Part of the debate – Senedd Cymru am 6:24 pm ar 10 Mawrth 2020.
Fel yr awgrymodd Rhun ap Iorwerth, nid wyf yn cefnogi'r gwelliant sydd bellach yn ymddangos yn ei enw ef. Ond rwy'n cefnogi'r nod o sicrhau bod rheolwyr y gwasanaeth iechyd yn gymwys ac yn alluog ac nad yw'r rhai sy'n methu yn gallu symud ymlaen i swydd arall yn rhywle arall yn y system.
Nid wyf yn cytuno mai diwygio'r Bil hwn i greu corff corfforaethol newydd a system gofrestru gymhleth a biwrocrataidd yw'r ffordd gywir o wneud hynny. Wrth gwrs, nid fy marn i yn unig yw hynny. Yn ei adroddiad Cyfnod 1 ar y Bil, argymhellodd y pwyllgor iechyd y dylai'r Llywodraeth gyflwyno cynigion yn y dyfodol i fynd i'r afael â'r anghydbwysedd rheoleiddiol rhwng staff clinigol a rheolwyr anghlinigol, ond cydnabuwyd nad yw hyn yn fater i'r Bil hwn.
Yn union fel na fyddai ymestyn y dyletswyddau staffio a drafodwyd yn gynharach ar bob lefel yn briodol, dyna'n union yr un pwynt yma. Efallai y bydd yr Aelodau eisiau ystyried union eiriad y gwelliant y gofynnir iddynt ei basio. Mae'n dechrau drwy ddweud bod:
Rhaid i reoliadau ddarparu ar gyfer creu cofrestr o reolwyr clinigol ac anghlinigol.
Mae'r is-adran nesaf yn cyfeirio at bob person:
Rhaid i bob person sy'n cyflawni swyddogaethau rheoli o fewn neu ar ran bwrdd iechyd lleol, Ymddiriedolaeth GIG neu awdurdod iechyd arbennig gael ei gofrestru ar y gofrestr rheolwyr.
A dylai'r Aelodau ystyried graddfa'r hyn y gofynnir i chi gytuno iddo. Felly, pwy sy'n rheolwr? Wel, nyrs band 6, dirprwy reolwr ward—mae'r cliw yn y teitl. I ddweud wedyn beth yw graddfa'r gweithgarwch ar fand 6 i fyny ar draws ein gwasanaeth, fel bod yr holl glinigwyr yn eu galw'n hynny, sydd â'u gofynion proffesiynol eu hunain hefyd, a'r holl reolwyr anghlinigol—mae'n rhaid inni ymgymryd â rhywbeth enfawr. A chodais y pwynt hwn yn nadl pwyllgor Cyfnod 2, y byddai creu darpar gyfundrefn reoleiddio ac un benodol yn gofyn am ystyried gwaith ariannol a pholisi manwl er mwyn adlewyrchu natur amrywiol y gweithlu a'u swyddogaethau. Byddai angen inni fynd i'r afael â'r materion sy'n ymwneud â chydbwysedd cyfrifoldebau rhwng y cyflogwr a'r rheoleiddiwr, sut y mae unrhyw ofynion yn berthnasol i unigolion neu weithwyr proffesiynol gofal iechyd a rheolwyr, a symudedd y gweithlu, sy'n ystyriaeth allweddol i ni mewn sawl rhan o'r Gwasanaeth Iechyd Gwladol yng Nghymru. Yn syml, nid yw'r gofal a'r ystyriaeth sydd eu hangen ar gael inni ac nid yw'n ffordd gywir o geisio diwygio'r Bil hwn, i gyflwyno ymgymeriad mor enfawr.
Hefyd, o ran y mesurau gwerth am arian, ni allwn, wrth gwrs, gael unrhyw syniad o beth yw hynny nawr, ond rydym yn deall rhywfaint am gymhlethdod y lefel o fiwrocratiaeth a'r galw. Pan sefydlwyd Gwella Addysg Iechyd Cymru, y gost oedd tua £2.8 miliwn. Ni allwn i ddweud wrthych chi heddiw beth yw cost gweithredu a chytuno ar y cynnig hwn ar gyfer y cyfnod cyflawni, heb sôn am y cyfnod gweithredu. Nid yw'n ymwneud â'r gost yn unig, wrth gwrs. Rwyf eisoes wedi cyfeirio at yr her sydd gennym ynglŷn â'r ffaith bod rheolwyr a staff yn symud ar draws ffiniau yn rheolaidd.
Nawr, rwyf eisiau clywed canfyddiadau'r gweithgor a sefydlwyd gan GIG Lloegr i ystyried argymhellion adolygiad Kark, adolygiad annibynnol o ba mor effeithiol yw'r system yn Lloegr o ran atal staff anaddas rhag cael eu hadleoli. Roedd hwnnw'n galw am gronfa ddata ganolog o holl gyfarwyddwyr y GIG, ond hyd yn oed o fewn Lloegr, roeddent yn cydnabod ei fod yn gymhleth, ac yn rhywbeth na allant ei gyflawni o bosib ar sail un genedl. Nawr, roeddent yn cydnabod cymhlethdod y materion ac maen nhw eu hunain eisiau cael sgwrs ar sail pedair gwlad. Rwy'n fwy na pharod i gymryd rhan mewn sgwrs pedair cenedl am y mathau o wasanaethau y credaf sy'n werth eu dilyn, nid dim ond i'r Aelodau yn yr ystafell hon ond i'r cyhoedd yn gyffredinol. Ond o ran y gwelliant sydd ger ein bron heddiw, nid priodoldeb ymwneud ag ef yw hyn, ond credaf fod y ffordd y mae wedi cael ei ddrafftio yn ei wneud yn ddiffygiol ac nid yw'n rhywbeth y dylai unrhyw Aelod ei gefnogi.