5. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Gwybodaeth ddiweddaraf am Coronavirus (COVID-2019)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:10 pm ar 10 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Caroline Jones Caroline Jones UKIP 3:10, 10 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am eich diweddariad diweddaraf, Gweinidog, ac rwy'n croesawu'r camau y mae Llywodraeth Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru a'n staff GIG rhagorol ni'n eu cymryd i'n hamddiffyn ni rhag lledaeniad firws COV-2 SARS. Fe fydd rhai o'r mesurau, fel y feddalwedd newydd i alluogi pobl i ymgynghori drwy fideo, yn gwella ein gwasanaeth iechyd ni y tu hwnt i'r argyfwng hwn, ac mae'n rhaid inni fanteisio ar y gwasanaeth hwn sydd, yn yr achos hwn, yn disodli'r angen am gyfarfod wyneb yn wyneb ac yn gwbl angenrheidiol ar yr adeg hon.

Ar hyn o bryd, mae'n bwysig pwysleisio i'r cyhoedd fod yn rhaid i bob un ohonom ni geisio bod mor ddigynnwrf ag y bo modd, ac er ei bod yn briodol inni baratoi ar gyfer pob posibilrwydd, nid oes angen i'r cyhoedd newid y ffordd y maen nhw'n mynd o gwmpas eu gweithgareddau o ddydd i ddydd, ar wahân i ochel rhag afiechydon anadlol, gan olchi dwylo'n rheolaidd a pheidio â chyffwrdd eich wyneb â dwylo heb eu golchi. Ond fe ddylai'r canllawiau hyn fod yn arfer cyffredin, ac mae'n rhaid nodi bod y ffliw yn lladd dros 0.5 biliwn o bobl y flwyddyn, felly mae'n bwysig cadw hynny mewn golwg.

Mae'n bwysig hefyd gwirio'r wybodaeth sydd ar gael yn hawdd i'r cyhoedd a sicrhau y caiff ei diweddaru, a sicrhau hefyd y bydd y rhai sydd fwyaf agored i niwed yn y gymdeithas yn gallu cael yr holl wybodaeth hon ac y bydd ein cymunedau anghysbell yn ei chael hi'n haws hefyd, fel y gallan nhw ryngweithio a chael gwybodaeth am y feirws hwn.

Mae chwe unigolyn hyd yn hyn wedi cael eu heintio â SARS COV-2, ac mae hynny'n golygu 0.0001 y cant o boblogaeth Cymru: chwech o bobl allan o 3.2 miliwn. Felly, mae'n galonogol nodi, ledled y DU, mai tua 320 o achosion sydd wedi bod o gyfanswm poblogaeth o 70 miliwn. Mae'n bwysig nodi hefyd ein bod ni'n cadw ein pennau, yn paratoi ond nid yn gorymateb, a'r bygythiad mwyaf gydag unrhyw achos o feirws yw'r panig ymhlith y cyhoedd. Sibrydion yw ein gelyn pennaf ni ar hyn o bryd ac mae'r cyfryngau cymdeithasol yn rhemp gydag achosion ffug a meddyginiaethau ffug, a phopeth o yfed dŵr cannu hyd at sniffian cocên. Mae hyn wedi arwain at brynu ar banig, ac wedi arwain at brinder yn y byrdymor wrth i'r archfarchnadoedd ailstocio, gan ychwanegu ymhellach at y sibrydion.

Felly, Gweinidog, pa drafodaethau a gawsoch chi gyda Llywodraeth y DU a'r cyfryngau cymdeithasol ynghylch y ffordd orau o fynd i'r afael â lledaenu camwybodaeth, a sut i hyrwyddo gwybodaeth o ffynonellau y gellir ymddiried ynddyn nhw megis Iechyd Cyhoeddus Cymru? Hoffwn i ddiolch ichi unwaith eto am y dull gweithredu doeth gan Lywodraeth Cymru wrth baratoi ar gyfer effeithiau achosion o COVID-19.

Mae gen i un neu ddau gwestiwn yn unig am y paratoadau yma yng Nghymru. Gweinidog, y llynedd, fe wnaeth Llywodraeth Cymru baratoadau ar gyfer Brexit 'heb gytundeb' drwy sicrhau lle mewn ystordai a chadw stôr o rai meddyginiaethau. Gweinidog, pa ran, os o gwbl, fydd gan y mesurau hynny wrth baratoi ar gyfer achosion ar raddfa ehangach?

Ac, yn olaf, Gweinidog, fe gafwyd adroddiadau y bydd feirws COV-2 SARS yn effeithio ar y cynhwysion fferyllol a fydd ar gael o India. Mae'r gadwyn gyflenwi hon yn hanfodol i'r fasnach meddyginiaethau generig. Felly pa drafodaethau yr ydych chi wedi'u cael â'r diwydiant fferyllol ynghylch y ffyrdd gorau o liniaru unrhyw fygythiadau a gaiff y feirws hwn ar gyflenwad cynhyrchion fferyllol? Diolch.