10. Dadl Plaid Cymru: Gwasanaeth damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg.

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:14 pm ar 11 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Andrew RT Davies Andrew RT Davies Conservative 5:14, 11 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n croesawu'r cyfle i siarad yn y ddadl hon eto. Gwta dair neu bedair wythnos yn ôl roeddem yn trafod yr union bwnc hwn gyda chynnig gan y Ceidwadwyr ger ein bron, a chafwyd cefnogaeth i'r cynnig hwnnw, gyda gwelliannau. Ac mae'n drueni nad yw'r Llywodraeth wedi symud ar y safbwynt penodol hwn, pan fo'r Cynulliad yn siarad mewn ffordd mor gadarnhaol. Hoffwn weld ymateb mwy cadarnhaol gan y Llywodraeth.  

Rwy'n cynnig y gwelliannau a gyflynwyd yn enw Darren Millar yn ffurfiol. Yn amlwg, mae gwelliant 2 yn edrych ar y ddadl honno a gynhaliwyd, fel y dywedais, ryw dair neu bedair wythnos yn ôl ac a gafodd ganlyniad cadarnhaol mewn perthynas â chadw gwasanaethau damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg. Mae gwelliant 3 a gwelliant 4 yn cyffwrdd ar y broses ymgysylltu y dylai'r bwrdd iechyd ei dilyn bob amser wrth drafod unrhyw gynigion mawr, ac i fod yn deg â'r bwrdd iechyd, maent wedi gwneud hynny i ryw raddau. Ac yn amlwg, gwnaeth rhaglen de Cymru hynny yn ei thro hefyd. Ond yr hyn sy'n ddiffyg sylfaenol yma yw gwendid rhaglen de Cymru pan fo'n sôn am ddarparu gwasanaethau ar gyfer y rhan arbennig hon o'r gymuned rwy'n ei chynrychioli fel Aelod rhanbarthol dros Ganol De Cymru.

Nid hen ysbyty yw Ysbyty Brenhinol Morgannwg; mae'n ysbyty cymharol newydd. Mae'r ardal gyfagos yn ehangu'n gyflym. Rwyf wedi clywed yr Aelod dros Bontypridd yn sôn am oddeutu 20,000 o dai newydd yn cael eu codi yn yr ardal benodol honno. Mae'r ardal gyfan yn ardal sy'n tyfu—nid yw'n ardal sy'n crebachu, mae'n ardal twf. Ac wedyn rydych yn cysylltu hynny â gwelliant 5, sef y dystiolaeth a gyflwynwyd gan Gwm Taf eu hunain yn y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon, lle nad oedd y bwrdd iechyd wedi bod wrthi'n weithredol yn ceisio hyrwyddo swyddi yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg. A heddiw, ceir stori yn y papurau lleol sy'n nodi bod ceisiadau rhyddid gwybodaeth wedi dangos na fu unrhyw weithredu cadarnhaol i ddenu meddygon ymgynghorol llawnamser—ac rwy'n defnyddio'r gair 'llawnamser'. Cymerwyd camau i geisio denu staff locwm i lenwi'r bylchau. Wel, fel y gŵyr pawb, ni allwch adeiladu gwasanaeth cynaliadwy ar staff locwm. Ac felly, mae popeth yn pwyntio at yr angen i gadw'r ddarpariaeth damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg—ysbyty modern, gyda phoblogaeth gynyddol o'i gwmpas a galw cynyddol.

Ac eto, mae'r bwrdd iechyd, yn ystod y blynyddoedd diwethaf, wedi bod yn benderfynol o gyflwyno rhaglen de Cymru, rhaglen y mae wedi'i fandadu i'w chyflawni, i ryw raddau am ei bod yn rhaglen y mae'r Llywodraeth yn amlwg wedi'i chymeradwyo, ac yn y pen draw mae wedi dweud wrth y byrddau iechyd sydd wedi ei chefnogi, 'Dyma'r glasbrint ar gyfer gwasanaethau iechyd yn yr ardal.' Ni chredaf fod neb o'r farn fod y glasbrint hwnnw'n ffordd synhwyrol o gyflwyno darpariaeth damweiniau ac achosion brys yn ardaloedd Llantrisant a'r Cymoedd. Ac yn wir, mae'r gweithwyr proffesiynol meddygol yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg wedi dweud hynny eu hunain. Maent yn nodi, yn amlwg, fod bylchau yn y rota—nid oes neb yn amau'r ffaith honno—ond pan ystyriwch nad yw'r bwrdd iechyd wedi bod yn mynd ati'n rhagweithiol i hyrwyddo argaeledd gwaith yn y cylch hwnnw o feddygon ymgynghorol, ac i fwrw ymlaen â'u gyrfaoedd, a oes ryfedd iddi fod yn anodd llenwi swyddi gwag?

Ac felly, ym mhob ffordd, ceir achos cadarnhaol dros gadw gwasanaethau damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg. Ac mae gwelliant y Llywodraeth sy'n dweud mai bai'r bwrdd iechyd yw hyn i gyd yn hurt, mae'n rhaid i mi ddweud, am fod y Llywodraeth mewn sefyllfa i roi arweiniad i'r bwrdd iechyd ynglŷn â chyfeiriad strategol cyffredinol y ddarpariaeth iechyd yma yng Nghymru. Rwy'n derbyn bod y gwaith o redeg y gwasanaeth o ddydd i ddydd wedi ei ddirprwyo i'r byrddau iechyd, ond mae cyfeiriad strategol cyffredinol y ddarpariaeth iechyd yma yng Nghymru yn gyfrifoldeb i'r Gweinidog iechyd. Dyna yw rôl pwy bynnag sydd yn y swydd. Ac felly, mae'n ddyletswydd ar y Gweinidog iechyd i wrando ar y sylwadau a wneir yn y Siambr hon, ar sylwadau a wneir yn ehangach gan y cymunedau a wasanaethir gan Ysbyty Brenhinol Morgannwg, ac yn y pen draw ar y dystiolaeth sy'n cefnogi cadw'r gwasanaeth damweiniau ac achosion brys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg. Ac rwy'n gobeithio y cawn ymateb cadarnhaol gan y Dirprwy Weinidog y prynhawn yma a bod hyn yn adeiladu ar y bleidlais a gynhaliwyd oddeutu pythefnos neu dair wythnos yn ôl yn y Siambr hon, yn hytrach na 'Nid oes a wnelo hyn ddim â ni. Trosglwyddwch ef yn ôl i'r bwrdd iechyd'. Ni wnaiff hynny'r tro a gobeithio y bydd y cynnig, gyda gwelliannau, yn cael ei gefnogi y prynhawn yma.