Part of the debate – Senedd Cymru am 2:30 pm ar 17 Mawrth 2020.
Bydd yr Aelodau wedi gweld llythyr heddiw gan y Prif Weinidog at Ganghellor y Trysorlys, ac rydym ni'n gwybod fod y Canghellor yn gwneud datganiad heno am gymorth ariannol i fusnesau a'r economi yn ystod y cyfnod hwn. Ond a fyddai'n bosibl i ni gael datganiad neu ddadl ar y materion hyn? Rwy'n credu bod llawer ohonom ni wedi bod yn pryderu ers blynyddoedd lawer bod y strwythurau ariannol sy'n dal y Deyrnas Unedig ynghyd wedi eu torri ac nad ydyn nhw'n sicrhau cydraddoldeb a thegwch i bob rhan o'r DU yn gyfartal. Rydym ni wedi gweld arweinyddiaeth wirioneddol drawiadol mewn gwahanol rannau o'r byd, yn sicr gan Macron neithiwr yn Ffrainc, gan roi pecyn cynhwysfawr iawn at ei gilydd, a gobeithio y bydd Llywodraeth y DU wedi cymryd sylw o hynny.
Ond rydym ni hefyd yn ymwybodol o'r hyn y mae'r argyfwng hwn wedi ei grisialu i ni yn arbennig, a'i fod wedi dangos yn glir nad yw Barnett bellach yn addas i'w diben, ac os yw Llywodraeth y DU yn parhau i ddefnyddio Barnett er mwyn dosbarthu cyllid ar draws y Deyrnas Unedig, yna byddwn ni'n dioddef yn anghymesur o ganlyniad i hynny. Rydym ni hefyd wedi gweld y Trysorlys yn gwneud cyhoeddiadau gwahaniaethol ar gyfer Lloegr, ac yna mae cryn amser cyn i'r cyhoeddiadau hynny ynghylch ariannu gael eu gwneud ar gyfer Cymru. Mae angen i'r Deyrnas Unedig gydweithio yn well nag erioed o'r blaen, ac rwy'n pryderu'n fawr bod strwythurau ariannol y Deyrnas Unedig mewn rhai ffyrdd yn llesteirio'r cydweithio hwn yn hytrach na'i hyrwyddo.
Felly, a fyddai modd i ni gael datganiad neu ddadl, yn dilyn y newyddion gan Ganghellor y Trysorlys, i'n galluogi ni i ddeall yr hyn mae hynny'n ei olygu i Gymru, ymateb Llywodraeth Cymru, ond hefyd, rwy'n meddwl, yn bwysicach, sut ydym ni am fynd i'r afael â'r strwythurau ariannol sydd wedi torri ac nad ydyn nhw bellach yn gwasanaethu'r Deyrnas Unedig gyfan yn gyfartal?