5. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am safonau ysgolion yng Nghymru? OAQ55257

Cenhadaeth ein cenedl yng Nghymru yw codi safonau ar gyfer pob un o'n plant. Roeddwn yn falch o ddarllen yn adroddiad blynyddol Estyn 2018-19 fod safonau'n dda neu'n well yn y rhan fwyaf o ysgolion Cymru. Fodd bynnag, mae'n amlwg iawn i mi fod angen gwneud gwelliannau, yn enwedig yn ein sector uwchradd.

Pan gyflwynais y cwestiwn yr wythnos diwethaf, fy mwriad oedd dathlu'r gwelliannau yn y safonau, yn enwedig yn Ysgol Babanod Hendre, Ysgol Cae'r Drindod, Ysgol Gynradd Nant-y-Parc, Ysgol Gymunedol Sant Cenydd, ac yn fwyaf diweddar, Cylch Meithrin Tonyfelin. Mae croeso mawr i'r gwelliannau hyn, ond mae pethau'n newid gydag ysgolion, fel y gwelsom gyda'r drafodaeth a gawsom heddiw a'r cyhoeddiad a wnaethoch. Felly, a gaf fi ofyn sut y bydd Llywodraeth Cymru yn ystyried effaith yr hyn sydd wedi digwydd dros yr wythnosau diwethaf ar system gategoreiddio ysgolion Llywodraeth Cymru, ac unrhyw arolygiadau yn y dyfodol, yn enwedig gyda rhieni sydd wedi cadw eu plant o'r ysgol, er na chawsant eu cynghori i wneud hynny, ac athrawon sydd efallai wedi bod yn hunanynysu ac yn methu mynychu? Sut y gallwn fod yn sicr na fydd hynny'n cael effaith hirdymor ar gategoreiddio ysgolion ac ar safonau mewn ysgolion ledled Cymru?

Wel, yn gyntaf, hoffwn ymuno â chi i ddathlu llwyddiannau'r ysgolion y sonioch chi amdanynt. Fel y gwyddoch, mae gennyf feddwl mawr o Ysgol Cae'r Drindod yn enwedig, sy'n un o'n hysgolion arbennig rhagorol, nid yn unig yn eich ardal chi, ond ledled Cymru.

Hoffwn ddweud yn gwbl glir wrth ein gweithwyr addysg proffesiynol nad ydym yn gweithredu mewn cyfnod arferol. Fe fyddwch yn gwybod, ar ôl trafodaethau dros y penwythnos gydag Estyn, fod pob arolwg wedi’i ohirio. Rydym hefyd wedi gohirio holl waith ein cynghorwyr herio o'r consortia rhanbarthol ar ddechrau'r wythnos hon i gael gwared ar y pwysau hwnnw ar ysgolion. Hoffwn ddweud yn gwbl glir, er ein bod wedi parhau i gofnodi data presenoldeb, rydym wedi gwneud hynny i sicrhau bod gennym wybodaeth fyw am yr hyn sy'n digwydd ar lawr gwlad, ac ni fydd y data hwnnw'n cael ei ddefnyddio ar gyfer unrhyw fath o fesurau atebolrwydd neu berfformiad. Nid ydym yn gweithredu mewn cyfnod arferol, ac ni fyddai’n deg i’n hysgolion pe baem yn parhau i weithredu ein cyfundrefnau atebolrwydd arferol ar hyn o bryd. Hoffwn roi sicrwydd i'r proffesiwn fy mod i'n deall hynny, mae Estyn yn deall hynny, ac mae'r consortia rhanbarthol a'r awdurdodau addysg lleol yn deall hynny. Mae'r holl reolau'n amherthnasol. Os gallwn fod mewn sefyllfa i ailagor ysgolion, er enghraifft, ni fyddem yn disgwyl iddynt gynnal profion—yr asesiadau sy'n dal i gael eu cynnal ar bapur, er enghraifft. Ond mae'n debyg nad yw hynny'n berthnasol bellach. Ond hoffwn roi sicrwydd i ysgolion na fyddwn yn defnyddio ein dulliau arferol ar yr adeg hon, gan ein bod mewn amgylchiadau eithriadol.