'r un claf fod yn bell oddi wrth ei deulu. Efallai fod rhai cyflyrau iechyd meddwl mor arbenigol fel mai dim ond un neu ddau o leoedd sydd ar gael yn y DU lle gallwch roi triniaeth ar raddfa ddigon mawr gyda digon o arbenigwyr i wneud hynny. Mewn rhai achosion, efallai mai dyna'r lle iawn i glaf penodol yng Nghymru fod. Rwyf hefyd o'r farn fod gwrthddweud posibl rhwng dweud na ddylai'r un claf fod yn bell oddi wrth ei deulu a dod â'r holl gleifion o Gymru—nid yw hynny wedi'i ddiffinio'n glir—sydd mewn unedau yn Lloegr ar hyn o bryd yn ôl i Gymru. Efallai fod gan rai o'r rheini deulu neu gefnogaeth yn Lloegr, ac mae gennym lawer o bobl sy'n byw ger y ffin, ac sy'n gallu symud o Loegr i Gymru. A gall fod achosion arbennig i gleifion unigol, a rhaid inni ystyried y rheini hefyd.
Rwy'n credu bod 3(c) yn rhy gryf o ran gwahardd unedau yng Nghymru rhag defnyddio rhai yn Lloegr sydd wedi cael arolwg gwael. Efallai eu bod yn ymdrin â'r arolwg gwael, neu efallai fod yr arolwg gwael yn ymwneud yn benodol ag un agwedd ar y cyfleuster hwnnw. Yn 3(c), mae cynnig Plaid Cymru yn rhoi llawer o bwyslais ar y Comisiwn Ansawdd Gofal yn Lloegr, ac eto, yn (d) mae'n dweud y dylem anwybyddu hwnnw'n llwyr ac y dylent orfod glynu at ofynion arolygu Cymru. Rwy'n credu bod hynny'n afrealistig mewn cyd-destun arall. Ni allwn gael trefn reoleiddio sy'n croesi tiriogaethau. [Torri ar draws.] Iawn, fe wnaf.