Part of the debate – Senedd Cymru am 5:58 pm ar 11 Mawrth 2020.
A gaf fi ddiolch i Blaid Cymru am gyflwyno'r ddadl bwysig hon y prynhawn yma? Byddwn yn cefnogi cynnig Plaid Cymru yn ei gyfanrwydd.
Rygbi yw gêm genedlaethol Cymru ac yn wahanol i Loegr, lle mae llawer yn seiliedig ar ei system ysgolion preifat, camp y dosbarthiadau gweithiol ydyw ac mae'n gamp lawr gwlad yng Nghymru.
Os yw'r BBC i fod yn weithredwr gwasanaeth cyhoeddus gwirioneddol, mae'n ddyletswydd ar y sefydliad i gadw rhai digwyddiadau chwaraeon penodol ar gyfer y boblogaeth yn gyffredinol. Dylem nodi yma ei fod wedi cymryd camau i gadw Wimbledon, y ras gychod, cyfran gyda BT o Gwpan yr FA a digwyddiadau chwaraeon sefydliadol eraill. Mae ffi trwydded y BBC yn codi £3.7 biliwn bob blwyddyn, ond fe'i hategir gan £1.2 biliwn arall a godir o'i gweithrediadau masnachol. Felly, dyna gyfanswm o £5 biliwn yn flynyddol. Nodir mai tua £50 miliwn yw'r cynnig am hawliau pencampwriaeth y chwe gwlad, neu—os nad wyf yn anghywir, fel Diane Abbott o bosibl, dim ond 1 y cant o refeniw blynyddol y BBC yw hynny. Ond o hyn allan—. Roedd yn rhannu'r gost hon, wrth gwrs, gydag ITV. Ond fel y dywedodd David Melding, mae'n bosibl na fydd hynny'n cael ei ganiatáu yng ngham nesaf y broses gynnig.
Felly, er bod yn rhaid inni dderbyn bod llawer o raglenni eraill—a defnyddiaf hynny yn ystyr ehangaf y gair—mae'r ffaith bod 41 y cant o'r DU yn gwylio'r bencampwriaeth yn dyst i boblogrwydd y chwe gwlad, ac fel y nododd Rhun yn flaenorol, mae'r ffigur yn codi i rywbeth tebyg i 82 y cant yng Nghymru. Felly, pencampwriaeth y chwe gwlad yw un o'r digwyddiadau mwyaf poblogaidd yr edrychir ymlaen ato fwyaf yn y calendr chwaraeon. Yn wir, i Gymru, mae'n debyg mai dyma yw'r digwyddiad mwyaf poblogaidd. Yn ddiau, effeithiodd colli pencampwriaeth Pro14 i deledu talu-wrth-wylio ar faint o'r darllediadau o'r gystadleuaeth honno a wyliwyd.
Dod i gysylltiad â chwaraeon drwy bob cyfrwng, fel y nodwyd, yw'r ffordd orau o ysbrydoli pobl ifanc i gymryd rhan mewn chwarae'r gêm honno, ac fel y crybwyllodd Dai Lloyd, gallwn weld hynny yn niferoedd y menywod sydd bellach yn chwarae rygbi oherwydd y sylw ar y teledu. Felly, Ddirprwy Lywydd, rydym yn galw ar y sefydliad hwn, dan arweiniad Llywodraeth Cymru, i ddefnyddio pob dull sydd ar gael i ddylanwadu ar y BBC i gadw pencampwriaeth y chwe gwlad ar gyfer teledu daearol.