Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:35 pm ar 10 Mawrth 2020.
Diolchaf i'r Prif Weinidog am ei ateb. Rwy'n credu mai un o'r pethau nad ydym ni ei eisiau yw bod ein hadnoddau naturiol yn cael eu troi'n gyfoeth mewn lle arall yn hytrach na Chymru.
Mae trosglwyddo ynni wedi newid o orsaf bŵer i ddefnyddiwr terfynol, gyda llawer o gynhyrchu lleol yn mynd i'r grid erbyn hyn. Rwy'n cofio'r diagram a oedd yn dangos gorsaf bŵer mewn un lle, llinellau'n mynd yr holl ffordd, ac yn dod i ben mewn ffatrïoedd a thai. Nid dyna sy'n digwydd erbyn hyn, gan y gall cynhyrchu lleol fynd i mewn i'r grid. Ond ceir dwy broblem sy'n bodoli. Un yw: pa gynnydd sy'n cael ei wneud o ran mynediad at y grid? Oherwydd rwy'n deall, mewn rhai ardaloedd, yn enwedig yn y canolbarth, bod anhawster mawr o ran cael mynediad at y grid, a bod gan rai ardaloedd fynediad at y grid gan fod hen orsafoedd pŵer wedi cau, ac felly mae mwy o gapasiti yn y grid. A hefyd, storio a defnyddio'n lleol. Mae pobl wedi fy nghlywed i'n sôn yn aml am fatris, a'r angen i wneud datblygiadau enfawr o ran batris. Oherwydd, yn hytrach na defnyddio'r grid, pe gallai pobl gynhyrchu trydan yn lleol a'i ddefnyddio'n lleol, yna byddai hynny o fudd i bawb.