Ar yr elfen gyntaf, yn 2018, buddsoddwyd £100,000 yng Nghanolfan Deunyddiau Uwch Dennison, cyfleuster hyfforddi peirianneg o'r radd flaenaf ym mharth dysgu Blaenau Gwent. Mae'r ganolfan yn un o ddim ond llond dwrn yn unig o golegau addysg bellach yn y Deyrnas Unedig sy'n gallu darparu hyfforddiant cyfansawdd uwch fel rhan o'i chyrsiau peirianneg awyrenegol a chwaraeon modur. Ers hynny, mae'r cwrs prentisiaeth gyfansawdd uwch cyntaf yng Nghymru wedi dechrau ac mae wedi denu 60 o fyfyrwyr hyd yn hyn, gan gynnwys, rwy'n falch iawn o ddweud, Ddirprwy Lywydd, nifer o ymgeiswyr benywaidd. Y llynedd, daeth 30 y cant o'r ceisiadau peirianneg gan fenywod.

Fel y gwyddoch, rydym hefyd yn gweithio gyda'r cwmni technoleg byd-eang, Thales, ar Ganolfan Ecsbloetio Ddigidol Genedlaethol gwerth £20 miliwn yng Nglynebwy. Rydym yn rhoi arian cyfatebol tuag at fuddsoddiad £10 miliwn Thales, ac mae'r Ganolfan eisoes wedi chwistrellu £1 filiwn i'r economi leol gydag 20 o'i 53 o gyflenwyr lleol yng Nglynebwy, ac mae wedi cyflogi dros 90 y cant o'i staff cychwynnol o'r ardal leol. Mae'r galluogrwydd cychwynnol bellach ar agor ar gyfer busnes gyda chyfleuster busnes ac ystod seiber o'r radd flaenaf, a rhaglen addysg sy'n tyfu gyda chysylltiadau â busnesau lleol.

O ran yr ail elfen, rydym wedi datblygu rhaglen gymorth ag iddi ffocws i gynorthwyo cwmnïau gwreiddiedig yn ardal y Cymoedd Technoleg i gynyddu cynhyrchiant. Bydd y rhaglen gwella cynhyrchiant yn defnyddio adnoddau cyfunol ein tîm rheoli cysylltiadau rhanbarthol, y rhaglen arloesi clyfar, uned datblygu economaidd Blaenau Gwent, a'r prosiect Upskilling@Work a arweinir gan Goleg Gwent. A bydd hefyd yn denu adnoddau arbenigol ychwanegol, megis rhaglen ASTUTE, lle bo'n briodol. At hynny, mae Coleg Gwent yn arwain ein cynllun peilot ar gyfrifon dysgu personol. Mae hyn eisoes yn gwneud gwahaniaeth o ran cynorthwyo unigolion cyflogedig 19 oed a hŷn ac sy'n ennill o dan £26,000 i gael cymwysterau neu sgiliau lefel uwch yn y sectorau hyn lle mae prinder sgiliau wedi'u nodi gan y bartneriaeth sgiliau ranbarthol, pethau fel peirianneg, adeiladu, TGCh ac iechyd. Bydd hynny'n eu galluogi i symud ymlaen i gyflogaeth ar lefelau cyflog uwch.

Ond rydym hefyd yn codi cyrhaeddiad a dyhead yn gynharach yn y daith addysg. Yn gynharach eleni, daeth y myfyrwyr disgleiriaf a gorau o Sefydliad Technoleg Massachusetts, prifysgol Rhif 1 y byd, i dreulio amser yn ein hysgolion a chefnogi'r gwaith o addysgu mathemateg a gwyddoniaeth. Ni yw'r ail wlad ar bymtheg yn y byd i gymryd rhan yn y cynllun, ac mae ysgolion ar draws Rhondda Cynon Taf wedi elwa ar hyn yn ogystal ag ysgolion ymhellach i ffwrdd yn ardal y maes glo, megis Castell-nedd a Phen-y-bont ar Ogwr.  

Mae ein diwygiadau i gymorth i fyfyrwyr yn golygu bod mwy o fyfyrwyr o ardaloedd cyfranogiad isel yn astudio'n rhan-amser neu amser llawn, ac ar gyfer graddau Meistr. Ddoe ddiwethaf, roeddwn yn siarad mewn cynhadledd dysgu gydol oes a llwyddais i gadarnhau cynnydd o 80 y cant yn nifer y myfyrwyr Prifysgol Agored newydd yng Nghymru. Ac mae bron i hanner myfyrwyr y Brifysgol Agored yng Nghymru bellach yn dod o'n cymunedau mwyaf difreintiedig, gan gynnwys cynnydd sylweddol yn y myfyrwyr o'r ardaloedd glofaol. Eleni, rydym hefyd wedi gweld cynnydd o 8 y cant mewn ceisiadau prifysgol o'n hardaloedd mwyaf difreintiedig a dyna'r cyflawniad gorau yn unman yn y Deyrnas Unedig.  

Hefyd, mae tasglu'r Cymoedd wedi blaenoriaethu datblygu'r economi sylfaenol ymhellach, a thynnodd Vikki sylw at hyn eto fel rhan hanfodol o'r gwaith. Mae wedi darparu £2.4 miliwn i ariannu 27 o brosiectau yn y Cymoedd fel rhan o gronfa her yr economi sylfaenol, gan eu galluogi i arbrofi gyda phrosiectau newydd yn eu hardaloedd lleol. Felly, er enghraifft, mae cymdeithas dai'r Rhondda wedi cael cyllid i gaffael siop adrannol wag a'i rheoli fel canolfan fenter i helpu i adfywio'r stryd fawr. Mae cyngor Blaenau Gwent wedi cael cymorth i archwilio sut y gall gynyddu gwariant gyda busnesau lleol, i fyny o linell sylfaen o 17 y cant o'i wariant caffael.  

Bydd lledaenu a graddio canlyniadau prosiectau cronfa her yr economi sylfaenol yn llwyddiannus yn cefnogi amcanion polisi sy'n ategu blaenoriaethau ystod o adrannau Llywodraeth Cymru. Ac mae'r Llywodraeth hon, ynghyd â'n partneriaid yng Nghymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, wedi mabwysiadu egwyddor o roi canol y dref yn gyntaf. Bydd hyn yn arwain at weld y Llywodraeth, awdurdodau lleol a busnesau a chymunedau ehangach yn y sector cyhoeddus yn ystyried lleoliad canol y dref yn eu penderfyniadau i roi iechyd a bywiogrwydd canol ein trefi yn y man cychwyn ar gyfer eu strategaethau lleoli a'u penderfyniadau i fuddsoddi mewn lleoliadau, ac mae hynny'n cynnwys rhaglen ysgolion a cholegau'r unfed ganrif ar hugain.  

Mae ein rhaglenni adfywio i drawsnewid trefi hefyd yn darparu neu'n galluogi gwerth £800 miliwn o fuddsoddiad i gefnogi dros 50 o drefi ledled Cymru i ailadeiladu ac adnewyddu adeiladau a mannau cyhoeddus, yn ogystal â mynd i'r afael ag eiddo gwag. Ym mis Ionawr, cyhoeddasom becyn pellach o gymorth i ganol trefi gyda bron i £90 miliwn, ac mae'r pecyn yn cynnwys ymestyn ein rhaglen grant cyfalaf am flwyddyn arall hyd at fis Mawrth 2022. A bydd hon yn darparu prosiectau ychwanegol gwerth £58 miliwn i adfywio canol trefi wedi'u blaenoriaethu'n rhanbarthol.

Mae ein hagenda trawsnewid trefi yn cefnogi buddsoddi i greu trefi llewyrchus, cynaliadwy, hyfyw, gyda chysylltiadau da, ac economi leol gref lle mae pobl yn falch o fyw, gweithio, chwarae a buddsoddi. Ac i'n plant, dewiswyd Rhondda Cynon Taf fel ardal i dreialu ein dull newydd o roi cyngor annibynnol ar yrfaoedd fel rhan o'r rhaglen Gatsby. Yn ddiweddar, roeddwn mewn ysgol yn etholaeth Mick i weld dyheadau'r plant yn y fan honno a'r cyngor a'r cyfleoedd profiad gwaith a'r mentora y mae'r cynllun peilot hwnnw'n eu rhoi i blant yn y cymunedau hynny. Ddirprwy Lywydd, gofynnais i un myfyriwr lle roedd am ymgeisio i fynd i brifysgol, a dywedodd wrthyf, 'Rwyf am fynd i'r orau—pam ddim? Rwy'n gwneud cais i Sefydliad Technoleg Massachusetts.' Ac mae gennyf bob ffydd y bydd y myfyriwr yn cyrraedd yno.

Rwy'n gobeithio y bydd hyn yn rhoi blas i'r Senedd, y rheini ohonom sydd ar ôl, o'r gwahanol feysydd gwaith ar draws Llywodraeth Cymru sy'n canolbwyntio ar weithredu'r newidiadau cynaliadwy hirdymor sydd eu hangen yng Nghymoedd de Cymru, neu'n cyfrannu at roi'r rhain ar waith. Ac fel bob amser, mae'r Llywodraeth yn ddiolchgar am ymroddiad Vikki i sicrhau bod y materion hyn yn cael eu trafod yn rheolaidd yma, ar ran ei hetholwyr a'r bobl ar draws cymunedau Cymoedd de Cymru, ac rydym yn ddiolchgar am hynny. Diolch yn fawr.