Part of the debate – Senedd Cymru am 2:52 pm ar 17 Mawrth 2020.
A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad heddiw, yn gyntaf, ac a gaf i ddweud, o'm rhan i fy hunan a'r meinciau hyn, ein bod ni'n awyddus i fod yn gefnogol i'r Llywodraeth a'i dull hi o weithredu? Yn amlwg, mae cydbwysedd, rwy'n credu, rhwng craffu ar y Llywodraeth, ond hefyd bod mor gefnogol i'r Llywodraeth ag y gallwn ar yr achlysur arbennig hwn. Mae'n ymwneud â chael y cydbwysedd yn iawn. Rwy'n gobeithio y byddaf yn cael y cydbwysedd iawn heddiw yn fy nghwestiynau i chi.
Gweinidog, rydym ni'n ymwybodol, wrth gwrs, o'r cyllid ychwanegol gan Lywodraeth y DU, sef £250 miliwn i helpu busnesau a £225 miliwn ar ben hynny yn y gyllideb yr wythnos diwethaf, ac rwy'n croesawu ymrwymiad y Trefnydd yn fawr—ymrwymiad y Gweinidog Cyllid—a'ch ymrwymiad chithau hefyd y bydd unrhyw gyllid a ddaw fel swm canlyniadol yn cael ei neilltuo i fusnes. Mae hynny i'w groesawu'n fawr iawn, ac rwy'n credu y bydd busnesau yn ddiolchgar am yr ymrwymiad hwnnw.
Roeddech chi'n sôn am yr un man—rwy'n credu bod y Prif Weinidog wedi cyfeirio at hyn yn ei atebion ef hefyd i gwestiynau heddiw, am yr un man ar gyfer cael pob math o gymorth i fusnesau. A gaf i ofyn: a yw honno mewn gwirionedd yn siop un stop gyflawn? Pe byddai busnes yng Nghymru yn ffonio Busnes Cymru, a fyddai'n cael cyngor am feysydd hefyd nad ydyn nhw wedi cael eu datganoli i Lywodraeth Cymru? A fyddai'n cael ei gyfeirio'n gywir? A yw'n siop gwbl un stop? Rwyf i o'r farn mai felly y dylai fod, ac rwy'n gobeithio y gallwch chi ateb yn gadarnhaol ar y mater hwnnw.
Y mater arall, wrth gwrs, yw gallu Busnes Cymru i ymdrin â hyn, oherwydd, yn arbennig felly pan ddaw cyhoeddiadau pellach gerbron, efallai oddi wrth Lywodraeth y DU heno, fe fydd problem o ran capasiti Busnes Cymru i ymdrin â hynny. Felly, efallai y gallech chi siarad am y ffordd y byddwch chi'n trosglwyddo swyddogion o adrannau eraill i helpu ar linell Busnes Cymru ac yn sicrhau bod pobl yn cael ymateb amserol i'w ymholiadau. Os oes yna siop un stop, efallai y gallech chi ymhelaethu, hefyd, beth yn union sy'n cael ei gynnwys ar linell Busnes Cymru.
O ran y banc datblygu, rwy'n falch eich bod wedi cael cyfarfodydd ac rwy'n credu ichi sôn heddiw eich bod wedi siarad â'i gadeirydd. A gaf i ofyn, efallai, am ychydig mwy o fanylion am y capasiti i gael cymorth benthyciad ychwanegol gan y banc datblygu ei hun? Rwy'n sylweddoli bod yna gyhoeddiadau eraill i ddod yn ddiweddarach heddiw ac fe wn i y gallai'r wythnosau nesaf hyn newid y sefyllfa honno, ond fel y mae hi ar hyn o bryd, faint o gapasiti sydd yna i gynnig benthyciadau ychwanegol. Ac efallai y gallech roi rhagor o wybodaeth hefyd i fusnesau sydd â benthyciadau gyda Busnes Cymru ar hyn o bryd o ran cael saib oddi wrth dalu'r benthyciadau hynny'n ôl am gyfnod, ond cymorth hefyd i rai nad ydyn nhw'n gwsmeriaid i'r banc datblygu, ac a allai fod yn gwsmeriaid eto i'r banc datblygu o bosib.
O ran rhyddhad ardrethi busnes, rwy'n llwyr groesawu'r mesurau a amlinellodd y Gweinidog yn gynharach heddiw, y Gweinidog Gyllid. Rwy'n pryderu bod rhai busnesau, wrth gwrs, nad ydyn nhw'n talu ardrethi busnes, a sut y gellir eu cefnogi nhw, busnesau bach yn enwedig. Yn aml iawn, busnesau ydyn nhw sy'n unig fasnachwyr ac sy'n methu â chael tâl salwch hefyd—sut y gellid eu cefnogi nhw o bosib. Ond mae yna rai busnesau hefyd sydd â gwerth ardrethol o dros £50,000. Roeddwn i'n siarad ag un busnes dros y penwythnos, sydd â gwerth ardrethol o ychydig dros £50,000 fel mae'n digwydd, sydd wedi colli gwerth tua £80,000 o fusnes dros y misoedd nesaf, ac nid yw'n gallu gweld ffordd drwy hynny. Mae eisiau cael system sy'n cynnig rhyddhad yn raddol i'r mathau hynny o fusnesau hefyd. Mae'n ymddangos, oherwydd eu bod nhw ychydig dros y trothwy, y gallen nhw fod dan anfantais sylweddol, felly efallai y gallwn gael rhywfaint mwy o wybodaeth am hynny.
Rhowch eiliad imi, Llywydd, cefais fy ngalw ychydig yn gynt na'r disgwyl.