1. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am recriwtio i'r GIG yng Nghymru? OAQ55242

Llywydd, mae sefydliadau'r GIG yn parhau i recriwtio staff o'r DU ac o dramor, gyda'r lefelau uchaf erioed o fuddsoddi mewn addysg a hyfforddiant i weithwyr iechyd proffesiynol. O ganlyniad, mae mwy o feddygon, nyrsys a gweithwyr gofal iechyd proffesiynol eraill yn gweithio yn y GIG yng Nghymru nawr nag ar unrhyw adeg o'r blaen.

Diolch, Prif Weinidog, am eich ateb. Mae dros 1,000 o swyddi meddygon ymgynghorol damweiniau ac achosion brys gwag ledled Cymru a Lloegr ar hyn o bryd. Nawr, mae hyn yn bryder i bob un ohonom ni, wrth gwrs, ond yn enwedig yn ardal fy mwrdd iechyd lleol i sef Cwm Taf Morgannwg, lle mae'r gallu—neu'r anallu, ddylwn i ddweud—i recriwtio meddygon ymgynghorol i Ysbyty Brenhinol Morgannwg wedi gadael yr adran damweiniau ac achosion brys honno o dan fygythiad o oriau agor mwy cyfyngedig neu hyd yn oed o gau. Mae hynny'n peri cryn bryder i'm hetholwyr i mewn cyfnod normal, ond yn enwedig yn awr yn ystod yr argyfwng coronafeirws.

Pa sicrwydd allwch chi ei roi bod Llywodraeth Cymru yn gwneud popeth o fewn ei gallu i recriwtio meddygon ymgynghorol damweiniau ac achosion brys yn y farchnad swyddi hynod anodd a chystadleuol hon?

Wel, Llywydd, mae'r Aelod yn llygad ei lle wrth ddweud bod recriwtio meddygon ymgynghorol damweiniau ac achosion brys yn gystadleuol ar draws y Deyrnas Unedig, a bod swyddi gwag ym mhob un o'r pedair gwlad gartref. Er hynny, mae nifer y meddygon ymgynghorol damweiniau ac achosion brys sy'n gweithio yn y GIG yng Nghymru wedi mwy na dyblu dros y degawd diwethaf, ac mae hynny'n awgrymu, er gwaethaf yr heriau gwirioneddol iawn, y bu rhywfaint o lwyddiant o ran ymdrechion recriwtio byrddau iechyd unigol, ac o ran yr ymdrechion sy'n cael eu gwneud i dyfu ein llif ein hunain o feddygon sy'n dod drwy'r system a fydd yn feddygon ymgynghorol y dyfodol.

Mae fy nghyd-Weinidog, Vaughan Gething, wedi penderfynu y bydd gan yr ymgyrch 'Hyfforddi. Gweithio. Byw', sydd wedi bod yn llwyddiannus iawn o ran recriwtio i GIG Cymru, bwyslais penodol ar recriwtio staff meddygaeth frys yn ystod y flwyddyn i ddod, a bydd hynny'n atgyfnerthu'r ymdrechion y mae'r byrddau iechyd eu hunain yn eu gwneud i recriwtio i swyddi gwag.

Hoffwn fod ychydig bach yn hy gyda'r cwestiwn hwn, os caf, Prif Weinidog, a dechrau drwy ddiolch o galon, a diolch dros bob un ohonom ni rwy'n siŵr, i'n staff GIG a gofal cymdeithasol, sy'n gwybod eu bod nhw ar fin wynebu brwydr eu bywydau ar ein rhan , ac maen nhw'n gwneud hynny. Ac rwy'n ddiolchgar iawn am bopeth y maen nhw wedi ei wneud ac y byddan nhw yn ei wneud.

Ac, unwaith eto, rwyf yn bod braidd yn hy gyda'r gair 'recriwtio' oherwydd, wrth gwrs, hoffwn siarad am y staff a'r cymorth sydd eu hangen arnom ni nawr wrth i ni wynebu'r coronafeirws. Ac roeddwn i'n meddwl tybed a allech chi ddweud wrthym ni a yw—. Rydym ni wedi sôn llawer, efallai, am recriwtio neu ail-recriwtio yn ôl i'r gweithlu pobl sydd newydd ein gadael ni, newydd ymddeol, ac roeddwn i'n meddwl tybed a allech chi roi unrhyw ddiweddariad i ni ynghylch pa un a ydych chi wedi cael syniadau am gysylltu â myfyrwyr meddygol blwyddyn olaf, myfyrwyr nyrsio blwyddyn olaf, ac yn amlwg y cyrff sy'n eu cynrychioli, oherwydd bydd y bobl hyn yn gyfarwydd iawn â'r polisi cyfredol a byddan nhw'n sicr yn fedrus dros ben o ran awyryddion, gwaith anadlu a'r gweddill i gyd, a gweld os, efallai, gyda'u hewyllys da, ac yn amlwg, yr amodau cywir, a allem ni eu recriwtio nhw, efallai, i helpu i ategu ein gweithlu presennol.

Diolchaf i Angela Burns am y ddau bwynt y mae hi wedi eu gwneud. Mae hi yn llygad ei lle bod staff yn ein sectorau iechyd a gofal cymdeithasol yn gwybod eu bod nhw'n wynebu her enfawr yn ystod yr wythnosau i ddod. Un o'r rhesymau pam y  gwnaethom ni gyhoeddi ddydd Gwener yr wythnos diwethaf ein bod ni'n mynd i gael gwared ar rai o'r rhwymedigaethau ar feddygon teulu i gynnal apwyntiadau sgrinio a monitro rheolaidd, i leihau nifer yr apwyntiadau rheolaidd ymhlith cleifion allanol, yn ogystal â rhyddhau capasiti i weld cleifion eraill ag anghenion mwy brys—. Cynlluniwyd y camau hynny hefyd i ryddhau amser y clinigwyr y bydd angen eu hailhyfforddi yn y gweithle i allu ymdrin â'r problemau brys y byddan nhw'n eu hwynebu nawr.

Cyn belled ag y mae myfyrwyr meddygaeth a nyrsio blwyddyn olaf yn y cwestiwn, rydym ni'n ymgysylltu â'n cydweithwyr ar lefel y DU ar yr agenda honno. Mae'n un o'r pethau hynny lle'r wyf i'n credu, os oes modd o gwbl, y dylem ni gymryd camau arno gyda'n gilydd, gan y bydd ystyriaethau coleg brenhinol, bydd ystyriaethau trwyddedu. Ac mae angen i ni wneud yn siŵr bod y pethau gweddol dechnegol ond eithaf pwysig hynny, os ydych chi'n glinigydd sy'n ymarfer, yn bethau yr ydych chi'n eu gwybod er mwyn sicrhau eich bod chi wedi eich diogelu yn y penderfyniadau yr ydych chi'n eu gwneud—ein bod ni'n datrys y problemau hynny ar sail y DU, er mwyn cael y mwyaf, fel y dywedodd Angela Burns, o bobl sydd ar fin cwblhau eu hyfforddiant, ac sydd â sgiliau da iawn, o dan yr amgylchiadau iawn, i gamu i mewn a chynorthwyo.