Diolch, Llywydd. Cynigiaf welliannau 57 a 58 yn ffurfiol, a gyflwynwyd yn fy enw i. Mae hyn yn ymwneud â'r ddyletswydd i sicrhau adnoddau digonol, ac mae'r gwelliannau'n gofyn i Weinidogion Cymru sicrhau y darperir yr adnoddau digonol hynny ar gyfer y corff llais y dinesydd.

Mae'r gwelliannau hyn wedi'u dwyn ymlaen o Gyfnod 2, gan fod y Gweinidog wedi dweud eu bod yn neilltuo adnoddau sylweddol ar gyfer y corff llais y dinesydd, mae hyn er mwyn sicrhau nad yw ei swyddogaethau a'i bwysigrwydd i ddinasyddion Cymru yn cael eu colli na'u rhoi o'r neilltu yn y dyfodol, ac mae'r asesiad effaith rheoleiddiol yn dangos dim ond £600,000 ychwanegol yn y costau cynnal o'i gymharu â'r cynghorau iechyd cymuned.

Rwy'n derbyn pwynt y Gweinidog bod yn rhaid gwneud penderfyniadau ariannol yn ofalus, ac rwyf hefyd yn credu mai Llywodraeth Cymru sydd i ysgwyddo'r cyfrifoldeb pan fyddant yn gwneud y penderfyniadau hyn ym mhob blwyddyn ariannol, ond nid yw hyn yn ymwneud â dewis cyllidebol yn unig; mae anghenion penodol, gan gynnwys indemniad, ymgysylltiad cyhoeddus, addysg a hyfforddiant. Mae'r rhain yn anghenion clir y mae'n rhaid eu diwallu os yw'r corff llais y dinesydd yn mynd i barhau i gael ei redeg yn dda. Mae'n hanfodol bwysig y gall y corff llais y dinesydd gyflawni rhai swyddogaethau er mwyn gallu craffu'n effeithiol ar y GIG yng Nghymru, a heb ddynodydd clir i barhau â'r dewis hwn, nid oes gennym sicrwydd ni y bydd hyn yn digwydd ymhell i'r dyfodol.

Roedd y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon yn glir ynghylch hyn yng Nghyfnod 1, gan ddweud ei fod wedi rhannu pryderon tystion am faint o adnoddau a ddyrannwyd i'r corff llais y dinesydd, gyda chostau'n gysylltiedig â'i sefydlu, gwaith ar draws y sectorau iechyd a gofal cymdeithasol, a rhoi strwythurau rhanbarthol ar waith. Yn bwysicaf oll, dywedodd y pwyllgor: 

'Teimlwn fod cryn bwysau ar y Corff newydd, yn enwedig ac ystyried ei rôl estynedig i gynrychioli buddiannau’r cyhoedd ar drwy’r sectorau iechyd a gofal cymdeithasol. Nid ydym yn credu bod yr adnoddau sydd i’w dyrannu yn ddigonol i’w alluogi i gyflawni’r disgwyliadau hyn.'

Fel y dywedais, mae'r asesiad effaith rheoleiddiol yn amlinellu rhai o'r costau hyn. Rhaid aros i weld serch hynny a yw'r rhain yn ddigonol, ac rwyf eisiau atgoffa'r aelodau o'r gwerth y mae rhanddeiliaid yn ei roi ar sicrhau fod yr adnoddau priodol gan y corff a pham ei bod hi mor bwysig cofnodi'r ymrwymiad hwnnw.

Dywedodd Gofal Cymdeithasol Cymru bod hyrwyddo'r corff newydd a sicrhau bod y cyhoedd yn deall ei swyddogaeth yn flaenoriaeth allweddol. Fe ddywedon nhw ei bod hi'n hanfodol bod gwirfoddolwyr yn y corff yn cael digon o hyfforddiant a chymorth o'r cychwyn, yn ogystal â chymorth parhaus. Yn eu tystiolaeth, fe ddywedon nhw eu bod yn cydnabod bod deall y goblygiadau o ran adnoddau i gorff llais y dinesydd sy'n wirioneddol ymgysylltu â phobl yn un sy'n bwysig i'w wneud, ac aeth eu cynrychiolydd ymlaen i ddweud eu bod yn amau, os cyflawnir yr uchelgeisiau hyn, y bydd y corff mewn gwirionedd yn gweld cynnydd mewn gweithgarwch, a gobeithio y bydd angen mwy o arian ar gyfer hynny, wrth gwrs.

Dywedodd y comisiynydd pobl hŷn yn glir iawn, gan fod y sector gofal cymdeithasol yn eang dros ben, ei bod yn teimlo ei bod hi'n hanfodol bod gan y corff llais y dinesydd ddigon o adnoddau i ddatblygu ei swyddogaethau a gweithredu'n ddidrafferth ar draws y ddau sector a'i bod hi'n bwysig bod ei swyddogaeth wedi'i disgrifio a'i chyfleu yn eglur i'r cyhoedd.

Dywedodd Cyngor Cymuned Gelligaer y dylai'r corff newydd gael digon o adnoddau fel y gall gynnal presenoldeb mewn cymunedau ac fel y gall yr eiriolwyr cwynion glywed gan bobl na allant adael eu lleoliad gofal.

Ac mae hynny'n sylw pwysig iawn.

Dywedodd Coleg Brenhinol y Ffisigwyr:

dylai'r corff newydd hwn dderbyn yr addysg, yr hyfforddiant a'r buddsoddiad sydd eu hangen arno i sicrhau ei fod yn darparu cyngor a chefnogaeth i gleifion, eu ffrindiau a'u teulu, a'r cyhoedd yn gyffredinol ynghylch y gofal y maent yn ei dderbyn.

Rydym i gyd yn dweud ein bod eisiau cefnogi'r corff llais y dinesydd newydd hwn fel y gall gynrychioli llais dinasyddion Cymru yn briodol. Er mwyn gwneud hynny, er mwyn ymgymryd â'r hyfforddiant hwnnw, yr ymgysylltu cyhoeddus hwnnw, a darparu'r addysg honno a'r indemniad hwnnw i wirfoddolwyr, mae angen iddo gael adnoddau ariannol digonol. Diben y gwelliannau hyn, 57 a 58, yw sicrhau bod Gweinidogion Cymru yn darparu'r adnoddau digonol hynny.