Part of the debate – Senedd Cymru am 2:43 pm ar 1 Ebrill 2020.
[Anghlywadwy.]—am ein cydweithwyr yng Ngwent yn y gwasanaeth iechyd a'r gwasanaethau cyhoeddus ehangach yno am bopeth y maent yn ei wneud, ac maent ar flaen y gad yn yr epidemig yng Nghymru. Rydym yn meddwl llawer amdanynt.
O ran siopa ar-lein, rydym yn trafod gydag archfarchnadoedd. Mae Lesley Griffiths, fy nghyd-Aelod, wedi cael trafodaethau gyda hwy yr wythnos hon ac rydym yn mynd i barhau i wneud hynny. Y peth cyntaf y dylid ei wneud yw sicrhau bod unigolion sy'n cael eu gwarchod, nad ydynt yn gallu ac na ddylent adael eu cartrefi eu hunain am gyfnod estynedig, yn dod yn gyntaf. Os oes pobl y tu allan i'r grŵp hwnnw mewn sefyllfa debyg, lle nad oes ganddynt deulu na ffrindiau na rhwydweithiau eraill y gallant ddibynnu arnynt, yna defnyddio hyb yr awdurdod lleol fel system glirio i roi gwirfoddolwyr mewn cysylltiad â hwy yw'r cam nesaf iddynt.
A gaf fi adleisio'r hyn a ddywedodd Lynne Neagle am blant agored i niwed? Ceir sbectrwm eang iawn o bobl sy'n agored i niwed, fel y dywedodd, o ymdrechion sinistr ac ofnadwy iawn gan bobl sy'n camfanteisio ar blant i ddefnyddio'r argyfwng hwn fel ffordd o gyflawni eu ffyrdd o ymddwyn, i blant y mae eu teuluoedd yn cael trafferth gofalu amdanynt yn y ffordd yr hoffent ei wneud. Felly, dywedais yn fy natganiad fod Julie Morgan wedi bod yn trafod gyda gwasanaethau Dechrau'n Deg a Teuluoedd yn Gyntaf ac wedi rhoi canllawiau newydd iddynt er mwyn sicrhau ein bod yn defnyddio'r holl ddulliau diogel y gallwn eu defnyddio i sicrhau bod y teuluoedd hynny'n parhau i gael gwasanaeth, hyd yn oed yn ystod y cyfnod hynod anodd hwn.
Mae'r ysgol yn parhau i fod yn fan lle gall plant agored i niwed gael cymorth. Fel y gwn y bydd Lynne yn ei gofio, roedd ofn dros un penwythnos y byddai niferoedd mawr o blant yn mynd i'r ysgol, ac mewn gwirionedd tua 1 y cant o'r boblogaeth ysgol sydd yn yr ysgol heddiw. Nawr, mae'n rhaid i ni baratoi ar gyfer amgylchiadau a allai fod yn wahanol ar ôl y Pasg, lle bydd mwy o bobl yn sâl a mwy o bobl yn dibynnu ar y gwasanaeth hwnnw. Dyna pam ein bod yn cael trafodaethau gydag undebau athrawon a chydag awdurdodau lleol—gan werthfawrogi'r ymdrechion y maent eisoes yn eu gwneud yn fawr, ond mae'n rhaid i ni fod yn barod ar gyfer y ffordd y gallai fod angen addasu'r gwasanaeth ar ôl y Pasg os ydym yn wynebu amgylchiadau mwy heriol byth.