Diolch, Llywydd. Hoffwn gynnig gwelliannau 43 a 47 yn ffurfiol, a gyflwynwyd yn fy enw i. Mae gwelliant 43, Gweinidog, yn welliant treiddgar ac mae'n ymwneud â'i gwneud yn ofynnol i gyrff y GIG ac awdurdodau lleol gydweithio pan fydd cwyn yn cael ei gwneud, sy'n berthnasol i'r ddau ohonyn nhw, ac mae gwelliant 47 yn ganlyniadol i welliant 43.  

Nawr, mae'r gwelliannau hyn yn seiliedig ar dystiolaeth a gyflwynwyd gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru i'r pwyllgor yn ystod Cyfnod 1 a thrafodaethau pellach a gawsom ni yng Nghyfnodau 2 a 3. Mewn tystiolaeth ysgrifenedig, nododd yr ombwdsmon ei siom na wnaeth Llywodraeth Cymru fwrw ymlaen â'i chynigion ar ymchwiliadau ar y cyd a chysoni gweithdrefnau cwynion gwasanaethau cymdeithasol y GIG yn ei Phapur Gwyn. A gwn fod hyn wedi codi pryderon ymhlith nifer o Aelodau, oherwydd yn amlach, nawr, mae pobl yn cael cymorth gan y GIG a chan wasanaethau cymdeithasol. Ac os oes problem, weithiau mae'n anodd iawn dweud a yw'r broblem yn ymwneud â'r rhan iechyd neu'r rhan gwasanaethau cymdeithasol, neu gallai fod yn broblem sy'n gysylltiedig â'r ddau. Mae gofyn i'r dinesydd wedyn ddechrau dwy broses gwyno ar wahân neu fynegi ei bryderon trwy ddwy broses ar wahân ar gyfer yr un mater yn ofyn mawr, a holl ddiben hyn yw gwneud bywyd y dinesydd yn fwy uniongyrchol, yn haws ei reoli ac yn llai gwrthdrawiadol. Dyna pam yr wyf i wedi cyflwyno'r gwelliannau hyn, gan mai'r hyn yr ydym ni eisiau ei weld yw system ar y cyd dim ond yn yr achosion pan fo'r cwynion sy'n cael eu gwneud yn ymwneud â rhywbeth sy'n effeithio ar y GIG a gwasanaethau cymdeithasol.

Nawr, fe wnes i wrando'n astud iawn ar y Gweinidog, a dyna pam mae hwn yn welliant treiddgar, gan eich bod chi wedi dweud eich bod chi eisiau cael proses gwynion unedig. Ac rwyf i hefyd wedi eich clywed chi'n dweud y bydd yn cymryd amser i'w rhoi ar waith, ond mae'n gymhleth iawn mewn gwirionedd gan fod y ffordd y caiff cwyn yn y GIG ei phrosesu yn wahanol iawn i'r ffordd y caiff cwyn am wasanaethau cymdeithasol ei phrosesu ac, yn aml iawn, bydd y gŵyn am y GIG, gan ei bod yn tueddu i fod yn llawer mwy clinigol, yn aml yn cymryd llawer mwy o amser gan fod llawer mwy o bobl y mae'n rhaid eu cynnwys ac y mae'n rhaid i chi wrando ar y meddygon ymgynghorol a phawb sy'n ymwneud ag ef. Tra, yn aml iawn, gallai achos gwasanaethau cymdeithasol fod yn llawer mwy uniongyrchol a haws ymdrin ag ef, a gall cyfuno'r ddau wahanol fath o broses gwynion fod yn anodd iawn. Felly, rwy'n deall hynny ac rwy'n cytuno â chi. Ond yr hyn yr wyf i'n pryderu yn ei gylch yw pa mor hir y gallai ei gymryd.

Clywsom eisoes yn y gwelliant blaenorol ein bod ni saith mlynedd yn ddiweddarach ac nid yw pethau a oedd yn hanfodol ac a addawyd wedi digwydd byth. Pan drafodwyd hyn gennym ni, fe wnaethom ni siarad am welliant rhagweledol, a diben gwelliant rhagweledol yw cael, o fewn y Bil hwn, y gallu i Weinidog Cymru ddweud, 'Ar adeg yn y dyfodol, wyddoch chi beth, iechyd a gofal cymdeithasol, rwyf i wedi rhoi'r holl amser yma i chi gael trefn ar bethau, i drefnu eich prosesau cwynion, i helpu'r dinesydd'—a holl ddiben hyn yw helpu'r dinesydd—'rydych chi'n dal i fod heb ei wneud, felly nawr rwy'n mynd i ddeddfu'r rhan hon o'r Bil a fydd yn eich gorfodi i fwrw ymlaen a'i wneud.' Dyma ddiben gwelliannau 43 a 47.  

Rwy'n poeni y cefnwyd ar ein trafodaethau ynghylch gwelliant rhagweledol. Rwy'n derbyn nad ydych chi wedi cefnu ar yr uchelgais i gael proses gwynion fwy unedig. Rwy'n croesawu eich addewid y bydd swyddogion yn ceisio trefnu trafodaeth bwrdd crwn cyn toriad yr haf, gyda'r adrannau perthnasol. Rwy'n credu bod perygl o hyd y bydd hyn yn cael ei fwrw o'r neilltu eto, heb ymrwymiad statudol.  

Dyna pam yr wyf i wedi cyflwyno'r gwelliannau hyn. Byddai gen i ddiddordeb mewn clywed, Gweinidog, beth sydd gennych chi i'w ddweud. Mae'r gwelliannau hyn yn caniatáu i chi ddod â'r holl randdeiliaid y mae angen ymgynghori â nhw ynghyd. Maen nhw'n caniatáu i chi sbarduno proses gwynion ar y cyd yn y dyfodol yn ei blaen drwy fframwaith rheoleiddio. Mewn ymgynghoriad ag Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru, rydym ni'n credu y gellir dod i gytundeb o fewn chwe mis ar ôl i'r adran hon ddod i rym, ac rwyf yn annog yr Aelodau i gefnogi'r gwelliannau hyn.