Diolch yn fawr, Llywydd. Am syndod. A bod yn onest, rydym bellach wedi dod at wraidd y darn hwn o ddeddfwriaeth o ran corff llais y dinesydd. Mae ein cynghorau iechyd cymuned presennol yn sefydliadau eithriadol. Mae rhai ohonynt yn hollol ragorol yn y gwaith a wnânt. Mae rhai ohonynt wedi mynd allan yno ac wedi datgelu problemau gwirioneddol, wedi tynnu sylw atynt, wedi mynd i'r afael â nhw, ac wedi'u datrys.

Felly, y llwyth nesaf o welliannau sy'n rhedeg—ble'r ydym ni? Rwy'n credu ein bod ni ar grŵp 9—hyd at bron 20 i gyd yn ymwneud â chorff llais y dinesydd: sut mae'n mynd i weithredu; sut mae'n mynd i gael ei weld gan y cyhoedd. A hoffwn eich atgoffa, cyn inni fanylu ar y gwelliannau hyn, fod corff llais y dinesydd ar gyfer y bobl. Ac yn yr adolygiad seneddol—y mae'r Gweinidog yn hoffi ein hatgoffa yn aml ein bod ni i gyd wedi dweud fel grŵp y byddem yn ei ystyried ac yn cytuno arno—roedd yn gwbl glir y byddai ein gwasanaeth iechyd, wrth symud ymlaen, yn cynnwys pobl wrth ddarparu'r gwasanaeth iechyd. Byddai pobl yn ei siapio; bydden nhw yn helpu i benderfynu ar gyfeiriad y daith;  byddai ganddyn nhw fewnbwn; a byddai eu lleisiau, wrth symud ymlaen, yn cael eu clywed.

Felly, sut ydych chi'n clywed eu llais? A ydych yn clywed eu llais drwy brif weithredwr bwrdd iechyd? Dydw i ddim yn meddwl hynny, nid mewn gwirionedd. A glywch eu llais drwy Aelodau'r Cynulliad sy'n dod yma ac yn codi achosion unigol? Ydym, rydym i gyd yn ei wneud. Rydym i gyd yn gwneud hynny ar ran ein holl etholwyr, lle bynnag yr ydym. A ydych yn clywed eu llais drwy unrhyw sefydliadau eraill? Dim llawer. O bryd i'w gilydd, bydd rhai o'r colegau proffesiynol yn ymwneud â mater penodol. Byddwch yn ei glywed yn bennaf drwy gorff llais y dinesydd, neu'r hyn a ddaw'n gorff llais y dinesydd.

Felly, rydym wedi cyflwyno'r gwelliannau hyn—gwelliannau 48, 54 a 56—yn ôl ger eich bron eto; fe'u cyflwynwyd gennym yng Nghyfnod 2. Nid realiti annibyniaeth yn unig y mae angen inni ei weld yma, ond mae'n rhaid inni gadarnhau canfyddiad y cyhoedd o annibyniaeth. Dywedais hyn yng Nghyfnod 2, ac rwyf yn mynd i'w ddweud eto ac atgoffa'r Gweinidog, ac roedd yn sylw a wnaed gan yr ombwdsmon yr wyf i, mewn gwirionedd, yn ei barchu'n fawr am y gwaith a wna dros bobl Cymru yn y swydd honno fel ombwdsmon, fe ddywedodd ef, heb annibyniaeth, y byddai gan rai'r canfyddiad ei fod o bosib yn debyg i bwdl; ni fyddai ganddyn nhw'r dannedd.

Ac ni allwn gytuno mwy. Rwy'n siomedig, Gweinidog, eich bod wedi ail-gyflwyno eich gwelliannau ar gyfer cyfnod 2—sydd wedi'u rhifo'n 5, 12 a 14 erbyn hyn. Nodwyd yng Nghyfnod 2 nad oes llawer i awgrymu y byddai'r broses penodiadau cyhoeddus yn fwy addas ar gyfer annibyniaeth y corff. Yn hytrach, defnyddir y Cynulliad fel ffordd o warantu aelodau annibynnol a fyddai'n gallu herio'r Gweinidog a'r byrddau iechyd heb ofn cael eu cyhuddo neu golli eu swydd.

Gofynnais nifer o gwestiynau i'r Gweinidog ar annibyniaeth yng Nghyfnod 2, nad wyf yn credu iddynt gael eu hateb yn ddigonol gan y broses benodiadau cyhoeddus, ac yn enwedig o ystyried bod gennym ni, yma yng Nghymru, gronfa fach iawn o bobl i ddewis ohonynt; pobl sy'n aml iawn yn gysylltiedig â swyddi anllywodraethol eraill, y trydydd sector neu gyrff llywodraethol. Wyddoch chi, nid rhywbeth i deimlo cywilydd yn ei gylch yw hyn; mae'n un o ffeithiau bywyd, mae'n rhaid ei wynebu a gwneud yn siŵr ein bod yn rhoi'r prosesau cywir ar waith i sicrhau bod gan gorff llais y dinesydd berson cwbl annibynnol yn gadeirydd.

Felly, Gweinidog, sylwaf eich bod yn honni bod eich dull chi o weithredu yn cynnig camau diogelwch, ond nid wyf yn credu hynny, a byddwn yn gofyn i'r Aelodau feddwl o ddifrif am hyn. Dyma lais y dinesydd. Hwn yw'r unig le y gallant ein dal ni, y byrddau iechyd, y Gweinidog, y GIG cyfan, i gyfrif. Rhaid inni adael iddyn nhw fod yn annibynnol. Felly a fyddech cystal â phasio gwelliannau 48, 54 a 56.